از سلطان شکر و سکه به سلطان سيمان رسيديم!؟

  تنها در 10 روز که برق کارخانجات قطع شده، با فرض اينکه واسطه‌هاي سيمان بتوانند توليدات 10 روز را در انبارهاي خود دپو کنند امکان ايجاد حدود 1700 ميليارد تومان رانت در اين بازار وجود دارد.
عوامل مختلفي دست به دست هم مي‌دهد تا قيمت سيمان چندين برابر نرخ فروش درب کارخانه، به دست سازندگان مسکن برسد. بعضي وقت‌ها دو برابر مي‌شود. برخي برهه‌ها هم مثل شرايط فعلي که برق کارخانجات قطع شده تا پنج برابر افزايش پيدا مي‌کند. در حال حاضر هر پاکت سيمان 70 تا 100 هزار تومان و در برخي مناطق دوردست تا 120 هزار تومان به دست سازندگان مي‌رسد. اما در شرايط معمولي قيمت سيمان در بازار تقريبا دو برابر قيمت کارخانه است. هر يک از فعالان اين حوزه هم سعي مي‌کنند منافع بيشتري را براي خود به دست بياورند. واسطه‌ها وجود مافيا در بازار سيمان را رد مي‌کنند. اما توليدکنندگان مدعي هستند که از 15 سال قبل 30 نفر دلال که مصرف کننده و توليدکننده را نابود کرده‌اند در اين بازار حضور دارند. سازندگان هم وجود مافيا را تاييد مي‌کنند. فرشيد پورجاجت ـ دبير کانون انبوه سازان ـ به ايسنا گفت: ظاهرا از سلطان شکر و سکه به سلطان سيمان رسيده‌ايم. البته توزيع‌کنندگان سيمان مدعي هستند کارخانجات از فروردين امسال مي‌خواستند قيمت هر پاکت سيمان را به 50 هزار تومان برسانند که قطعي برق بهترين بهانه را به دستشان داد. صاحبان کارخانه اما مي‌گويند درآمدهايشان کفاف هزينه‌ها را نمي‌دهد. البته کارخانجات از يارانه‌هاي دولتي و انرژي ارزان قيمت بهره مي‌برند اما بعضا عنوان مي‌کنند که 77 کارخانه سيمان در کشور به دليل کمک به مسائل اجتماعي، چندين برابر ظرفيت خود نيرو جذب کرده‌اند که بخش عمده هزينه‌هاي اين واحدهاي توليدي را در بر مي‌گيرد. از حق هم نگذريم سيمان در ايران قيمت چنداني ندارد. هر کيلو سيمان تقريبا هزار تومان قيمت دارد که حدود يک دهم يک کيلو ماست است. پاي صحبت يکي از توزيع کنندگان عمده مصالح ساختماني مي‌نشينيم که از ديد خود حرف‌هاي منطقي را مطرح مي‌کند. او وجود دلال و مافيا را رد مي‌کند و مي‌گويد اگر سيمان به اندازه کافي عرضه شود قيمت‌ها به تعادل مي‌رسد و هيچ وقت فضاي دلالي شکل نمي‌گيرد. اين فروشنده مدعي است که توليدکنندگان سيمان بعضا از قطعي برق و گاز، سوءاستفاده مي کنند و نرخ‌ها را بالا مي‌برند. حتي اگر نگاه بدبينانه را کنار بگذاريم و فکر کنيم هماهنگي در کمبود انرژي و کاهش عرضه وجود ندارد، صاحبان کارخانجات از قطع برق براي افزايش قيمت‌ها استفاده کرده و در واقع از آب گل‌آلود ماهي مي‌گيرند. در سوي ديگر توليدکنندگان مي‌گويند عمده سود سيمان به جيب دلالان مي‌رود. يکي از راهکارهاي توليدکنندگان اين است که سيمان در بورس عرضه شود تا بدون واسطه به دست مصرف کننده برسد. تاکنون حدود 70 درصد شرکتهاي سيماني وارد بورس شده‌اند و 30 درصد مابقي نيز به تدريج در حال ورود هستند. اما طبيعي است که واسطه‌ها از بورسي شدن سيمان خوشحال نباشند.
رضا جمارانيان ـ رييس انجمن توليدکنندگان صنعت سيمان ـ که چند شب قبل از انحصار بازار سيمان در دست 30 واسطه سخن گفته بود، موافق عرضه سيمان در تالار شيشه‌اي است. او مي‌گويد: قبل از ورود سيمان به بورس، دلالان اين محصول را پاکتي 22 هزار تومان از درب کارخانه مي‌خريدند و 60 هزار تومان در بازار مي‌فروختند، پس جاي تعجب ندارد که نسبت به بورسي شدن سيمان هجمه وارد کنند.
