سیاسی
در شرایطی که هنوز زمان و مکان دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا مشخص نشده و وزیر خارجه و سخنگوی این وزارتخانه نسبت به تعیین آن از سوی طرف عمانی ظرف چند روز آینده ابراز امیدواری کرده‌اند، ادله موجود گواهی قوی بر این گزاره است که اختلاف اولیه میان ایران و آمریکا هنوز به قوت خود باقی است و طرف آمریکایی هنوز موافقت تمام عیار خود را با پذیرش اصل غیرقابل انکار و عبور تداوم غنی سازی در داخل ایران اعلام نکرده است. در این میان آنچه که پس از پایان دور پنجم مذاکرات در رم به چشم رسانه ها آمد انتشار تصاویری از رایزنی بدر بوسعیدی و سیدعباس عراقچی، وزرای خارجه عمان و ایران بود. رایزنی دو جانبه که پس از پایان مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و ترک رزیدانس سفیر عمان در رم توسط ویتکاف به مدت بیست دقیقه ادامه داشت و حالا مشخص شده که طرف عمانی ابتکارهایی را برای خروج دو طرف از بن بست در حوزه غنی سازی در این جلسه ارائه کرده است. در شرایطی که هنوز زمان و مکان دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا مشخص نشده و وزیر خارجه و سخنگوی این وزارتخانه نسبت به تعیین آن از سوی طرف عمانی ظرف چند روز آینده ابراز امیدواری کرده‌اند، ادله موجود، گواه قوی بر این گزاره است که اختلاف اولیه میان ایران و آمریکا هنوز به قوت خود باقی است.سخنگوی وزارت خارجه ایران در این خصوص گفته بود که «وزیر خارجه عمان برای عبور از موانع، راهکارها و ایده‌هایی پیشنهاد کرده بود که رئوس و محورهای آنها در این دور مورد بررسی قرار گرفت. قرار شد به موازات بررسی بیشتر در پایتخت‌ها، وزیر خارجه عمان کار بر روی جزییات ایده‌های پیشنهادی را ادامه داده و برای بررسی‌های تکمیلی در اختیار دو طرف قرار دهد.» به نظر می‌رسد یکی از ایده‌های مطرح شده از سوی عمان، طرح تشکیل یک کنسرسیوم غنی‌سازی در منطقه باشد به گونه ای که نیاز کشورهای منطقه به مواد غنی شده از این مرکز تامین شود. جمهوری اسلامی ایران هرچند که موافقت اولیه خود را با این ایده اعلام کرده اما تاکید دارد که با توافق یا بدون توافق، با عملیاتی شدن ایده کنسرسیوم و یا در نبود آن، غنی سازی در ایران برای یک دقیقه هم متوقف نخواهد شد. وزیر خارجه ایران در چند روز اخیر بارها چه در مواجه با پرسش خبرنگاران و چه در واکنش به موضع گیری های متنوع دال بر ضرورت «غنی سازی صفر» در ایران از سوی مقام‌های اروپایی و آمریکایی هشدار داده که پافشاری بر این موضوع به معنای حرکت در مسیر معکوس و دور از شدن از نقطه توافق خواهد بود. همزمان سخنگوی وزارت خارجه ایران هم تاکید کرده که هرچند ایران از هرگونه ابتکار و پیشنهاد برای خروج از بن‌بست جاری استقبال می کند اما پیشنهادهایی که حقوق اولیه هسته ای ایران را نادیده بگیرد مورد پذیرش واقع نخواهد شد. تشدید تلاش‌ها برای «در منگنه قرار دادن ایران» در آستانه تلاش مسقط برای مشخص کردن زمان و مکان دور ششم مذاکرات ایران و آمریکا، پای تحولات دیگری هم به میدان کشیده شده است. نخستین آنها تلاش ایالات متحده و بازوهای رسانه ای آن برای هشدار به تهران درباره قریب الوقوع بودن حمله نظامی است. هرچند که اختلاف میان ترامپ و نتانیاهو در زمینه فرصت دادن به دیپلماسی در پرونده ایران عیان است اما در چند روز اخیر رسانه های امریکایی با تمرکز بر آخرین تماس تلفنی این دو مقام درباره ایران و خبرسازی درباره سخنان وزیر دفاع عربستان سعودی در جریان سفر به تهران مبنی بر اینکه ایران باید توافق مدنظر ترامپ را بپذیرد در غیر اینصورت گزینه نظامی روی میز ترامپ است، تهران را به ظن خود در منگنه زمانی برای پذیرش مطالبه های رئیس جمهور امریکا قرار دهند. مولفه دیگری که به نظر می رسد برای تاثیر گذاری بر تصمیم گیری ایران