«نفی سلطه» مبنای حرکت ایران در مذاکرات

 تقی میرزاییان- عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران دیروز گفت: این که طرف‌های مقابل می‌گویند ایران نباید غنی‌سازی داشته باشد، یک جور تحمیل است و آنها نمی‌توانند با سلطه‌گری خواسته خود را به مردم ایران تحمیل کنند و این چیزی نیست که مردم ایران زیر بار آن بروند. وی بیان این که «سیاست خارجی (نه شرقی و نه غربی) و تاکید بر موضوع استقلال مبتنی بر همین تفکر است» گفت: در این تفکر که مبنای حرکت ما بوده و هست بر نفی سلطه تاکید شده است و این به معنای نفی روابط با غرب و شرق نیست.
عراقچی با بیان این که «یکی از اصول ما در بحث هسته‌ای که مبنای حرکت ما در مذاکرات را شکل می‌دهد، نفی سلطه است»، گفت: در مذاکرات قبلی و فعلی ما بر اساس این مبنا حرکت کردیم.
وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه «داشتن انرژی صلح آمیز هسته‌ای حق مسلم ایران است، همانطور که چیز‌های دیگر نیز حق مسلم مردم ایران است و هر کدام سر جای خود مهم هستند»، گفت: موضع ما در خصوص مسئله هسته‌ای کاملا روشن است.
اما بشنوید از آن طرف ماجرا؛ هنگامی که دولت بنیامین نتانیاهو از پیشبرد مرحله دوم این توافق سر باز زد، ترامپ نیز به سرعت از صحنه کنار کشید. حالا به نظر می‌رسد او در جستجوی فرصتی جدید برای بازگشت به عرصه دیپلماسی خاورمیانه است. بر اساس گزارش‌ها، ترامپ امیدوار است بتواند در کنار مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران ظاهر شود و توافقی را به نام خود ثبت کند.
اسرائیل مذاکرات ایران و آمریکا را به بن‌بست می‌کشاند؟
ماهیت رژیم اسرائیل ، در گرو استمرار بحران، درگیری و تنش در محیط پیرامونی‌اش تعریف می‌شود. صلح، ثبات و گفت‌و‌گو، واژگانی هستند که با ذات وجودی اسرائیل در تناقض قرار دارند. از این منظر، هرگونه تنش‌زدایی، مخصوصاً اگر با محوریت ایران صورت گیرد، تهدیدی مستقیم برای نظم مدنظر تل‌آویو است؛ نظمی که بر پایه استمرار پروژه ایران‌هراسی بنا شده است.
رژیم صهیونیستی به‌خوبی می‌داند که باز شدن گره‌های دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن، منجر به افزایش پرستیژ بین‌المللی ایران، تقویت موقعیت منطقه‌ای آن و بی‌اثر شدن سناریو‌های تحریمی خواهد شد؛ اتفاقی که بنیامین نتانیاهو و حلقه نومحافظه‌کاران آمریکایی همواره از آن واهمه داشته‌اند.
آنچه امروز در دستور کار اتاق‌های فکر صهیونیستی قرار دارد، اجرای همزمان سه پروژه است: اول، انحراف افکار عمومی از وحدت و سوق دادن جریانات سیاسی برای تخریب تیم مذاکره کننده؛ دوم، تحریک بدنه مذهبی علیه دولت و نظام با سوء استفاده از کلیدواژه‌های حساسیت برانگیز برای این قشر مثل حجاب و خون شهدا؛ و سوم، مخدوش‌سازی تصویر تصمیم‌گیری در رأس نظام و ترسیم چهره‌ای منفعل از رهبرانقلاب.
در برابر این پروژه چندلایه، آنچه نیاز است، افزایش هوشیاری افکار عمومی، وحدت نیرو‌های انقلاب و اعتماد به عقلانیت رهبر حکیم انقلاب در هدایت مسیر دیپلماسی و تعاملات بین‌المللی است.
مقام آمریکایی: با اسرائیل درباره نحوه رفتار با ایران اختلاف‌نظر داریم
یک مقام آمریکایی با طرح این ادعا که اسرائیل برنامه خود را برای حمله به ایران به درخواست ترامپ به تعویق انداخت، اذعان کرد واشنگتن و تل‌آویو فعلا درباره نحوه رفتار با تهران اختلاف‌نظر دارند.
به گزارش الجزیره، روزنامه وال استریت ژورنال، به نقل از یک مقام آمریکایی مدعی شد که واشنگتن در حال آماده شدن برای ارائه برگه شروط به ایران از جمله توقف غنی‌سازی اورانیوم است و اگر ایران این شروط را نپذیرد، وضع خوبی برای آن نخواهد بود.
