صفحه اول
حمید رشوندی- اولویت قرار گرفتن کشورهای همسایه در مناسبات میان دو کشور از اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که با این رویکرد و براساس اصل سیاست همسایگی همواره تلاش کرده تا روابط خود با همسایگان را تقویت کرده و تحکیم بخشد. ایران با ۱۵ کشور مرزهای زمینی و دریایی دارد که شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و عمان می شود. این اقدام فرصتی بزرگ برای گذر از بحران های آغاز دولت را فراهم می کرد و استفاده از ظرفیت های صادراتی می توانست در زمینه اشتغال و تعادل در قیمت‌ها تاثیر بگذارد و دولت می توانست ارز مورد نیاز کشور را تامین و به رشد اقتصادی برسد. البته تحقق نگاه دولت به منظور استفاده بیشتر از ظرفیت تجاری همسایگان، به نوع تعاملات روابط بین‌المللی با همسایگان وابسته است تا با حل مشکلات روابط سیاسی در منطقه به‌ویژه کشورهای عربی راه همکاری با کشورهایی دیگر نیز تسهیل شود. این روند می توانست در آغاز کار شرایط استفاده از ظرفیت‌های موجود در منطقه را فراهم کند زیرا کشورهای همسایه و هم‌مرز با ایران بازار با اهمیتی دارند، اما مسائل بین المللی موجب شده بود که نتوانیم از این ظرفیت بهره‌مند شویم. از سوی دیگر، با افزایش دیپلماسی اقتصادی روابط با کشورهای همسایه توسعه خواهد یافت که این موضوع می‌تواند موجب رونق مناطق آزاد نیز شود و می توان با ایجاد مناطق آزاد مشترک به گسترش روابط با همسایگان پرداخت. مساله خط لوله انتقال گاز، تامین امنیت مرزها، مراودات اقتصادی و تجاری، همکاری در پروژه‌هایی مانند بندر چابهار و گوادر به عنوان قطب مهم سرمایه‌گذاری اقتصادی، حل و فصل مسائل منطقه‌ای، بررسی شرایط کشورهای منطقه و حتی گفت‌وگوها و رایزنی های دیپلماتیک و سیاسی و ... از مهم‌ترین محورهایی بوده که مقامات دو کشور ایران و پاکستان در سطوح مختلف با یکدیگر رایزنی و تبادل نظر داشته‌اند. باید در نظر داشته باشیم که طی چند سال اخیر جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده قدرت منطقه‌ای خود را اثبات کند البته تامین امنیت راهبردی‌ترین رویکرد ایران در منطقه برای حفظ تمامیت ارضی و دفاع از سرزمین در مقابله با گروه‌های تروریستی بوده است، در واقع ایران در دکترین دفاعی خود به عنوان کشور قدرت‌مند منطقه بهترین راهبردهای سیاسی و امنیتی را اتخاذ کرده است.بر همین اساس مقامات کشورمان ضمن تعامل با کشورهای غربی و سیاست نگاه به شرقی که مد نظر دارند، از همسایگان غافل نبوده و به عنوان یک اصل، تعامل با همسایگان را در اولویت برنامه‌های کاری خود قرار داده‌اند. گفته می‌شود « پاکستان همواره در دوره پس از انقلاب اسلامی نیز روابط خصمانه‌ای با ایران نداشته و با توجه به تمام پتانسیل‌هایی که دارد، بیش از دیگران می تواند روابط مستحکم و راهبردی با ایران داشته باشد». باید توجه داشت که ایران در مسیر غرب و در یک منطقه استراتژیک قرار گرفته و پاکستان برای این که بتواند برنامه‌های خود را در ابعاد اقتصادی و سیاسی در تقابل دیگر کشورهای همسایه دنبال کند همواره به ایران نگاه ویژه‌ای داشته است. پاکستان هم در شرایط تحریم‌هایی که آمریکا اعمال کرده با چالش‌هایی مواجه است و می کوشد تا بر این شرایط غلبه پیدا کند. نباید فراموش کرد سیاست خارجی تابعی از شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای است و ایران تلاش می کند با تقویت روابط خود با همسایگان براساس اصل سیاست همسایگی بتواند تنش‌هایی که بر منطقه سایه افکنده را کاهش داده و صلح و ثبات در منطقه حاکم شود.