در شرايط فعلي، سيمان به معادله‌اي چندمجهولي تبديل شده است. پس از قطعي حدود يک هفته‌اي برق کارخانجات و رسيدن ظرفيت توليد به 10 درصد، طبق موافقت شرکت توانير از روز 31 تير تا سوم مردادماه صنايع سيمان مي‌توانند به صورت 24 ساعته بدون محدوديت برق و صنايع فولادي از ساعت 24 تا هشت صبح با 50 درصد ديماند مصرفي و از هشت صبح تا 24 شب با 10 درصد ديماند مجاز به فعاليت هستند. با توجه به وصل شدن کامل برق کارخانجات  سيمان برخي فعالان صنعت ساختمان مي‌گويند که حتي اگر سيمان به وفور وارد بازار شود بعيد است نرخ آن به کمتر از 50 هزار تومان در بازار برسد؛ همان هدفي که بعضي توليدکنندگان از ماهها قبل دنبال مي‌کردند. سال 1399 حدود 70 ميليون تن سيمان در کشور توليد شد که 15 ميليون تن صادر و 55 ميليون تن به مصرف داخلي رسيده است. اگر امسال نيز همين حدود توليد شده باشد ظرف 10 روز که بازار سيمان از قطعي برق رنج مي‌برد با فرض اينکه توليد 10 روز کارخانجات از قبل توسط برخي واسطه‌ها دپو شده باشد حدود يک ميليون و 500 هزار تن سيمان در انبارها وجود دارد که با توجه به اختلاف قيمت هر پاکت سيمان 24 هزار توماني درب کارخانه با نرخ بالاي 70 هزار توماني اين محصول در بازار آزاد رقمي معادل 1700 ميليارد تومان رانت مي‌تواند فقط در 10 روز به جيب واسطه‌ها برود. با اين پول مي‌توان حدود 6000 واحد اقدام ملي مسکن با نرخ هر متر مربع 3 ميليون و 700 هزار تومان مطابق آخرين هزينه‌هاي اعلام شده احداث کرد. از لابه‌ل

  تنها در 10 روز که برق کارخانجات قطع شده، با فرض اينکه واسطه‌هاي سيمان بتوانند توليدات 10 روز را در انبارهاي خود دپو کنند امکان ايجاد حدود 1700 ميليارد تومان رانت در اين بازار وجود دارد.
عوامل مختلفي دست به دست هم مي‌دهد تا قيمت سيمان چندين برابر نرخ فروش درب کارخانه، به دست سازندگان مسکن برسد. بعضي وقت‌ها دو برابر مي‌شود. برخي برهه‌ها هم مثل شرايط فعلي که برق کارخانجات قطع شده تا پنج برابر افزايش پيدا مي‌کند. در حال حاضر هر پاکت سيمان 70 تا 100 هزار تومان و در برخي مناطق دوردست تا 120 هزار تومان به دست سازندگان مي‌رسد. اما در شرايط معمولي قيمت سيمان در بازار تقريبا دو برابر قيمت کارخانه است. هر يک از فعالان اين حوزه هم سعي مي‌کنند منافع بيشتري را براي خود به دست بياورند. واسطه‌ها وجود مافيا در بازار سيمان را رد مي‌کنند. اما توليدکنندگان مدعي هستند که از 15 سال قبل 30 نفر دلال که مصرف کننده و توليدکننده را نابود کرده‌اند در اين بازار حضور دارند. سازندگان هم وجود مافيا را تاييد مي‌کنند. فرشيد پورجاجت ـ دبير کانون انبوه سازان ـ به ايسنا گفت: ظاهرا از سلطان شکر و سکه به سلطان سيمان رسيده‌ايم. البته توزيع‌کنندگان سيمان مدعي هستند کارخانجات از فروردين امسال مي‌خواستند قيمت هر پاکت سيمان را به 50 هزار تومان برسانند که قطعي برق بهترين بهانه را به دستشان داد. صاحبان کارخانه اما مي‌گويند درآمدهايشان کفاف هزينه‌ها را نمي‌دهد. البته کارخانجات از يارانه‌هاي دولتي و انرژي ارزان قيمت بهره مي‌برند اما بعضا عنوان مي‌کنند که 77 کارخانه سيمان در کشور به دليل کمک به مسائل اجتماعي، چندين برابر ظرفيت خود نيرو جذب کرده‌اند که بخش عمده هزينه‌هاي اين واحدهاي توليدي را در بر مي‌گيرد. از حق هم نگذريم سيمان در ايران قيمت چنداني ندارد. هر کيلو سيمان تقريبا هزار تومان قيمت دارد که حدود يک دهم يک کيلو ماست است. پاي صحبت يکي از توزيع کنندگان عمده مصالح ساختماني مي‌نشينيم که از ديد خود حرف‌هاي منطقي را مطرح مي‌کند. او وجود دلال و مافيا را رد مي‌کند و مي‌گويد اگر سيمان به اندازه کافي عرضه شود قيمت‌ها به تعادل مي‌رسد و هيچ وقت فضاي دلالي شکل نمي‌گيرد. اين فروشنده مدعي است که توليدکنندگان سيمان بعضا از قطعي برق و گاز، سوءاستفاده مي کنند و نرخ‌ها را بالا مي‌برند. حتي اگر نگاه بدبينانه را کنار بگذاريم و فکر کنيم هماهنگي در کمبود انرژي و کاهش عرضه وجود ندارد، صاحبان کارخانجات از قطع برق براي افزايش قيمت‌ها استفاده کرده و در واقع از آب گل‌آلود ماهي مي‌گيرند. در سوي ديگر توليدکنندگان مي‌گويند عمده سود سيمان به جيب دلالان مي‌رود. يکي از راهکارهاي توليدکنندگان اين است که سيمان در بورس عرضه شود تا بدون واسطه به دست مصرف کننده برسد. تاکنون حدود 70 درصد شرکتهاي سيماني وارد بورس شده‌اند و 30 درصد مابقي نيز به تدريج در حال ورود هستند. اما طبيعي است که واسطه‌ها از بورسي شدن سيمان خوشحال نباشند.
