چرا جهان به توافق‌های ترامپ بی‌اعتماد است؟
دونالد ترامپ تلاش می کند از دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش برای رقم‌زدن تحولی بنیادین در ایالات متحده و روابط این کشور با جهان بهره گیرد. او درگیر مجموعه‌ای حیرت‌انگیز از بحران‌ها و مذاکرات بین‌المللی در اروپا، آسیا و خاورمیانه است؛ مجموعه‌ای از تحرکات دیپلماتیک که شاید از دوران جنگ سرد بی‌سابقه باشد. همین اقدامات، نشانه‌هایی از توانمندی واقعی او در عرصه «معامله‌گری» ارائه می‌دهند؛ اما تا اینجا پاسخ روشن است: ترامپ در آغاز مذاکرات مهارت دارد، اما در به‌ثمر رساندن آنها عملکردی ضعیف از خود نشان داده است.
به گزارش نشریه اکونومیست، نمی‌توان بلندپروازی و انرژی ترامپ را نادیده گرفت. در تاریخ ۶ مه، او به توافقی با حوثی‌ها دست یافت؛ در ۱۰ مه، مدعی شد میان هند و پاکستان آتش‌بس برقرار کرده است. تنها یک روز بعد، فرستاده ویژه‌اش با مقام‌های ایرانی برای بررسی امکان توافقی هسته‌ای دیدار کرد. در ۱۲ مه، آمریکا و چین اعلام کردند که به یک آتش‌بس تجاری رسیده‌اند. سپس ترامپ به منطقه خلیج فارس رفت؛ جایی که وعده داده تحریم‌های سوریه را لغو کند و پس از ۲۵ سال، در دیداری تاریخی با احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، روابط دیپلماتیک را از سر گرفته است. پرونده غزه نیز در دستور کار او قرار دارد. هم‌زمان، ترامپ روسیه و اوکراین را تحت فشار گذاشته تا پای میز مذاکره در استانبول بنشینند.
از بسفر تا برهماپوترا، انگیزه ترامپ برای درهم‌شکستن ساختارهای منجمد و کهنه سیاست جهانی به‌روشنی پیداست. او گاه به نیروی نظامی متوسل می‌شود از جمله در حملاتی گسترده به هزار هدف متعلق به حوثی‌ها. اما در اغلب موارد با تهدید پیش می‌رود: از احتمال حمله به ایران گرفته تا چشم‌انداز نادیده گرفتن منافع اوکراین یا تضعیف بیشتر ناتو. در مواردی نیز، عمداً از مداخله در بحران‌هایی که آمریکا پیش‌تر در آنها نقش میانجی ایفا می‌کرد، پرهیز می‌کند و اجازه می‌دهد تنش‌ها اوج بگیرد؛ همچون در ماجرای هند و پاکستان، که تا لحظه‌ای که اسلام‌آباد در ۱۰ مه به‌طور تلویحی تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای کرد، ترامپ عملاً واکنشی نشان نداد. تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی او علیه چین، شوک سنگینی به تجارت جهانی وارد کرد، بازار بورس وال‌استریت را به لرزه انداخت و به تضعیف اعتماد جهانی به دلار انجامید. با این حال، این تنش‌های افسارگسیخته اغلب به‌طرزی غافل‌گیرکننده با چرخشی به‌سوی آشتی همراه می‌شوند. ترامپ ناگهان به میز مذاکره با دشمنان بازمی‌گردد، آنها را گرد هم می‌آورد و با تکیه بر منافع اقتصادی مشترک و اغلب از مسیر معاملات تجاری و اشتیاق به جذب سرمایه راهی برای توافق می‌گشاید. در ۳۰ آوریل، او با اوکراین بر سر استخراج مواد معدنی به توافق رسید. تور منطقه‌ای‌اش در خلیج فارس نیز با وعده قراردادهایی عظیم در زمینه جنگنده‌ها، هوش مصنوعی و دیگر فناوری‌های پیشرفته پیش رفت. به هند و پاکستان گفت: «بیایید موشک هسته‌ای رد و بدل نکنیم؛ بیایید تجارت کنیم.» عمل‌گرایی ترامپ، دست‌کم در برخی موارد، به نتایجی ملموس انجامیده است. کمک به دولت سوریه برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی، تصمیمی بود به‌جا؛ موضعی که مدت‌هاست بر درستی آن تأکید می‌شود. خاورمیانه تشنه رشد و توسعه است؛ حقیقتی که ترامپ پیش‌تر نیز با تکیه بر آن، موفق شد توافق‌های ابراهیم را میان اسرائیل و کشورهای عربی رقم بزند. اعضای شوکه‌شده ناتو اکنون در حال افزایش بودجه‌های نظامی خود هستند. سرمایه‌گذاران بازار سهام نیز به منطق «ابتدا تشدید، سپس تنش‌زدایی» ترامپ روی خوش نشان داده‌اند. به‌طرزی شگفت‌آور، شاخص S&P 500 تمام افت ناشی از انفجار تعرفه‌ای ترامپ در ۲ آوریل که خود آن را «روز رهایی» نامید را جبران کرده است.
