جایگاه قانون اساسی

  فریال اصغری- جایگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از آنچه که در خصوص کشورهای مختلف جهان گفته شد نیز فراتر است زیرا انقلاب اسلامی صرفاً با مبانی رایج در کشورهای مختلف و برای توجه محض به آراء و نظرات مردم نبوده است بلکه با مبانی اسلامی و در راستای حاکمیت ملت بر سرنوشت خویش شکل گرفت. حق تعیین سرنوشت حکمی الهی است که در اصل 56 قانون اساسی نیز صریحاً تأکید شده است. در بسیاری از کشورها صرفاً به دنبال نارضایتی مردم یا اکثریت از طبقه حاکم یا وضعیت اقتصادی و نظایر آن، جنبشهای اعتراضی شکل گرفته و در نهایت، منجر به تغییر حاکمیت و تصویب قانون اساسی جدید یا اصلاح قانون اساسی موجود شده است. در حالیکه انقلاب اسلامی تلاشی بر حاکمیت شریعت اسلامی و رساندن ملت به سعادت دنیوی و اخروی بوده است. به‌هرحال، حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش جایگاهی برتر در شریعت اسلامی داشت که مبتنی بر آن، قانون اساسی به عنوان سند میثاق ملی واجب‌الاطاعه است.
علاوه بر مبانی ناشی از مشارکت جمعی افراد ملت که باعث صیانت از قانون اساسی در کشورهای دیگر می‌شود، ابتنای قانون اساسی بر شریعت اسلامی و تلاش برای اعمال آن باعث می‌شود تا هرگونه تعدی از قانون اساسی تعدی از شریعت اسلامی تلقی شود که نزد امت اسلامی قبیح است. قانون اساسی براساس موازین اسلامی برای رساندن ملت به سعادت مادی و معنوی تصویب شده است. بنابراین، جایگاه شرعی قانون اساسی نیز باعث صیانت بیش از پیش از آن نسبت به تعدّیها میشود. ناگفته نماند قانون اساسی با احترام به ادیان الهی دیگر و صیانت از حقوق آنها زمینه احترام طرفداران ادیان دیگر را نیز فراهم کرده است. بر این اساس، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عالیترین و محترمترین قانون بین کلیه افراد ملت ایران است.
اصول و محور‌های قانون اساسی در سطح کلان به شرح ذیل می‌باشد:
1. ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی.
2. بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی در همه زمینه‌ها با استفاده صحیح از مطبوعات و رسانه‌های گروهی و وسایل دیگر.
3. آموزش و پرورش تربیت‌بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح و تسهیل و تعمیم آموزش عالی.
4. تقویت روح بررسی و تتبع و ابتکار در تمام زمینه‌های علمی، فنی، فرهنگی و اسلامی از طریق تأسیس مراکز تحقیق و تشویق محققان.
5. طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب.
6.محو هرگونه استبداد و خودکامگی و انحصارطلبی.
7. تأمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در حدود قانون.
8. مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی ـ اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی.
9. رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی.
10. ایجاد نظم اداری صحیح و حذف تشکیلات غیر ضروری.
11.تقویت کامل بنیه دفاع ملی از طریق آموزش نظامی عمومی برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی و نظام اسلامی کشور.
12. پی‌ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه.
13. تأمین خودکفایی در علوم و فنون و صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند اینها.
14. تأمین حقوق همه جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضائی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون.
15. توسعه و تحکیم برادری اسلامی و تعاون عمومی بین همه مردم.
16. تنظیم سیاست خارجی کشور بر اساس معیارهای اسلام، تعهد برادرانه نسبت
به همه مسلمانان و حمایت بی‌دریغ از مستضعفان جهان.