رضا جمارانيان ـ رييس انجمن توليدکنندگان صنعت سيمان ـ که چند شب قبل از انحصار بازار سيمان در دست 30 واسطه سخن گفته بود، موافق عرضه سيمان در تالار شيشه‌اي است. او مي‌گويد: قبل از ورود سيمان به بورس، دلالان اين محصول را پاکتي 22 هزار تومان از درب کارخانه مي‌خريدند و 60 هزار تومان در بازار مي‌فروختند، پس جاي تعجب ندارد که نسبت به بورسي شدن سيمان هجمه وارد کنند.
در شرايط فعلي، سيمان به معادله‌اي چندمجهولي تبديل شده است. پس از قطعي حدود يک هفته‌اي برق کارخانجات و رسيدن ظرفيت توليد به 10 درصد، طبق موافقت شرکت توانير از روز 31 تير تا سوم مردادماه صنايع سيمان مي‌توانند به صورت 24 ساعته بدون محدوديت برق و صنايع فولادي از ساعت 24 تا هشت صبح با 50 درصد ديماند مصرفي و از هشت صبح تا 24 شب با 10 درصد ديماند مجاز به فعاليت هستند. با توجه به وصل شدن کامل برق کارخانجات  سيمان برخي فعالان صنعت ساختمان مي‌گويند که حتي اگر سيمان به وفور وارد بازار شود بعيد است نرخ آن به کمتر از 50 هزار تومان در بازار برسد؛ همان هدفي که بعضي توليدکنندگان از ماهها قبل دنبال مي‌کردند. سال 1399 حدود 70 ميليون تن سيمان در کشور توليد شد که 15 ميليون تن صادر و 55 ميليون تن به مصرف داخلي رسيده است. اگر امسال نيز همين حدود توليد شده باشد ظرف 10 روز که بازار سيمان از قطعي برق رنج مي‌برد با فرض اينکه توليد 10 روز کارخانجات از قبل توسط برخي واسطه‌ها دپو شده باشد حدود يک ميليون و 500 هزار تن سيمان در انبارها وجود دارد که با توجه به اختلاف قيمت هر پاکت سيمان 24 هزار توماني درب کارخانه با نرخ بالاي 70 هزار توماني اين محصول در بازار آزاد رقمي معادل 1700 ميليارد تومان رانت مي‌تواند فقط در 10 روز به جيب واسطه‌ها برود. با اين پول مي‌توان حدود 6000 واحد اقدام ملي مسکن با نرخ هر متر مربع 3 ميليون و 700 هزار تومان مطابق آخرين هزينه‌هاي اعلام شده احداث کرد. از لابه‌لاي صحبت‌هاي توليدکنندگان و واسطه‌ها مي‌شنويم که بغل گوش کارخانجات، دلالان بيتوته کرده‌اند و حتي کارهاي بارگيري کاميون را انجام مي‌دهند. اعدادي هم که در فرآيند واسطه‌گري بازار سيمان به دست مي‌آيد بزرگتر از آن است که برخي به راحتي از آن عبور کنند. پس هرچقدر هم که بخواهيم با خوشبيني، وجود سلطان و مافيا در صنعت سيمان را انکار کنيم، دلمان به اين انکار رضا نمي‌دهد که نمي‌دهد!

اي صحبت‌هاي توليدکنندگان و واسطه‌ها مي‌شنويم که بغل گوش کارخانجات، دلالان بيتوته کرده‌اند و حتي کارهاي بارگيري کاميون را انجام مي‌دهند. اعدادي هم که در فرآيند واسطه‌گري بازار سيمان به دست مي‌آيد بزرگتر از آن است که برخي به راحتي از آن عبور کنند. پس هرچقدر هم که بخواهيم با خوشبيني، وجود سلطان و مافيا در صنعت سيمان را انکار کنيم، دلمان به اين انکار رضا نمي‌دهد که نمي‌دهد!