صفحه اول
مهناز سیف زاده -اهمیت روابط جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در بستر تحولات جدید منطقهای، پیامدهای تغییرات در محیط پیرامون و جهان بر روابط دو کشور و تاثیر سفر دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری کشورمان به اسلام‌آباد برای تحکیم مناسبات فی مابین، موضوع روز رسانه ها شده است. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، سیر فزاینده روابط استراتژیک بین واشنگتن و دهلی نو و خشم « دونالد ترامپ » رئیس جمهور آمریکا از کریدور اقتصادی چین و پاکستان ، همگی در کاهش اهمیت پاکستان در سیاست های ایالات متحده نقش داشته‌اند و این شرایط اسلام آباد را بر آن داشته تا سیاست بازگرداندن توازن را برگزیند و تهران هم ممکن است روی این سیاست پاکستان سرمایه گذاری و حساب کند زیرا درصدد رفع بحران تحریم‌ها با ایالات متحده است. در یک تحول قابل توجه، پاکستان پس از تشدید جنگ اسرائیل/ آمریکا علیه ایران، از طریق کانال‌های مختلف با ایران اعلام همبستگی کرد. اسلام آباد در تاریخ ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵ میلادی تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا برای بمباران سه راکتور هسته‌ای را تنها یک روز پس از تایید نامزدی ترامپ برای دریافت جایزه نوبل به خاطر نقش او در حل اختلاف اخیر اسلام آباد با هند بر سر کشمیر محکوم کرد.در یک تماس تلفنی بین «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان و «مسعود پزشکیان»، رئیس جمهور ایران، «شریف» حملات اسرائیل به ایران را محکوم کرد. «خواجه محمد آصف» وزیر دفاع پاکستان نیز حمایت کامل کشورش از ایران را تأیید کرد و خاطرنشان ساخت که پاکستان از منافع ایران در برابر تجاوز اسرائیل محافظت خواهد کرد. او همچنین خواستار تشکیل جلسه اضطراری سازمان همکاری اسلامی برای تدوین یک استراتژی مشترک به منظور پاسخ به تجاوز اسرائیل شد. روابط ایران و پاکستان در پنجاه سال گذشته، ترکیبی از همکاری‌های راهبردی، تفاوت‌های ایدئولوژیک و حمایت‌های متقابل در مواقع بحرانی بوده است. ضرورتهای سیاسی و ژئواستراتژیکی بین دو کشور با وجود برخی اختلاف‌ها در منافع و چشماندازهای سیاسی در مورد مسائل منطقهای و جهانی، منجر به رابطۀ نزدیک بین دو کشور شده است. این روابط، فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته، اما یک نکتۀ ثابت در این رابطه، حمایت‌های راهبردی پاکستان از ایران در بحرانهای امنیتی و بین‌المللی بوده است. از جنگ ایران و عراق تا برنامۀ هسته‌ای و تنش‌های اخیر با اسرائیل، اسلام‌آباد در مقابل ایران همواره مواضعی اتخاذ کرده که منافع و پایداری روابط دو کشور را تا حدی تأمین کند. لیکن پرسش کلیدی این است، چرا پاکستان، با وجود فشارهای سنگین آمریکا و برخی کشورهای غربی و منطقه، حاضر به قطع کامل همکاری‌های هسته‌ای با ایران نشد؟ روابط ایران و پاکستان، همواره حول محور امنیت و منافع راهبردی بوده است و حتی میتوان گفت تعاملات سیاسی و اقتصادی نیز در پرتو پارادایم امنیتی شکل گرفته است. باعطف به موارد گفته شده، همۀ عوامل ذکر شده در هم‌گرایی و روابط دو کشور دخیل هستند که اگر این عوامل در کنار هم تقویت شوند، شاهد اتحاد بیشتر روابط در بحرانهای مختلف خواهیم بود. در کل پاکستان در طول پنج دهۀ گذشته در مواقع بحرانی، به‌ویژه در جنگ ایران و عراق، برنامۀ هسته‌ای و تنش‌های اخیر با اسرائیل، از ایران حمایت کرده است. این حمایت‌ها عمدتاً مبتنی بر منافع راهبردی و امنیتی بوده، هرچند گاهی تحت فشارهای بین‌المللی (مثل آمریکا و عربستان) کمرنگ شده است. به گفتۀ برخی از خبرگزاری‌ها، رژیم صهیونیستی بیان کرده است که بعد از ایران، پاکستان هدف اسرائیل است و به نظر میرسد اکنون کشورهایی مانند پاکستان ضرورت اتحاد جهان اسلام را دریافته‌اند. اعلام اخیر حمایت از ایران نیز، نشان‌دهندۀ تمایل اسلام‌آباد برای حفظ روابط با تهران در شرایط جدید منطقهای است. امنیت و منافع راهبردی، هم‌گرایی مذهبی، جایگاه منطقهای ایران، نیازمندی‌های انرژی دو کشور به هم و شاید رقابت با هند، از مهمترین این عوامل هستند.