آتش‌بس‌هایی کوتاه‌مدت، بدون راه‌حلی برای اختلافات ریشه‌ای
مسئله آن‌جاست که دونالد ترامپ پس از دامن‌زدن به بحران‌ها، به‌ندرت در حل‌وفصل آنها موفق عمل می‌کند. توافق‌هایی که تاکنون به‌دست آورده، اغلب محدود و سطحی‌اند. آتش‌بس تجاری او با چین صرفاً به موضوع تعرفه‌ها مربوط می‌شود، حال آن‌که جنگ تجاری میان دو کشور، حوزه‌ای به‌مراتب گسترده‌تر را دربر می‌گیرد. توافق تجاری او با بریتانیا در ۸ مه نیز به همان اندازه کم‌مایه بود. جزئیات آتش‌بس با حوثی‌ها همچنان در ابهام است؛ اما به‌نظر می‌رسد تنها کشتی‌های آمریکایی را دربر می‌گیرد؛ که سهم اندکی از ترافیک دریایی عبوری از آب‌های تهدیدشده از سوی حوثی‌ها به‌سوی کانال سوئز را تشکیل می‌دهند. گفت‌وگوهای او با ایران نیز صرفاً به موضوع غنی‌سازی هسته‌ای محدود شده و به فناوری موشکی یا حمایت ایران از نیروهای مقاومت در خارج از کشور نمی‌پردازد. از این‌رو، دامنه این مذاکرات تفاوتی با توافق دوران اوباما که ترامپ در سال ۲۰۱۸ آن را لغو کرد، ندارد. دستیابی به صلحی پایدار در اوکراین نیز مستلزم بازدارندگی قوی و بلندمدت در برابر روسیه است؛ واقعیتی آشکار که ترامپ آن را نادیده می‌گیرد.
علاوه بر این، بسیاری از توافق‌های ترامپ ممکن است ناپایدار و موقتی باشند، چرا که اختلافات بنیادین همچنان بدون راه‌حل باقی مانده‌اند. ترامپ اغلب مایل به میانجی‌گری است، اما به‌ندرت مسئولیت تضمین یا اجرای توافق‌ها را برعهده می‌گیرد. آتش‌بس در غزه که در ژانویه و تا حدی با نقش‌آفرینی استیو ویتکاف حاصل شد، تنها ۵۸ روز دوام آورد. حوثی‌ها همچنان به شلیک موشک به‌سوی اسرائیل ادامه می‌دهند. آتش‌بس تجاری با چین نیز فقط ۹۰ روز اعتبار دارد. پیشنهاد مشترک آمریکا و اوکراین به روسیه هم صرفاً شامل یک آتش‌بس ۳۰ روزه است.
