مسیر ورود شمش به کشور شفاف نبود

  رئیس اداره بازار طلای مرکز مبادله ارز و طلای ایران فرایند حراج شمش طلا در این مرکز را تشریح کرد. به گزارش کائنات، در سال ۱۴۰۱ بانک مرکزی به ‌منظور  بهبود فرآیند سیاست‌گذاری، نظارت بهتر و رفع چالش‌های پولی و ارزی کشور، اقدام به راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران کرد و در این راستا مرکز مبادله وظایفی از جمله تامین حداکثری نیازهای واقعی ارزی کشور، ابزارسازی در بازارهای ارز و طلا در شبکه رسمی و تحت نظارت بانک مرکزی، نهادسازی برای انجام معاملات ارز و طلا در شبکه رسمی و ایجاد مرجعیت رسمی قیمت در بازار ارز و طلا را برعهده گرفت.
متعاقب این موضوع و در جهت ساماندهی و نظارت بر بازار معاملات شمش طلا که عرضه آن از سوی صادرکنندگان مکلف به رفع تعهد ارزی صورت می‌گرفت در تاریخ ۲۷ دی ماه سال گذشته اولین جلسه حراج شمش طلا در مرکز مبادله ایران در راستای جلوگیری از قاچاق و برای تامین نیاز صنعت طلا و جواهر، برگزار شد.
در این راستا، علی مقدسی رئیس اداره بازار طلای مرکز مبادله ارز و طلای ایران به تشریح اهداف و زمینه‌های راه اندازی حراج شمش طلا از سوی بانک مرکزی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران پرداخت و گفت: زمانی که مرکز مبادله، حراج شمش طلا را راه اندازی کرد با این هدف بود که صادرکنندگانی که از محل ارز حاصل از صادرات خود، اجازه واردات شمش طلا را داشتند، سازماندهی شوند. این صادرکنندگان تا قبل از ایجاد مرکز مبادله و تالار معاملات شمش طلا، تنها با مجوز ترخیص گمرک، رفع تعهد صادرات خود را انجام می‌دادند.
وی ادامه داد: حال اینکه چه اتفاقی برای آن شمش که وارد شده است، رخ می‌داد، جای سوال بود. اینکه آیا شمش به بازار عرضه می‌شد، آیا به فروش می‌رسید، یا اینکه ممکن بود این شمش مسیر غلطی را طی کند و به محل دیگری برود یا از کشور خارج شود و دوباره از طریق یک واردکننده دیگر به کشور بازگردد، مشخص نبود. در این شرایط مسیر ورود شمش به کشور و سرنوشت آن مشخص نبود و برای اینکه این اتفاق رخ ندهد، مرکزمبادله با استفاده از دستورالعمل و مجوز کمیسیون ارز بانک مرکزی، حراج حضوری شمش طلا را در این مرکز، راه اندازی کرد.
رئیس اداره بازار طلای مرکز مبادله به روند فعلی حراج شمش طلا اشاره کرد و گفت: صادرکننده‌ای که اجازه ثبت سفارش واردات شمش از محل ارز حاصل از صادرات خود را داشته باشد، برای رفع تعهد خود، زمانی که شمش را از گمرک ترخیص کرد، در این مرحله فرایند ایفای نقش مرکز مبادله آغاز می‌شود. براین اساس، صادرکنندگان مدارک لازم را در قالب یک (چک لیست) به مرکز مبادله ارائه می‌دهند. مرکز مبادله نیز به صادرکنندگان یک معرفی نامه می‌دهد تا شمش ترخیص شده از گمرک را به عامل خزانه‌داری مرکز مبادله تحویل دهند.
مقدسی ادامه داد: عامل خزانه داری مرکز مبادله، بانک کارگشایی است. زمانی که شمش‌های طلا با معرفی نامه مرکز مبادله به عامل خزانه داری تحویل داده شود، مرحله اصالت سنجی آغاز می‌شود. به عبارتی تمام شمش‌هایی که به خزانه داری تحویل داده می‌شود، اصالت سنجی می‌شوند. اگر شمش‌ها از استاندارد لازم برخوردار باشند و تایید اصالت شمش صورت بگیرد، گواهی اصالت سنجی برای هر شمش صادر می‌شود. زمانی که گواهینامه اصالت سنجی آن شمش صادر شد، در نوبت عرضه در تالار حراج شمش قرار می‌گیرد.
وی افزود: متعاقب مراحل فوق، شمش طلا براساس نوبت خود به تالار حراج شمش وارد می‌شود. در روزهای حراج و عرضه، همیشه یک نماینده از سوی عرضه کنندگان در مرکز مبادله و در تالار حراج شمش حضور دارد که به مرکز مبادله اجازه فروش شمش در تالار حراج شمش را می‌دهد. این نماینده نرخ پایه، قیمت و تعداد شمش را اعلام می‌کند و مرکز مبادله بنا به تایید و اجازه‌ای که از سوی نماینده عرضه کننده دیافت کرده است، اجازه عرضه و فروش شمش را در جلسه حراج می‌دهد.
این مقام مسئول در مرکز مبادله، خاطر نشان کرد: مطابق قانون، زمانی که شمش عرضه و به فروش رسید، مرکز مبادله طی ۴۸ ساعت فرایند تسویه با عرضه کننده شمش را انجام می‌دهد. زمانی که تسویه به صورت کامل انجام شد، مرکز مبادله براساس آنچه که عرضه کننده شمش نزد مرکز مبادله عرضه کرده است و براساس مدارک مخصوصی که ارائه داده است، یک نامه به بانک عاملی که عرضه کننده ثبت سفارش خود را در آن انجام داده است، ارائه می‌دهد. بنابراین، طی این روند و از تاریخی که مرکز مبادله متولی حراج حضوری شمش طلا شده است، بانک‌های عامل دیگر اجازه ندارند که با استفاده از مجوز ترخیص گمرک، رفع تعهد ارزی صادرکنندگان را انجام دهند.