وال استریت ژورنال در ادامه گزارش خود به نقل از مقام‌های آمریکایی افزود: واشنگتن امیدوار است که چارچوب توافق با تهران نگرانی‌های اسرائیل را برطرف و تل آویو را متقاعد کند که حمله قریب‌الوقوع به ایران را به تعویق بیندازد. به نوشته این روزنامه، یک مقام آمریکایی هم گفت: ما در حال حاضر با اسرائیل در مورد نحوه برخورد با ایران اختلاف نظر داریم، ولی اگر ایران نخواهد توافق کند، رویکرد ما می‌تواند تغییر کند.
وال استریت ژورنال همچنین به نقل از یک منبع آگاه مدعی شد: اسرائیل امسال حمله‌ای به ایران را برنامه‌ریزی کرده بود، اما پس از درخواست دولت ترامپ آن را به تعویق انداخت.
بر اساس گزارش این روزنامه، مقام‌های غربی و اسرائیلی معتقدند که اقدام نظامی می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را حداقل یک سال به عقب بیندازد، ولی تردیدهای قابل توجهی در مورد تأثیر هرگونه حمله‌ای بر برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد.
دولت ترامپ خواستار توافق هسته‌ای با ایران است، اما اسرائیل چنین تمایلی ندارد
اسکات لوکاس استاد سیاست بین الملل دانشگاه کالج دوبلین  در نشریه دِ کانسرویشن، می نویسد:دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در تاریخ ۲۸ مه مدعی شد که شخصاً مانع حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران شده است. وقتی از او پرسیده شد آیا در تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل مداخله کرده است یا خیر، پاسخ داد: «صادقانه بگویم، بله؛ گفتم فکر نمی‌کنم الان مناسب باشد.»
هم‌اکنون دولت ترامپ در حال گفت‌وگو با ایران درباره شرایط آینده برنامه هسته‌ای این کشور است. اسکات لوکاس، کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه به پرسش‌های نشریه دِ کانسرویشن درباره اختلافات پیرامون ایران و تأثیر احتمالی آن بر روابط آمریکا و اسرائیل پاسخ داده است.
اسرائیل همواره با شک و تردید به هرگونه گشایش دیپلماتیک در روابط با تهران نگریسته است. مقامات اسرائیلی بارها تأکید کرده‌اند که ایران را متعهد به نابودی خود می‌دانند. در همین راستا، اخیراً هنگامی که دونالد ترامپ به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل پیشنهاد حل دیپلماتیک بحران با ایران را مطرح و بر توانایی خود برای دستیابی به یک «توافق خوب» تأکید کرد، پاسخ نخست وزیر اسرائیل این بود: از نگاه تل‌آویو، تنها «توافق قابل‌قبول»، توافقی است که به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهد. حلیلگران بر این باورند که ترامپ عمدتاً به دنبال صحنه‌آرایی‌هایی است که تصویری از او به‌عنوان یک «معامله‌گر بزرگ» ترسیم کند.
در اولین دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، جهان شاهد یکی از غیرمنتظره‌ترین صحنه‌های دیپلماتیک تاریخ معاصر بود: دیدار او با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی که پیشتر با تهدیدهای تندِ «آتش و خشم» و لقب تحقرآمیز «مرد موشکی کوچک» روابط دو کشور را به تنش کشانده بود. این ملاقات، که با شعار پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای تبلیغ شد، در نهایت تنها به یک یادداشت بی‌محتوا و یک‌صفحه‌ای منجر شد. با این حال، ترامپ موفق شد نام خود را به عنوان نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحده ثبت کند که پا به خاک کره شمالی گذاشت؛ حرکتی نمادین که توجه رسانه‌های جهان را به شدت به خود جلب کرد.   
اما دیپلماسی نمایشی ترامپ به همینجا ختم نشد. در آستانه دور دوم ریاست‌جمهوری، او بار دیگر ادعایی جسورانه مطرح کرد: پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین تنها در ۲۴ ساعت. اما پس از گذشت بیش از چهار ماه، نه تنها این وعده محقق نشده، بلکه این اواخر نشانه‌هایی از ناامیدی و عصبانیت در مواضع او دیده می‌شود. ترامپ که زمانی با پوتین با احتیاط رفتار می‌کرد، اخیراً او را «کاملاً دیوانه» خوانده است؛ تغییر لحنی که نشان‌دهنده تحول در رویکرد او نسبت به کرملین است.
