صفحه اول
کریم سعادت- سیاستگذاری عمومی که همواره با کوتاه‌ترین تعریف آن یعنی «دولت در عمل» معرفی می‌شود، دارای ماهیتی چند رشته‌ای بوده و تلفیقی از هنر و علم است که خود به دانش سیاستگذاری عمومی تبدیل شده است. دانش سیاستگذاری عمومی بسیار از فراتر از علم سیاستگذاری است، دانش سیاستگذاری که بیشتر در سیاست‌های راهبردی متبلور می‌شود را می‌توان عمق جهان شگفت‌انگیز اداره امور عمومی توسط دولت و موازنه قدرت و حکمرانی در عصر کنونی محسوب کرد که رویکردی آینده‌نگر نیز دارد. دولت در عمل، مؤلفه‌ای است که دانش سیاستگذاری را از وادی ذهن و بایگانی بروکراسی به میدان عمل و اجرا کشانده و سیاستگذاری واقعی باید در صحنه اجرا خود را نشان داده، مورد ارزیابی و قضاوت قرار گیرد. در چنین فرآیندی است که اختلاف‌نظر میان طراحان سیاست‌ها و مجریان سیاست‌ها نمایان شده و شکاف تاریخی در ستاد و میدان سیاستگذاری عمیق‌تر از گذشته خود را نشان می‌دهد. در عصر کنونی با وجود ظهور و تسلط فناوری‌های نوین اطلاعاتی و نظامی بسیار پیشرفته، جهان سیاستگذاری همچنان دچار درگیری و شکاف میان حوزه ستاد و میدان است. بحران شکاف میان طراحان و مجریان سیاستگذاری که با نام‌های مختلفی مانند: میز و میدان، ستاد و صف، سیاستگذار و مجری و ... نام برده می‌شوند کشور ایران به واسطه قرار گرفتن در یک موقعیت خاص ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در میانه سه حوزه امنیتی غرب آسیا (مشتمل بر خاورمیانه و خلیج فارس)، حوزه خزر (مشتمل بر قفقاز و آسیای مرکزی) و جنوب آسیا (شامل شبه قاره و افغانستان)؛ خواه ناخواه فارغ از هر نظام سیاسی با هر ایدئولوژی و رویکرد و راهبردی ناچار به حضور فعال و تاثیرگذار در این حوزه هاست تا بهتر و مطمئن تر بتواند به دفاع از کیان و حریم امنیت ملی، حفظ تمامیت ارضی و حمایت از منافع ملی خود بپردازد. از قضا مهمترین دستورکار سیاست خارجی و دیپلماسی نیز صیانت از سه گانه «کیان، حریم و منافع» است، لذا با این نگاه اساسا ً دوگانه سازی و دوگانه انگاری مفهوم «میدان» و «دیپلماسی» از اساس نادرست و جبهه گیری یکی علیه دیگری، بلاوجه و زیانبار است. ر دیپلماسی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران راهبردهای اساسی زیر الزاما باید مدنظر قرار گرفته و عملی شوند: ۱- نفی سلطه‌جویی و نفی سلطه‌پذیری ۲- حفظ استقلال همه‌جانبه و جلوگیری از نفوذ اجانب ۳- تلاش در جهت ائتلاف و اتحاد ملل مسلمان و وحدت جهان اسلام و دفاع از حقوق مسلمانان عالم ۴- ظلم‌ستیزی و عدالت‌خواهی و طرد نظام سلطه در جهان و حمایت از مبارزات حق‌طلبانه مستضعفان ۵- دفاع از حقوق همه مسلمانان گیتی ۶- تلاش در جهت تحقق آرمان سعادت کلی انسان‌های جامعه بشری ۷- ممنوع بودن قراردادهایی که باعث سلطه بیگانه بر کشور می‌شود ۸- به رسمیت شناختن استقلال، آزادی و حکومت حق و عدل به‌عنوان حقوق همه مردم عالم ۹- خودداری از هرگونه دخالت در امور داخلی ملل دیگر ۱۰- تفکیکناپذیری آزادی، استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور ۱۱- تقدم و ترجیح روابط با کشورهای اسلامی در برابر کشورهای غیراسلامی ۱۲- عدم تعهد در برابر قدرت‌های سلطه‌گر 13- روابط صلح‌آمیز و حسنه متقابل با دولت‌های غیرمحارب 14- مقابله‌به‌مثل در موارد لازم ازجمله در برابر دولت‌های کافر، متحارب و متخاصم ۱۵- لزوم صدور ارزش‌های انقلاب