صفحه اول
لئون پانتا، رئیس اسبق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) که سابقه وزارت دفاع ایالات متحده را نیز در کارنامه دارد، در گفت‌وگویی هشدارآمیز به یادآوری یکی از تلخ‌ترین اشتباهات راهبردی آمریکا در دهه‌های اخیر پرداخت؛ حمله به عراق در سال ۲۰۰۳. او این اقدام را یک «اشتباه وحشتناک» توصیف کرد که نه‌تنها دستاورد امنیتی نداشت، بلکه موجب بی‌ثباتی گسترده منطقه، تشدید افراط‌گرایی و ایجاد خلأهای امنیتی شد که هنوز نیز تبعات آن گریبان‌گیر خاورمیانه و حتی منافع جهانی آمریکاست. پانتا به صراحت از لزوم عبرت گرفتن از این تجربه سخن گفت و خواستار این شد که دولت دونالد ترامپ (و هر رئیس‌جمهور دیگر) از ورود به یک جنگ جدید در منطقه، خصوصاً با ایران، خودداری کند. به گفته او، همان‌گونه که آمریکا تصور می‌کرد جنگ عراق کوتاه و پرنتیجه خواهد بود اما در عمل به یک درگیری چندساله و پیچیده تبدیل شد، هرگونه اقدام نظامی علیه ایران نیز منجر به یک بحران دامنه‌دار منطقه‌ای خواهد شد. ایران؛ نه یک هدف آسان، بلکه آغازگر زنجیره بحران‌ها پانتا در تحلیل خود تأکید کرد که هرگونه حمله به ایران اگر محدود به حملات هوایی باشد—ایالات متحده را به‌طور قطع وارد یک جنگ منطقه‌ای خواهد کرد. این هشدار ساده و صریح، بیانگر درک عمیق او از ساختار دفاعی و ظرفیت‌های تلافی‌جویانه ایران است؛ کشوری با نفوذ گسترده در منطقه و توانایی راهبردی برای واکنش فراتر از مرزهای جغرافیایی خود. برخلاف عراقِ تحت تحریم و منزوی‌شده در سال ۲۰۰۳، ایران امروز نه‌تنها از نظر نظامی مقاوم است، بلکه در عرصه دیپلماسی، امنیت منطقه‌ای و شبکه‌های نفوذ غیرمستقیم، قدرتی تثبیت‌شده دارد. بنابراین تصور این‌که یک حمله محدود می‌تواند اهداف راهبردی آمریکا را بدون هزینه سنگین محقق کند، توهمی خطرناک و تکرار همان محاسبات اشتباه در جنگ عراق است. هشدار به ترامپ و آینده امنیت جهانی لئون پانتا با اشاره مستقیم به رئیس‌جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، او را مخاطب هشدارهای خود قرار داد و گفت این رئیس‌جمهور باید «درس بگیرد». این بیان، فقط خطاب به یک فرد نیست، بلکه هشداری به ساختار تصمیم‌سازی ایالات متحده است که گاه از فضای داخلی، لابی‌های نظامی-صنعتی و فشارهای رسانه‌ای تأثیر می‌پذیرد و وارد مسیرهای پرهزینه می‌شود. در شرایطی که منطقه خاورمیانه در آستانه بازتعریف نظم امنیتی و سیاسی خود قرار دارد، هرگونه اقدام نظامی می‌تواند این توازن ناپایدار را به آشوبی گسترده تبدیل کند. اگر آمریکا به توصیه عقلای راهبردی همچون پانتا گوش فرا ندهد، شاید تاریخ یکبار دیگر اشتباه عراق را تکرار کند—اما این‌بار در مقیاسی بسیار خطرناک‌تر.