دونالد ترامپ بار دیگر در قامت میانجیگر بین‌المللی ظاهر شده و این بار مدعی شده است که می‌تواند بحران ناشی از حمله اسرائیل به غزه را حل کند. او با اشاره به توافق آتش‌بس مرحله اول میان اسرائیل و حماس، آن را به عنوان یک دستاورد شخصی معرفی کرد؛ توافقی که بر اساس آن گروه حماس بخشی از گروگان‌ها را آزاد کرد و در مقابل، اسرائیل صدها زندانی فلسطینی را از زندان‌های خود رها ساخت. اما هنگامی که دولت بنیامین نتانیاهو از پیشبرد مرحله دوم این توافق سر باز زد، ترامپ نیز به سرعت از صحنه کنار کشید. حالا به نظر می‌رسد او در جستجوی فرصتی جدید برای بازگشت به عرصه دیپلماسی خاورمیانه است. بر اساس گزارش‌ها، ترامپ امیدوار است بتواند در کنار مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران ظاهر شود و توافقی را به نام خود ثبت کند.
چه انتظاری از کشورهای عربی خلیج فارس می‌رود؟
عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو رقیب اصلی ایران در معادلات قدرت منطقه، اخیراً مواضعی محتاطانه در قبال احتمال حمله نظامی اسرائیل به تهران اتخاذ کرده‌اند. تحلیلگران می‌گویند ریاض و ابوظبی به شدت نگرانند که چنین اقدامی به جرقه‌ای برای شعله‌ور شدن درگیری‌های گسترده در خاورمیانه تبدیل شود.
این نگرانی در حالی مطرح می‌شود که دو کشور عربی حاشیه خلیج فارس به دنبال خروج از جنگ فرسایشی یمن هستند؛ جنگی که پس از یک دهه نتوانسته حوثی ها را مهار کند. در همین حال، چشم‌انداز تغییر در سوریه پس از پنج دهه حکمرانی خاندان اسد فرصت‌های جدیدی پیش روی سرمایه‌گذاران کشورهای عربی خلیج فارس قرار داده است. شرکت‌های وابسته به این کشورها امیدوارند در پروژه‌های بازسازی و نوسازی سوریه که می‌تواند به بازاری سودآور تبدیل شود، سهم قابل توجهی به دست آورند.
موضع ایران چیست و چقدر به ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک است؟
در سال ۲۰۱۵، ایران با امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به همراه بریتانیا و دیگر قدرت‌های جهانی، هرگونه فعالیت مرتبط با برنامه نظامی هسته‌ای را متوقف کرد. بر اساس این توافق، سطح غنی‌سازی اورانیوم به ۳.۶۷ درصد محدود شد و ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۲۰ درصد نیز از کشور خارج گردید. اگرچه اورانیوم ۲۰ درصدی فاقد قابلیت تسلیحاتی است، اما می‌تواند زمان مورد نیاز برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
اما خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در مه ۲۰۱۸ به دستور دونالد ترامپ و اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، مسیر توافق را دگرگون کرد. این اقدام واشنگتن، زمینه را برای ازسرگیری برنامه هسته‌ای ایران فراهم آورد. تهران نه‌تنها غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۲۰ درصد را از سر گرفت، بلکه به تولید اورانیوم ۶۰ درصد نیز روی آورد؛ سطحی که در صورت تصمیم سیاسی، می‌تواند به سرعت به سطح ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای ارتقا یابد. با این حال، تهران هنوز به سطح ۹۰ درصد نرسیده است.
اسرائیل برای مختل کردن مذاکرات چه اقداماتی ممکن است انجام دهد؟
با وجود فشارهای سیاسی داخلی، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل ممکن است برخلاف توصیه‌های واشنگتن، دستور حمله نظامی به ایران را صادر کند. اما چنین تصمیمی می‌تواند پیامدهای سنگینی برای اسرائیل در پی داشته باشد: دور شدن بیشتر از جامعه جهانی، تیرگی روابط با آمریکا و تشدید بی‌ثباتی در منطقه که نیروهای نظامی‌اش را تحت فشار بی‌سابقه قرار خواهد داد.
اسناد و گزارش‌های پیشین نشان می‌دهد که نهادهای اطلاعاتی و نظامی اسرائیل بارها با طرح‌های نتانیاهو برای اقدام نظامی علیه ایران مخالفت کرده‌اند. در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱، زمانی که او تلاش کرد زمینه‌های یک حمله را فراهم کند، این نهادها با ایجاد موانع سیاسی، دیپلماتیک و لجستیکی عملاً مانع از اجرای آن شدند. اگرچه نتانیاهو در سال‌های اخیر سعی کرده با انتصاب فرماندهان وفادار به خود در رأس نهادهای امنیتی، مسیر را برای اقدامات تهاجمی هموار کند، اما به نظر می‌رسد حتی این مقام‌های جدید نیز ترجیح می‌دهند همان خط‌مشی محتاطانه پیشین را ادامه دهند.  
