رأفت اسلامی و مروّت به جای مجازات

 حجت بهرامی-  در فرازی از بیانیه گام دوم می خوانیم: «این انقلاب از آغاز تا امروز نه بی رحم و خونریز بوده و نه منفعل و مردّد. با صراحت و شجاعت در برابر زورگویان و گردنکشان ایستاده و از مظلومان و مستضعفان دفاع کرده است. این جوانمردی و مروّت انقلابی. . . مایه سربلندی ایران و ایرانی است. »
رافت اسلامی در مجازات اسلامی بیانگر این نکته است که مجازات در اسلام به منظور اصلاح و تادیب افراد است و اگر ندامت و پشیمانی در عمل و رفتار فردی مشخص شد ،حاکم اسلامی می تواند در مجازات او تخفیف اعمال نماید .
عفو و مجازات مجرمین که در قانون اساسی آمده است در راستای رافت اسلامی صورت می گیرد و به مناسبت اعیاد ملی و مذهبی عده ای از مجرمان که دارای شرایط عفو و یا تخفیف مجازات هستند با دستور مقام معظم رهبری مورد عفو و تخفیف مجازات قرار می گیرند.
البته روشن است که رافت و بخشش اسلامی دارای ضوابط و شرایطی است و فرد باید از این شرایط برخوردار باشد از جمله اینکه جرم او از موارد حقوق ناس و جرایم سنگین امنیتی و کلاهبرداری و اختلاس و مانند آن نباشد و فرد دارای سابقه کیفری و تعدد جرم نداشته باشد.
فردی که مرتکب جرم می‌شود در عین حال که باید مجازاتی عادلانه را تحمل کند اما باید همواره راه بازگشتی داشته باشد تا بتواند با امید به گذشت حاکم اسلامی به آغوش خانواده و جامعه باز گردد. اما عفو مجرمان می‌تواند تاثیر فراوانی در کاهش درد و رنج خانواده‌هایی که سرپرست آنها در زندان به سر می‌برند داشته باشد، چرا که در واقع خانواده مجرمین نیز با زندانی شدن آنها مجازات می‌شوند که عفو آن دسته از مجرمان که به واقع از کرده خود پشیمان‌اند هم آثار تربیتی برای زندانیان و هم برکات فراوان برای خانواده‌های آنان دارد.
در جمهوری اسلامی، اساس بر «اصلاح» است و اگر «ضرورت» پیدا نکند، نظام جمهوری اسلامی مایل نیست کسی را زندانی کند. بنا بر این گذاشته شده است که حتی‌الامکان جرمی واقع نشود و پیشگیری شود. حال اگر کسی مرتکب جرمی شد، تا آنجا که ممکن است، فرد مجرم باید متنبه و اصلاح شود و مجازات کمتری را متحمل شود.
همچنین اگر حکمی برای مجرم صادر شد، این امکان باید باشد که فرد خودش را اصلاح کند تا بتواند به جامعه برگردد. اگر چنین اتفاقی افتاد و او با احساس پشیمانی سعی کرد جبران کند و توبه‌ی او احراز شد، در مجازات این فرد، تخفیف داده می‌شود تا زندگی عادی خودش را ادامه دهد. پس اساس کار بنا بر اصلاح مجرم و برگرداندن او به جامعه است. در قانون اساسی ما به این موضوع اشاره شده و مورد توجه قرار گرفته است.
بنابراین با این نگاه اصلاحی که وجود دارد، در خصوص خیلی از متهمین، تسامح صورت می‌گیرد. مثلاً کمیسیون ذی‌ربط در جهت احراز توبه‌ی او در جهت پشیمانی در خیلی از موارد، مته به خشخاش نمی‌گذارد، بلکه جنبه‌ی رحمانیت و رأفت را همیشه غلبه می‌دهد.
به گفته رئیس قوه قضائیه برای چند دسته اما رأفت و رحمت بیشتر رعایت می‌شود. یکی از این گروه‌ها، جوان‌ها و افراد کم‌سن‌وسال هستند. جوان‌ها ممکن است خدای‌ناکرده بیشتر مورد لغزش قرار بگیرند و مرتکب جرمی شوند. به همین دلیل، جوان‌ها بیشتر مورد رأفت قرار می‌گیرند. اول زندگی‌شان است و می‌خواهند با مشکلات کار و زندگی مواجه نشوند؛ به‌خصوص طیف دانشجویان. در تمام دوران بعد از انقلاب، طیف دانشجو که مرتکب جرمی ‌شده، با ارفاق بیشتری روبه‌رو شده است. گروه دوم که بیشتر مورد توجه‌اند، زن‌ها و به‌خصوص مادران‌اند. چون نظام جمهوری اسلامی، ، به سایر مسائل هم نگاه رأفتی و اجتماعی دارد. درست است که این مادر الآن هم این جرم را مرتکب شده و جرم هم ثابت شده است، اما بالأخره دو بچه در خانه دارد و این بچه‌ها به مادر نیاز دارند. اگر این مادر نباشد، مشکلاتی برای آن‌ها به وجود می‌آید.