سیاست مذاکره‌گری ناشیانه ترامپ، بذر بحران‌های آینده را می‌کارد. او با تسلیم آسان در برابر خواسته‌های پاکستان و بی‌توجهی به تساهل اسلام‌آباد در قبال تروریسم، عملاً انگیزه‌ای به هند داده است تا در رویارویی بعدی، با سرعت و شدت بیشتری واکنش نشان دهد. پس از عقب‌نشینی از جنگ تجاری، ترامپ سخن از «فرصتی برای اتحاد» با چین به میان آورد؛ اظهارنظری که دولتش به‌سرعت از آن فاصله گرفت، اما همین جمله کافی بود تا موجی از نگرانی در تایوان برانگیزد. محدودیت‌های ترامپ در مقام یک معامله‌گر، پیامدهایی بلندمدت و عمیق به‌همراه دارد. یکی از این پیامدها، ایجاد «حق بیمه ریسک» در فرآیند تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است؛ عاملی که مانع از شکل‌گیری سرمایه‌گذاری‌های پایدار می‌شود. اگرچه بازارهای سهام بار دیگر اوج گرفته‌اند، اما دلار همچنان در سطحی ضعیف باقی مانده؛ چرا که سرمایه‌گذاران به قابلیت اتکای ایالات متحده تردید دارند. در بازار کشتیرانی نیز، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که آتش‌بس تجاری میان واشنگتن و پکن صرفاً موقتی خواهد بود و اختلال در مسیر کانال سوئز ادامه خواهد یافت نه بازگشت به وضعیت عادی. همین تردیدها، اکنون دامن دیپلماسی را نیز گرفته است. رهبران جهان، هرچند در ظاهر به ترامپ تملق می‌گویند، در پشت درهای بسته خود را برای روزی آماده می‌کنند که از سوی او رها شوند. تاکتیک «اول تشدید، بعد مذاکره» ترامپ، به‌تدریج کارایی خود را از دست می‌دهد؛ چرا که کشورهای دیگر به این جمع‌بندی رسیده‌اند که تهدیدهای آمریکا بیش از آن‌که جدی باشد، نوعی بلوف سیاسی است. برخی از معاملات او ممکن است به سرانجام برسند، اما بهایی که برای آن پرداخت می‌شود، چیزی جز بی‌ثباتی گسترده و بلندمدت نیست. آمریکا و جهان شایسته توافقی بهتر از این‌اند.
معاون اجرایی رئیس‌جمهور:
سیاست‌های جمعیتی
باید توأم با احترام به اختیار خانواده‌ها باشد
محمدجعفر قائم‌پناه در اجلاس گرامیداشت روز ملی جمعیت با اشاره به اهمیت حیاتی جمعیت برای توسعه کشور، افزود: جمعیت سرمایه‌ای برای تعالی و اقتدار ملی و زیربنای اصلی توسعه پایدار هر کشور است. کشوری که جمعیت کافی، پویا و بالنده نداشته باشد نه‌تنها در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی بلکه در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و حتی نظامی نیز دچار چالش خواهد شد. معاون اجرایی رئیس‌جمهور با اشاره به سیاست‌های جمعیتی کشورهای پیشرفته افزود: کشورهای پیشرفته درصد قابل توجهی از اعتبارات خود را به رشد جمعیت و جذب جمعیت جوان اختصاص می‌دهند، زیرا رابطه مستقیمی بین جمعیت و توسعه وجود دارد و این کشورها به خوبی از اهمیت این موضوع آگاه هستند. وی با یادآوری اهتمام رهبر معظم انقلاب به موضوع جمعیت افزود: خطر کاهش جمعیت برای نخستین بار توسط مقام معظم رهبری وارد گفتمان عمومی کشور شد و ایشان در سال ۱۳۹۳ سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ فرمودند که در آن بر لزوم محور قرار گرفتن خانواده در سیاستگذاری‌ها و قوانین تأکید شده است. معاون اجرایی رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری، با تأکید بر نقش محوری جمعیت در توسعه پایدار و امنیت ملی، بر لزوم تدوین راهبردهای علمی، منطبق با ارزش‌های انسانی و توأم با احترام به اختیار خانواده‌ها برای غلبه بر چالش جمعیت تأکید کرد. معاون اجرایی رئیس‌جمهور با مرور برخی آمارهای نگران‌کننده جمعیتی، تصریح کرد: متأسفانه نرخ باروری کل به ۱.۴۴ کاهش یافته است؛ نرخی که برای حفظ تعادل جمعیت باید حداقل ۲.۱ باشد همچنین تعداد تولدها به زیر یک میلیون کاهش یافته و به ۹۷۹ هزار نفر رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۷.۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد؛ آماری که برای نخستین بار در تاریخ معاصر کشور رقم خورده و زنگ خطر جدی محسوب می‌شود.