اختلاف بر سر ایران چگونه روابط آمریکا و اسرائیل را به ویژه در مسئله غزه تحت تأثیر قرار داده است؟
در معادلات پیچیده خاورمیانه، دولت ترامپ رویکردی دوگانه در قبال اقدامات اسرائیل اتخاذ کرده است: از یک سو تلاش می‌کند نخست‌وزیر این کشور را در مواجهه با ایران مهار کند، اما همزمان به او آزادی عمل کامل در تشدید بحران غزه اعطا می‌کند. این تناقض در ماه مارس آشکار شد، زمانی که واشنگتن هیچ واکنشی به رد آتش‌بس مرحله دوم توسط نتانیاهو نشان نداد؛  تصمیمی که منجر به ازسرگیری عملیات نظامی و تشدید محاصره مرگبار کمک‌های انسانی شد.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ، در تلاش‌های نمایشی خود برای میانجیگری نه تنها ناکام ماند، بلکه شاهد تصویب طرح‌های جنجالی نتانیاهو بود. نخست‌وزیر اسرائیل اخیراً برنامه اشغال نظامی طولانی‌مدت غزه را ارائه کرده که شامل ایجاد چهار منطقه نظامی و محدود کردن تحرک ساکنان به سه منطقه محصور شده است. اما جنجالی‌تر از آن، پذیرش علنی پیشنهاد ترامپ برای انتقال اجباری صدها هزار فلسطینی بوده که از سوی ناظران بین‌المللی به عنوان«پاکسازی قومی» توصیف شده است.
توافق ایران و امریکا تمامی گزینه‌های نظامی اسرائیل برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران را مسدود خواهد کرد  
دولت ترامپ در تلاش است تا به توافقی هسته‌ای با ایران دست یابد؛ تلاشی که برخلاف سیاست اسرائیل است، سیاستی که بر بهره‌برداری از آسیب پذیری نظامی و اقتصادی ایران و انجام حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای این کشور تأکید دارد. مسأله توافق در برابر حمله، نه‌تنها برای آینده برنامه هسته‌ای ایران تعیین‌کننده خواهد بود، بلکه بر آینده ایران و ثبات منطقه‌ای نیز تأثیر خواهد گذاشت.
توافق ایران و امریکا تمامی گزینه‌های نظامی اسرائیل برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران را مسدود خواهد کرد
اسرائیل در اسرائیل هیوم نوشت: دولت ترامپ در تلاش است تا به توافقی هسته‌ای با ایران دست یابد؛ تلاشی که برخلاف سیاست اسرائیل است، سیاستی که بر بهره‌برداری از آسیب پذیری نظامی و اقتصادی ایران و انجام حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای این کشور تأکید دارد. مسأله توافق در برابر حمله، نه‌تنها برای آینده برنامه هسته‌ای ایران تعیین‌کننده خواهد بود، بلکه بر آینده ایران و ثبات منطقه‌ای نیز تأثیر خواهد گذاشت.
دنیس سیترونوویچ، رئیس سابق میز ایران در سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل نوشت: برای نهایی کردن این دور از مذاکرات بین ایالات متحده و ایران: الف. هر دو طرف به‌شدت علاقه‌مندند که حرکت مذاکرات را ادامه دهند. آنها به خوبی از پیامد‌های شکست آگاهند. ب. تمرکز اصلی در حال حاضر بر روی «حل مسئله غیرممکن» است؛ یعنی یافتن راه‌حلی که بتواند شکاف میان «عدم غنی‌سازی» و «اجازه به غنی‌سازی» در ایران را پر کند. اگر راه‌حلی جادویی برای این مسئله پیدا شود، توافق در دسترس خواهد بود. ج. موارد بیشتری در راه است.  
 در ادامه این مطلب آمده است: گزارش‌ها درباره دیدارهای اضطراری میان ران درمر وزیر امور راهبردی اسرائیل، و رئیس موساد، در کاخ سفید، مستقیماً به گفت‌وگوی پرتنشی مربوط می‌شود که هفته گذشته میان رئیس‌جمهور ترامپ و نخست‌وزیر نتانیاهو درباره موضوع هسته‌ای ایران انجام شد؛ به‌دنبال گزارش‌هایی که حاکی از آن بودند که اسرائیل قصد دارد به‌زودی به ایران حمله کند.
