سیاست
معاون اول رئیس‌جمهور اسلامی ایران ، دکتر محمدرضا عارف، در رأس هیأتی بلندپایه به دعوت دولت ترکمنستان و با هدف شرکت در سومین کنفرانس بین‌المللی کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی، وارد شهر آوازه ترکمنستان شد. این کنفرانس با حضور دبیرکل سازمان ملل متحد، سران کشورها و مقامات عالی‌رتبه از ۳۲ کشور در حال توسعه برگزار شد و فرصتی را برای تبادل دیدگاه‌ها درباره توسعه پایدار، دسترسی به بازارهای جهانی و همکاری‌های منطقه‌ای فراهم کرد. اما در میان سخنرانی‌های این اجلاس، پیام صریح، دقیق و راهبردی جمهوری اسلامی ایران از زبان معاون اول رئیس‌جمهور، با محورهای توسعه ترانزیت، صلح منطقه‌ای، محکومیت تجاوز و ارائه الگوی مشارکت‌محور در روابط بین‌الملل بود. آغاز سخن با قدردانی و هشدار جهانی دکتر عارف در آغاز سخنان خود با تشکر از دولت و مردم ترکمنستان برای میزبانی شایسته این رویداد مهم، به نمایندگی از ملت ایران، از بامداد خونین ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ یاد کرد؛ روزی که رژیم صهیونیستی با پشتیبانی مستقیم ایالات متحده آمریکا، به خاک ایران تجاوز کرد. او با اشاره به حملات گسترده به مراکز صلح‌آمیز هسته‌ای و زیرساخت‌های کشور، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران، هرگز آغازگر جنگ نبوده، اما در برابر هر متجاوزی از تمامیت ارضی خود با تمام قوا دفاع خواهد کرد. این بخش از سخنان معاون اول با واکنش‌های حمایتی بسیاری از کشورهای حاضر مواجه شد. ترانزیت؛ راهی برای توسعه و صلح دکتر عارف بخش مهمی از سخنرانی خود را به نقش جمهوری اسلامی ایران در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ظرفیت‌های ترانزیتی منطقه‌ای اختصاص داد. او با اشاره به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران که مرکز اتصال سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا است، گفت: جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن ۱۵ هزار کیلومتر شبکه ریلی، ۲۵۰ هزار کیلومتر جاده، ۱۶ بندر تجاری دریایی، ۱۶۷ مرکز گمرک و ۵۴ فرودگاه، آماده پذیرش و همکاری ترانزیتی با کشورهای محصور در خشکی است. او با تأکید بر دستیابی ایران به رکورد تاریخی ۲۰ میلیون تن ترانزیت کالا در سال گذشته، از این موضوع به عنوان نماد همکاری سازنده منطقه‌ای و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک یاد کرد. پیام تعامل به‌جای رقابت معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه سخنرانی خود، به روشنی سیاست اصولی ایران در روابط بین‌الملل را تشریح کرد: تعامل، مشارکت و پرهیز از رقابت‌های منفی. او ضمن حمایت از چندجانبه‌گرایی، تحریم‌های ظالمانه و اقدامات قهری یک‌جانبه را مانع توسعه ملت‌ها دانست و از کشورهای مستقل خواست که در مقابل چنین اقدامات غیرقانونی، ایستادگی کنند. دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به مقوله مواصلات منطقه‌ای و بین‌المللی مبتنی بر تعامل و مشارکت و پرهیز از هرگونه رقابت است. پیشنهادات عملی برای کشورهای محصور در خشکی دکتر عارف در بخش عملیاتی سخنان خود، چند پیشنهاد مشخص برای کشورهای محصور در خشکی مطرح کرد، از جمله: • ایجاد مراکز لجستیکی و ترانزیتی این کشورها در بنادر جنوبی ایران (مانند چابهار و بندرعباس) • توسعه کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب با مشارکت کشورهای منطقه • ارائه خدمات دیجیتالی و الکترونیک برای تسهیل تجارت • حمایت از سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه زیرساخت‌ها او تأکید کرد که ایران آماده است از همه ظرفیت‌های خود برای کاهش آسیب‌پذیری کشورهای محصور در خشکی استفاده کند. غزه، زخم کهنه‌ای بر پیشانی وجدان جهانی در بخش پایانی سخنرانی، دکتر عارف با لحنی تأثیرگذار به فاجعه انسانی در غزه اشاره کرد؛ جایی که مردم محصور، قربانی جنایت‌های بی‌پایان رژیم صهیونیستی هستند. حمله به صفوف گرسنگانی که در انتظار تکه‌ای نان و جرعه‌ای آب هستند، مصداق بارز جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است. او سکوت جامعه جهانی و مدعیان حقوق بشر را در قبال جنایات صهیونیست‌ها در غزه، «قضاوت‌شدنی» از سوی تاریخ و وجدان بشری دانست و خواستار اقدام فوری بین‌المللی برای شکستن محاصره این منطقه شد. حاشیه‌های مهم، دیدارهای مهم‌تر در حاشیه این کنفرانس، دکتر عارف دیدارهای دوجانبه مهمی با سران کشورها برگزار کرد. • دیدار با رئیس‌جمهور ارمنستان و تأکید بر همکاری در زمینه ترانزیت، انرژی، هوش مصنوعی و فناوری • مذاکره با رئیس شورای ریاستی لیبی و حمایت از گفت‌وگوی ملی برای حل بحران داخلی آن کشور • رایزنی با دبیرکل سازمان ملل متحد درباره تحولات منطقه و تجاوز اخیر به ایران در تمامی این دیدارها، پیام اصلی معاون اول، حمایت از راه‌حل‌های سیاسی، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی بود.