«گوره- جاسک»؛ آغازگر توسعه شرق تنگه هرمز

 ايران در هفته گذشته به‌صورت رسمي به بازار جهاني نفت اعلام کرد که از اين پس مي‌تواند نفت را از شرق تنگه هرمز صادر کند و نيازي به بارگيري در سواحل خليج فارس براي خريد نفت ايران نيست. اين اقدام با بهره‌برداري رسمي از خط انتقال نفت «گوره - جاسک»، پايانه صادراتي جاسک و تأسيسات ساحلي و فراساحلي اين طرح رقم خورد که سوت آغاز آن با ظرفيت روزانه 300 هزار بشکه نفت زده شد، اما اين تمرکززدايي از پايانه صادراتي نفت ايران، همه ماجراي «گوره - جاسک» نيست.
شايد نقطه آغاز اجراي پروژه «گوره - جاسک» که محور آن يک هزار کيلومتر خط لوله مقاوم در برابر خوردگي از منطقه گوره از توابع شهرستان گناوه در استان بوشهر تا پايانه صادراتي جاسک است، همين مسئله بي‌نيازي از انتقال بخشي از نفت ايران از تنگه راهبردي هرمز باشد. به هر حال عربستان و امارات متحده عربي سال‌ها قبل ريسک عبور از تنگه هرمز را با ايجاد پايانه‌هاي صادراتي در درياي عمان و درياي سرخ براي خود فراهم کرده‌اند. ما نيز با اين آينده‌نگري که مبادا جنگي رخ دهد، تنگه بسته شود و ناتوان در صادرات نفت خود شويم، اين طرح را اجرا کرديم و اکنون به بهره‌برداري رسيده است. البته تنگه هرمز گلوگاه خروجي تنها نفت ايران نيست و کشتي‌هاي ديگر نيز از اين مسير تردد دارند، اما مسئله اجراي پروژه «گوره - جاسک» مي‌تواند ظرفيت‌هايي فراتر از صادرات نفت ايران فراهم کند که بايد مورد توجه قرار گيرد.
به تعبيري ديگر، اگر اين خط لوله و تأسيسات تکميل شود و مورد استفاده در صنايع انرژي‌بر قرار بگيرد، خود مي‌تواند سرآغازي براي شرق تنگه هرمز باشد. به عبارتي ديگر، ظرف يک مدت معين به‌واسطه اين خط مي‌توان چهره مناطق بکر و مستعد توسعه ايران را در شرق تنگه هرمز تغيير داد که اين مهم در صورت تحقق، اهميتي ويژه براي توسعه ايران خواهد داشت.
اگر يک برنامه اصولي طراحي شود و اين خط انتقال نفت ايران را متوجه اهميت توسعه بنادر درياي عمان کند که دريايي عميق، دروازه ورود به اقيانوس و در بخش خالي‌تر ايران است، اتفاقي شگرف در مسير ترقي ايران رقم خواهد خورد. ما در 50 سال گذشته بارها به توسعه بندر چابهار اشاره کرده‌ايم که متأسفانه به سبب جنگ دائمي فرصت توسعه آن فراهم نشد، اما اگر توسعه اين منطقه با بهره‌برداري مرحله نخست پروژه «گوره-جاسک» آغاز شود، اين مسئله حتي بيش از صادرات نفت براي آينده ايران اهميت خواهد داشت، از اين رو لازم است که فرآورده‌هاي نفت، توسعه زنجيره‌هاي پايين‌دستي اين صنعت و حتي صنايع انرژي‌بر ديگر در ادامه طرح «گوره - جاسک» ديده شود. چه بسا در آينده نيازمند خطوط لوله بيشتري براي تأمين انرژي اين منطقه شويم. چراکه براي ايران خشک و کم آب، توسعه در سواحل عمان اهميتي ويژه دارد و بايد به اين مهم توجه شود.
اين اقدام در صورت تحقق، با ايجاد اشتغال فراوان در نوار ساحلي درياي عمان و خليج فارس و استفاده از روش‌هاي مدرن شيرين کردن آب و بهره‌گيري از انرژي‌هاي نو از جمله خورشيدي مي‌تواند چهره توسعه‌اي کشور را تغيير دهد. به عبارتي مي‌تواند پروژه «گوره - جاسک» زمينه‌ساز انتقال جمعيت به سواحل کليدي کشور باشد و با ايجاد اشتغال، مديريت صحيح منابع آبي کشور و توسعه صنعتي و ايجاد ارزش افزوده آينده ايران را تغيير دهد، از اين رو به ثمر رسيدن اين طرح را که ايده‌اش از سال‌هاي جنگ ايران و عراق نشأت مي‌گيرد، بايد به فال نيک گرفت و براي استفاده از مزيت‌هاي نسبي ايران آستين بالا زد.