 رهبری اسرائیل که مطمئن بود پس از انتخاب ترامپ می‌تواند از ضعف ایران پس از فروپاشی «محور مقاومت» و نتایج حمله هوایی اسرائیل به ایران در ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ بهره ببرد، از تمایل رئیس‌جمهور ترامپ برای پیشبرد توافق هسته‌ای با تهران غافلگیر شد. در نتیجه، نخست‌وزیر و تیم او شبانه‌روز در تلاش‌اند تا مانع از شکل‌گیری توافقی میان ایران و آمریکا شوند، با این درک که چنین توافقی تمامی گزینه‌های نظامی برای برخورد با برنامه هسته‌ای ایران را مسدود خواهد کرد.
 اما رئیس‌جمهور در واشنگتن برنامه‌های دیگری دارد. به‌نظر می‌رسد که ایالات متحده معتقد است به‌دلیل آسیب پذیری فعلی ایران، می‌توان به توافقی بهتر از برجام (JCPOA) دست یافت و وضعیتی ایجاد کرد که مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود. برخلاف رهبری اسرائیل که معتقد است فشار نظامی و اقتصادی کلید هدف علیه تهران است، تمرکز در واشنگتن فعلاً بر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است، حتی اگر به قیمت رفع تحریم‌ها از تهران باشد.
 شایان ذکر است که در حال حاضر احتمال دستیابی به توافق هنوز مشخص نیست. ایران نیز که خواهان رفع تحریم‌هاست، خواهان توافق است یا دست‌کم ادامه مذاکرات به‌نحوی که مانع از تشدید تنش نظامی شود. اما ایرانی‌ها با مجموعه‌ای از خطوط قرمز وارد مذاکرات شده‌اند، که مهم‌ترین آن‌ها ادامه غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران است. در عین حال، ایران آمادگی دارد درباره سطح، میزان و حجم غنی‌سازی در تهران مصالحه کند و با گسترش قابل‌توجه نظارت بین‌المللی بر تأسیسات هسته‌ای‌اش موافقت نماید.
 در همین حال، به‌نظر می‌رسد که دولت آمریکا که توسط ویتکاف، در مذاکرات با ایران نمایندگی می‌شود، همچنان بر توقف غنی‌سازی در خاک ایران پافشاری می‌کند. با توجه به جدول زمانی فشرده، تنها در صورتی که طرفین بتوانند راه‌حلی جادویی برای پر کردن شکاف میان مواضع‌شان بیابند – یا اگر واشنگتن حاضر شود غنی‌سازی «نمادین» در خاک ایران را بپذیرد – ممکن است توافقی حاصل شود که در مرحله نخست صرفاً به‌عنوان «توافق اصولی» باشد و پایه‌ای برای توافقی جامع‌تر در آینده قرار گیرد.
 در پس‌زمینه این تحولات باید به خاطر داشت که اگر توافقی حاصل نشود، احتمال زیادی وجود دارد که کشورهای موسوم به E3 (آلمان، فرانسه و بریتانیا) مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند؛ مکانیسمی که تمامی تحریم‌ها علیه ایران را بازمی‌گرداند و ایران را وادار به اقدامات شدید، مانند خروج از پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، خواهد کرد. چنانچه ایران دست به چنین اقدامی بزند، احتمال دستیابی به توافقی در آینده را کاهش خواهد داد و تنش میان ایران و غرب را به سطحی خواهد رساند که تقریباً اجتناب‌ناپذیر است؛ موضوعی که فشار مضاعفی بر فرآیند تصمیم‌گیری در تهران وارد می‌کند.
 احتمالاً این فشارها می‌تواند ایران را به مجموعه‌ای از امتیازات مهم در موضوع هسته‌ای وادار کند؛ از جمله:
 محدود کردن سطح غنی‌سازی به ۳.۶۷٪ به‌جای ۶۰٪ فعلی؛
 پذیرش نظارت‌های سخت‌گیرانه بر تأسیسات هسته‌ای (که به‌دلیل اقدامات اخیر ایران تضعیف شده‌اند)؛
 خارج‌کردن همه مواد غنی‌شده از ایران (مثلاً به روسیه)؛
 و حتی برچیدن کامل یا جزئی سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای که هم‌اکنون ایران را قادر می‌سازند تا فاصله کمی تا رسیدن به سطح غنی‌سازی «نظامی» (۹۰٪) داشته باشد.
 چنین گام‌هایی بدون شک وضعیت فعلی را به‌طور قابل‌توجهی بهبود خواهند بخشید، چرا که ایران را ماه‌ها از دستیابی به ماده شکافت‌پذیر لازم برای ساخت بمب دور می‌کنند. اما بهای چنین توافقی، کاهش چشمگیر فشار اقتصادی است که به تقویت ایران منجر خواهد شد، مشروعیت بین‌المللی آن را افزایش می‌دهد و به آن اجازه می‌دهد در سایر ابعاد نظامی (ولو غیرهسته‌ای) به‌طور چشمگیری تقویت شود.