رژه نیروهای ویژه سپاه و ارتش جمهوری آذربایجان در رزمایش «ارس ۲۰۲۵»
دومین روز از رزمایش مشترک نیروهای ویژه نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و ارتش جمهوری آذربایجان با برگزاری مراسم سان و رژه نیروها ادامه یافت.
سردار ولی معدنی معاون عملیات نیروی زمینی سپاه و فرمانده رزمایش مشترک، در حاشیه مراسم افتتاحیه با اشاره به اهداف این رزمایش، گفت: این رزمایش در راستای ارتقای اهداف راهبردی، عملیاتی و نظامی دو کشور و براساس توافقات روسای جمهور ایران و آذربایجان در حال انجام است. وی افزود: سال گذشته نیز مرحله اول آن در قلمرو جغرافیای جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و امسال در ادامه همان مسیر در قلمرو جغرافیایی کشور آذربایجان در حال اجرا است.
فرمانده رزمایش مشترک با اشاره به مشارکت یک گردان از تیپ نیروی ویژه میرزا کوچک خان نیروی زمینی سپاه در این رزمایش، خاطرنشان کرد: نیروهای ویژه نیروی زمینی سپاه از آمادگی کامل تجهیزاتی، توان و مهارت تخصصی بالایی برخوردار هستند که بخشی از توان و تجهیزات خود را به منطقه رزمایش منتقل کرده‌ایم. سردار معدنی اظهار کرد: در دومین روز از رزمایش، پس از ادای احترام فرماندهان عالی‌رتبه نظامی دو کشور به پرچم‌های ایران و آذربایجان، نیروهای شرکت‌کننده در میدان از مقابل جایگاه فرماندهان و مقامات نظامی رژه رفتند و فرماندهان نیز از آنها سان دیدند و به‌طور جداگانه از یگان‌های خود بازدید کردند.
رزمایش نیروهای ویژه نیروی زمینی سپاه و نیروهای مخصوص ارتش جمهوری آذربایجان با نام «ارس - ۲۰۲۵» از دیروز آغاز شد و تا ۳۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت.
سرلشکر باقری اعلام کرد؛
افزایش ۵ برابری توان رهگیری و انهدام پرنده‌های دشمن
سردار سرلشکر محمدباقری در نشست عالی عملیات قرارگاه مشترک پدافند هوایی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای خدمت به‌ویژه شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی و همراهان ایشان گفت: این نشست با هدف ارزیابی پیشرفت‌های پدافند هوایی و آمادگی نیروی پدافند هوایی ارتش، نیروی هوافضای سپاه و قرارگاه مشترک پدافند هوایی حضرت خاتم الانبیاء(ص) برگزار شد و امروز شاهد ارتقاء چشمگیر توان و آمادگی پدافند هوایی کشور هستیم.
وی افزود: در بخش‌هایی ما نسبت به سال گذشته تا ۵ برابر افزایش سامانه‌های راداری و مراقبتی، کشف و شناسایی تحرکات بیگانه را داشته‌ایم و توانمندی‌های پدافند هوایی در سامانه‌های اجرای آتش در رهگیری و در انهدام پرنده‌های متجاوز بعضاً ۲ تا ۳ برابر ارتقاء داشته است. رئیس ستادکل نیروهای مسلح جمهوری با تأکید بر اینکه در حوزه شناسایی آسیب‌ها و رفع نقاط ضعف اقدامات بسیار بزرگی انجام شده است، گفت: سامانه‌های فرماندهی کنترل به‌طور کارآمد مشغول انجام ماموریت هستند. فضای کشور دائماً در حال رصد است و نیروهای مسلح در آمادگی صد درصدی به‌سرمی‌برند. سرلشکر باقری تصریح کرد: همرزمان ما در پدافند هوایی کشور به‌طور شبانه‌روز فضای کشور را در کنترل دارند و با تمرین‌ها و رزمایش‌های مکرر خود را برای هر وضعیت محتملی آماده می‌کنند. وی افزود: بدخواهان ملت ایران و دشمنان باید بدانند که تجاوز به فضای کشور ما آسیب‌های فراوانی را برای آنها به همراه خواهد داشت و قطعاً هزینه‌های آنها از نتایجی که انتظار دارند بسیار بالاتر خواهد بود.