در رسانه های غربی طراحی و پیگیری شده طرح ادعای «نزدیک بودن توافق میان ایران و ایالات متحده» است. ادعایی که البته از زبان رئیس جمهور آمریکا هم به کرات شنیده شده اما وزیر خارجه ایران با انتشار نوشته ای در حساب کاربری خود در شبکه ایکس آن را رد کرده و می گوید این مساله قریب الوقوع به نظر نمی رسد. با توجه به شواهد و قرائن موجود نیز به سختی می توان ادعای نزدیک بودن توافق فنی میان تهران و واشنگتن را قرین به صحت فرض کرد. ظهور نشانه های جدی در رد جدیت آمریکا در مذاکرات هرچند که از زمان آغاز زنجیره گفت و گوها میان ایران و آمریکا در مسقط و رم، دو طرف در فضای عمومی و البته با مقاومت در برابر ترک میز مذاکره تلاش کردند اراده و جدیت خود را در پیگیری دیپلماسی نشان دهند اما مقایسه مجموع رفتارهای دو طرف نشان می دهد که هیات ایرانی از جدیت و ثبات رای بیشتری در پیگیری گفت و گوها با تمرکز بر «نتیجه محور بودن» آنها برخوردار است. مصادیق این ادعا را می توان در ترکیب هیات ایرانی دانست که از همان نخستین دور تیم کاملی از کارشناسان حقوقی، مالی و بانکی و بعضا هسته ای را شامل شد. همزمان هیات ایرانی هربار برای جلوگیری از اتلاف وقت و تبدیل شدن کل پروسه به روند نامطلوب «مذاکره برای مذاکره» برای تداوم مذاکرات از یک روز به دو روز و بیشتر هم اعلام آمادگی کرده بود. در طرف هیات آمریکایی اما نشانه های عدم ثبات به فور دیده می شود، از اتخاذ مواضع متناقض و زیگزاگی که بعضا موارد پذیرفته شده از سوی هیات امریکایی در جریان مذاکرات را هم زیر سوال برده تا وضع تحریم های جدید در میانه مذاکرات که جدا از نشان دادن عدم حسن نیت، روند رفع تحریم در صورت توافق را هم سخت تر و پیچیده تر خواهد کرد. نکته‌ای که به نظر می رسد طرف آمریکایی نادیده گرفته ارتباط مستقیم میان طولانی شدن گفت‌وگوها و تاثیر منفی بازیگران مخرب و تحولات حاشیه ای بر متن مذاکرات است.یک منبع نزدیک به مذاکرات در تشریح سیاست های متناقض آمریکا در گفت و گوها این مواضع متناقض را به بازی مارپله تشبیه کرده و می گوید: «دو طرف در جریان یک دور از مذاکرات از برخی موانع عبور کرده و به اصطلاح یک یا دو پله از این نردبان را بالا می روند اما ناگهان طرف مقابل در فاصله این دور تا دور بعدی یا در ابتدای جلسه بعدی چند پله به عقب بازمی گردد و این منجر به طولانی تر شدن پروسه می شود. برهمین اساس است که هنوز دو طرف از کلیاتی مانند حق مسلم ایران در غنی سازی در خاک خود عبور نکرده اند و به اصطلاح می توان گفت که در خان اول متوقف شده اند.» در شرایطی که هیات امریکایی در دور ششم مذاکرات دست از پافشاری بر غنی سازی صفر در ایران بردارد، روند گفت و گوهای دو طرف می تواند سرعت بیشتری به خود بگیرد، بخصوص که طرف ایرانی بارها اعلام کرده درباره جزئیات و چند و چون غنی‌سازی به منظور شفاف سازی درباره برنامه هسته ای خود حاضر به برداشتن گام‌های اساسی بخصوص در حوزه راستی آزمایی خواهد بود. نکته‌ای که به نظر می رسد طرف آمریکایی نادیده گرفته ارتباط مستقیم میان طولانی شدن گفت‌وگوها و تاثیر منفی بازیگران مخرب و تحولات حاشیه ای بر متن مذاکرات است. از تلاش رژیم اسرائیل برای تخریب مسیر مذاکراتی ایران و آمریکا با تهدید به حمله نظامی تا هشدار تروئیکای اروپایی به تهران در خصوص فعالسازی مکانیسم بازگرداندن خودکار تحریم های شورای امنیت و تلاش آژانس بین المللی انرژی اتمی برای ارجاع پرونده ایران به شورای حکام همه و همه می توانند مذاکرات جاری را از مسیر فعلی خود منحرف کنند. برهمین اساس می‌توان اصرار بیهوده طرف آمریکایی بر غنی سازی صفر در ایران را که تجربه تاریخی نیز بی‌ثمر بودن آن را اثبات کرده، قماری دانست که بی‌شک منجر به شکست روند کلی گفت و گوها و تشدید تنش در منطقه خواهدشد.