 در مقابل، باید به یاد داشت که حمله نظامی به ایران نیز راه‌حل جادویی نیست. ساختار هسته‌ای ایران پراکنده و مستحکم است (ایرانی‌ها به‌خوبی از تجربیات سوریه و عراق درس گرفته‌اند) و از لحاظ عملیاتی چالش بزرگی محسوب می‌شود، ضمن اینکه هرگونه حمله بی‌تردید با واکنش گسترده ایران مواجه خواهد شد. افزون بر این، نباید فراموش کرد که برنامه هسته‌ای ایران بر دانش بومی استوار است، دانشی که با هیچ حمله‌ای قابل حذف نیست و احتمالاً ایران را پس از آن به عبور از «روبیکن» و تلاش برای ساخت بمب هسته‌ای سوق خواهد داد.
ترامپ به نتانیاهو: هیچ‌چیز نباید راه مذاکرات هسته‌ای را سد کند
بر اساس گزارش اکسیوس، دونالد ترامپ در یک تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به او هشدار داد که از هر گونه اقدامی که ممکن است روند مذاکرات هسته‌ای میان ایالات متحده و ایران را تحت تأثیر قرار دهد، اجتناب کند. ترامپ و دیگر مقامات ارشد آمریکایی به‌طور فزاینده‌ای نگران بوده‌اند که اسرائیل ممکن است به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله کند یا اقداماتی انجام دهد که تهدیدی جدی برای پیشرفت مذاکرات و دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید باشد.
یک منبع به آکسیوس اعلام کرده است که اسرائیل معتقد است زمان محدودی برای اجرای یک حمله مؤثر به تأسیسات هسته‌ای ایران در اختیار دارد. برخی مقامات آمریکایی نگران هستند که نتانیاهو ممکن است بدون مشورت با ترامپ، دستور حمله را صادر کند. یک مقام کاخ سفید در این زمینه اظهار داشت: «ترامپ در تماس تلفنی روز پنج‌شنبه به نتانیاهو گفت که نمی‌خواهد هیچ‌چیز مانع دستیابی به راه‌حل دیپلماتیک با ایران شود.» این مقام تأکید کرد که پیام ترامپ به نتانیاهو این بود که «او نمی‌خواهد در حالی که خود در تلاش است مسائل را از طریق دیپلماسی حل کند، نتانیاهو اقدامی تحریک‌آمیز انجام دهد.» ترامپ همچنین به نتانیاهو تأکید کرد که «گزینه دیگر» (اقدام نظامی) همچنان روی میز است، اما او خواهان این است که ابتدا ببیند آیا توافق دیپلماتیک امکان‌پذیر است یا خیر.
نیویورک تایمز: اسرائیل آماده حمله به ایران در صورت توافق هسته‌ای با آمریکا
در گزارشی جدید که از سوی روزنامه «نیویورک تایمز» منتشر شده، جزئیات نگران‌کننده‌ای از حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران فاش شده است. این اطلاعات که بر اساس اظهارات مقامات اسرائیلی و آمریکایی تنظیم شده، نشان می‌دهد که بنیامین نتانیاهو به تیم خود دستور داده است که حتی در صورت دست‌یابی به توافق میان واشنگتن و تهران، از اجرای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران دست نکشند. مقامات اسرائیلی این اطلاعات را مستقیماً به دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا منتقل کرده‌اند. طبق این گزارش، واشنگتن به شدت نگران است که اسرائیل بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی اقدام به حمله کند. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که آماده‌سازی اسرائیل برای حمله به ایران تنها ۷ ساعت به طول خواهد انجامید. همچنین مقامات اسرائیلی تأکید کرده‌اند که نتانیاهو به تیم خود دستور داده است تا طرحی برای حمله محدود تهیه کنند که نیازی به حمایت نظامی مستقیم ایالات متحده نداشته باشد. روزنامه «نیویورک تایمز» گزارش داده است که پس از دریافت شواهدی مبنی بر آماده‌سازی اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، جان راتکلیف، مدیر اطلاعات ملی آمریکا به تل‌آویو سفر کرده است. این اقدام پس از آن صورت گرفت که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به دونالد ترامپ تاکید کرد که گزارش‌ها مبنی بر آمادگی اسرائیل برای حمله صحت دارند و دستور آماده‌باش به نیروهای نظامی و اطلاعاتی اسرائیل صادر شده است. این تحولات در حالی اتفاق می‌افتد که ترامپ و نتانیاهو در روزهای اخیر تماس تلفنی پرتنشی داشته‌اند که در آن نتانیاهو هشدار داده است که حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند مذاکرات جاری را به خطر بیندازد.
