پاداش تجاوز

 منصور دولتشاه- رئیس جمهور آمریکا به ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی‌اش برای پایان بخشیدن به جنگ، گفته که «تبادل ارضی در ازای ضمانت‌های امنیتی» جام زهر است اما سایر گزینه‌ها به مراتب تلخ‌تر خواهد بود. ترامپ می‌کوشد خود را ناجی صلح معرفی کند تا هم در سیاست داخلی برگ برنده‌ای به دست آورد و هم در عرصه جهانی مدعی اعتبارسازی برای آمریکا شود. او با یادآوری کمپ‌دیوید و اسلو تلاش دارد نشست واشنگتن را تاریخی جلوه دهد. اما واقعیت، چیز دیگری است: نشست آلاسکا نشان داد آمریکا توان مهار روسیه را ندارد و این پوتین است که قدرت را در میدان و دیپلماسی به رخ می‌کشد. در چنین شرایطی، ادعاهای ترامپ بیشتر به ابزاری تبلیغاتی شبیه است تا ابتکار صلح واقعی.  حضور زلنسکی در کاخ سفید قطعا به شفاف‌ شدن انتخاب تلخ پیش روی اوکراین کمک کرده است. به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ جاده‌ای به سوی صلح به اوکرین معرفی کرده که مستلزم واگذاری منطقه دونباس و پذیرفتن ضمانت‌های امنیتی خاص از سوی شرکای غربی‌اش است. این پیشنهاد همچنین به طور ضمنی مقرر می‌کند که اوکراین قول روسیه مبنی بر خودداری از اقدام تهاجمی بیشتر که به تضعیف امنیت کی‌یف منجر شود را «چشم‌بسته» بپذیرد.
اگر اوکراین این طرح را بپذیرد، دست کم فعلا به عنوان کشوری مستقل جان سالم به‌در خواهد برد. با این حال، ازخودگذشتگی‌ قهرمانان جنگی این کشور ناچیز انگاشته خواهد شد و زلنسکی نیز در انتخابات پساجنگ، به شدت از لحاظ سیاسی مورد شماتت قرار خواهد گرفت و این صرف نظر از این است که آیا ذیل قانون اساسی اوکراین، واگذاری زمین قانونی تلقی می‌شود یا خیر.
اما اگر او پیشنهاد ترامپ را برای پایان جنگ رد کند، اوکراین مجبور خواهد شد تا بدون حمایت آمریکا با روسیه بجنگد به ویژه اگر ترامپ به این نتیجه برسد که زلنسکی علت شکست مذاکرات بوده است. این انتخاب تقریبا به طور قطع به تسلیم شدن کی‌یف منجر خواهد شد زیرا مسکو نیروی انسانی کوبنده و از لحاظ تجهیزات جنگی برتری‌های چشمگیری دارد.
یک روزنه امید این است که جایگاه اوکراین در چهارچوب سازوکار امنیتی اروپا سرانجام روشن و رفع ابهام خواهد شد. اوکراین به ناتو نخواهد پیوست. انسداد قطعی ورود به ناتو، قطعا کی‌یف را خشمگین خواهد کرد اما آمریکا و رهبران اروپایی هرگز قصد نداشته‌اند که مسئله عضویت اوکراین در ناتو را پیش ببرند.
رهبران اروپایی با لحنی قاطعانه بر حمایت از اوکراین و ایستادگی برابر روسیه تأکید دارند. اما مرور کارنامه آنان نشان می‌دهد این مواضع بیشتر جنبه نمایشی دارد. در موضوع تعرفه‌های تجاری، اروپا با وجود تهدیدها، نهایتاً به توافقی تحقیرآمیز با آمریکا تن داد. در ناتو نیز پس از مخالفت‌های نمادین، به افزایش بودجه نظامی رضایت داد. در عمل، اروپا نه بازیگر مستقل بلکه ابزاری در دست آمریکا برای پیشبرد سیاست‌های انرژی و تسلیحاتی شده است.
با این حال، نسخه ضمانت‌های امنیتی از نوع «ماده ۵» باید برای اوکراین خوش‌بینی محتاطانه‌ای در بر داشته باشد. زمانی که زلنسکی در مراحل اولیه حمله روسیه خواستار ایجاد منطقه پرواز ممنوع شد، تنها کشورهای بالتیک و لهستان تمایل خود را برای «تامل» درباره رویارویی مستقیم ابراز کردند. هراس از «مخاطرات تشدید تنش» با روسیه، تحویل سامانه‌های تسلیحاتی حیاتی به اوکراین را به تاخیر انداخت و توانایی کی‌یف برای استفاده از آنها در عمق خاک روسیه نیز محدود شد. ضمانت‌های امنیتی پیشنهادی ترامپ به این موضوع اشاره دارد که شرکای نزدیک کی‌یف دیگر از بلوف هسته‌ای پوتین هراسی نداشته و تمایل دارند تا بیش از گذشته از حاکمیت اوکراین دفاع کنند.
هرچند اوکراین به‌حق از عواقب واگذاری قلمروی بیشتر به روسیه به عنوان «پاداش تجاوز» می‌هراسد، پیشنهاد ترامپ به این معنا نیست که پوتین هر چه بخواهد برایش تامین خواهد شد. در واقع، برخی جوانب کلیدی احتمالا رئیس جمهور روسیه را ناراحت خواهد کرد. روسیه احتمالا باید از بلندپروازی خود برای تسلط کامل بر مناطق خرسون و زاپروژیا در جنوب اوکراین دست بکشد؛ دست کم فعلا مجبور به پذیرش چنین طرحی است. با توجه به اینکه فنلاند هم‌اکنون عضو قطعی ناتو بوده و اوکراین نیز مملو از زیرساخت‌های نظامی غربی است، روسیه در حالی جنگ را خاتمه خواهد داد که حضور ناتو در مرزهایش گسترده‌تر خواهد بود.
توافق صلح ترامپ قورباغه‌ایست که زلنسکی باید قورت بدهد اما پذیرش این طرح احتمالا تنها فرصت اوکراین برای اجتناب از یک شکست فاجعه‌بار است.