این روزنامه همچنین اشاره کرده که طی روزهای گذشته، چندین جلسه میان مقامات ارشد آمریکایی و اسرائیلی برگزار شده است. کارشناسان بر این باورند که برای جلب رضایت اسرائیل و گروه‌های مخالف تندروی ایران در کنگره آمریکا، هر توافق موقت ممکن است مستلزم انتقال سوخت هسته‌ای ایران به خارج از کشور یا کاهش شدید آن به سطوح بسیار پایین‌تر باشد.
رویترز: توافق سیاسی ایران و آمریکا؛ توقف غنی‌سازی در ازای آزادسازی دارایی‌ها
طبق گزارش رویترز، دو منبع رسمی ایرانی اعلام کرده‌اند که ایران ممکن است تصمیم به توقف غنی‌سازی اورانیوم بگیرد، مشروط بر آن که ایالات متحده دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند و حق تهران برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را در قالب یک «توافق سیاسی» به رسمیت بشناسد. این توافق می‌تواند به‌عنوان مقدمه‌ای برای رسیدن به یک قرارداد هسته‌ای جامع‌تر عمل کند. این دو منبع که به تیم مذاکره‌کننده نزدیک هستند، در روز چهارشنبه به رویترز گفته‌اند که «ممکن است به زودی تفاهم سیاسی با آمریکا حاصل شود»، به شرط آن که واشنگتن شروط ایران را بپذیرد. بر اساس این توافق، ایران به مدت یک سال غنی‌سازی اورانیوم را متوقف خواهد کرد و بخشی از ذخایر اورانیوم با غنی‌سازی بالا را یا به خارج از کشور ارسال خواهد کرد یا آن را به صفحات سوخت هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز تبدیل خواهد کرد.
آیا «چارچوب مسقط» کلید توافق هسته‌ای ایران و آمریکا است؟
لارا روزن، خبرنگار برجسته آمریکایی در حوزه سیاست خارجی، در خبرنامه خود با عنوان «دیپلماتیک» نوشت که ایالات متحده و ایران در حال تلاش برای نهایی کردن یک چارچوب تفاهم سیاسی پیش از نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۹ تا ۱۰ ژوئن (۱۹ یا ۲۰ خرداد) هستند. به گفته یکی از منابع آگاه، این سند احتمالاً با نام «چارچوب مسقط» شناخته خواهد شد.
علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین‌المللی بحران، در این خصوص اظهار داشت: «به نظرم احتمالاً هفته آینده یا آخر هفته آینده، قطعاً یک دور دیگر از مذاکرات میان آمریکا و ایران برگزار خواهد شد تا متن توافق چارچوبی نهایی شود. در واقع، این چارچوب به نظر می‌رسد که بسیار کلی خواهد بود.» وی همچنین تاکید کرد: «من احتمال توافق بر سر نوعی «چیزی در برابر چیزی» را رد نمی‌کنم که بتواند خواسته‌های اروپایی‌ها برای تعویق مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها را برآورده کند.»
علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران، بر این باور است که «اگر ایالات متحده و ایران بتوانند توافق چارچوبی سیاسی را نهایی کنند، سپس به شورای امنیت خواهند رفت و تلاش خواهند کرد که سازوکاری برای تمدید مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها پیدا کنند تا فرصت بیشتری برای مذاکره بر سر یک توافق جامع‌تر به دست آید.» وی در ادامه تاکید کرد که ترجیح این است که چنین توافقی با گام‌های عملی، نظیر ارسال ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به خارج از کشور یا اتخاذ سایر اقدامات اعتمادساز، همراه باشد تا اثربخشی آن را افزایش دهد.
ولی نصر، مشاور سابق اوباما، در تحلیل خود اظهار داشت که از دید برخی، شاید بهترین گزینه برای یک کشور این باشد که هیچ‌گونه غنی‌سازی نداشته باشد. با این حال، او تأکید کرد که چنین خواسته‌ای نه تنها به معنای یک توافق واقعی از سوی ایران نیست، بلکه در حقیقت تسلیم کامل ایران محسوب می‌شود. ولی نصر اشاره کرد که در این شرایط، کاملاً روشن نیست که ایالات متحده در ازای چنین تسلیمی از ایران، چه امتیازی به این کشور خواهد داد.
ولی نصر تاکید می کند که اگر ایران از حقوقی که تحت پیمان ان.پی.تی دارد، محروم شود، ممکن است تصمیم بگیرد از این پیمان خارج شود، و این مسأله چیزی نیست که جامعه جهانی خواهان آن باشد. او به وضعیت کره شمالی اشاره می‌کند که دقیقاً همین مسیر را طی کرده است. در صورتی که ایران از ان.پی.تی خارج شود، بسیاری از نظارت‌ها و تضمین‌هایی که در چارچوب این پیمان وجود دارد، دیگر شامل ایران نخواهد شد و در آن صورت، ایالات متحده ممکن است مجبور به مواجهه نظامی مستقیم با ایران شود.
از مکانیسم اسنپ‌بک تا نظارت پیشرفته؛ تروئیکای غربی چگونه اعتبار توافق هسته‌ای را تقویت می‌کند؟
الی گرانمایه در تحلیلی در شورای روابط خارجی اروپا بر ضرورت رویکرد فعال اروپا در قبال مذاکرات هسته ای تاکید می کند و معتقد است کشورهای تروئیکای غربی برای  جلوگیری از وقوع جنگ و افزایش احتمال دستیابی به توافق هسته ای باید به اقدامات ذیل مبادرت ورزند.
الف - حمایت سیاسی علنی از مذاکرات و مخالفت قاطع با جنگ:  رهبران اروپایی باید در بالاترین سطح ممکن، به‌صراحت از روند مذاکرات میان آمریکا و ایران و از توافقی بالقوه حمایت کنند و در عین حال با هرگونه سناریوی تقابل نظامی مخالفت ورزند. این همان الگویی است که پادشاهی‌های عرب حاشیه خلیج فارس در جریان سفر اخیر ترامپ به منطقه در پیش گرفتند؛ رویکردی که به‌طور کامل از دیپلماسی حمایت کرده و خواهان اجتناب از درگیری بودند. ب - استفاده راهبردی از مکانیسم بازگشت خودکار تحریم ها برای تشویق ایران به انعطاف بیشتر: کشورهای عضو تروئیکای غربی می‌توانند با استفاده حساب‌شده از تهدید فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، فشار دیپلماتیک مؤثری بر ایران وارد کنند تا روند اعطای امتیاز در مذاکرات شتاب گیرد. این ابزار که در قالب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ تعریف شده، به اروپا امکان می‌دهد تحریم‌های سازمان ملل را به‌صورت یک‌جانبه بازگرداند؛ تهدیدی که اگر به‌شکل راهبردی به‌کار رود، می‌تواند انگیزه ایران برای انعطاف‌پذیری بیشتر را تقویت کند. در کنار آن، کشورهای اروپایی باید از شبکه‌های ارتباطی موجود خود با تهران بهره گیرند تا مسیر رسیدن به توافق هموارتر شود.
ج – تقویت اعتبار توافق از طریق بهبود نظارت بین المللی؛ اروپا می‌تواند با پیشنهاد سازوکارهای نظارتی قوی‌تر، به محدودگرایان کمک کند تا از دام انتقادات مربوط به «ضعف فنی توافق» رهایی یابند. یکی از راه‌های کلیدی در این مسیر، تشویق ایران به پذیرش نظارت‌های پیشرفته‌تر از جمله اجرای فوری و کامل پروتکل الحاقی در چارچوب معاهده عدم اشاعه (NPT)، که امکان دسترسی گسترده‌تر و ناگهانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تأسیسات ایران را فراهم می‌کند، است. علاوه بر این، گنجاندن بندی در توافق جدید که ایران را به پذیرش محدودیت‌های بلندمدت در فعالیت‌های هسته‌ای متعهد کند، نه تنها می تواند از منظر فنی اطمینان‌بخش باشد، بلکه اعتبار سیاسی توافق را نیز در سطح داخلی آمریکا و در برابر منتقدان افزایش دهد. اگر ایران آمادگی لازم برای چنین امتیازاتی را داشته باشد، تروئیکای غربی باید دولت ترامپ را ترغیب کند از خواسته‌های حداکثری چون «غنی‌سازی صفر» که بی‌تردید مذاکرات را به بن‌بست می‌کشاند، فاصله بگیرد. اروپا باید فرمولی برد-برد پیشنهاد دهد که در آن، آمریکا بتواند با جلوگیری از فعالیت‌های مرتبط با تسلیحات هسته‌ای از جمله غنی‌سازی در سطوح بالا دستاورد خود را اعلام کند و در عین حال، ایران اجازه داشته باشد در سطوح پایین و غیرنظامی غنی‌سازی را ادامه دهد.