اهمیت خانواده

کائنات|  مهشید رازی- «خانواده» از ابتدای تاریخ تاکنون به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. دین اسلام به عنوان مکتبی انسان‌ساز، بیشترین توجه را به والایی خانواده دارد؛ از این رو، این نهاد مقدس را کانون تربیت می‌شمرد. نیک‌بختی و بدبختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و فساد این بنا وابسته می‌داند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان از جمله دست‌یابی به آرامش برمی‌شمارد.
مسئله ازدواج انسان‌ها سابقه‌اى به بلنداى حضور اولین انسان‌ها در روى زمین دارد. اسلام نیز براى خانواده ارزش فراوانى قایل است و در سوره‌هاى متعدد قرآن کریم از آن سخن به میان آورده است. با نگاهى گذرا به کتاب‌هاى فقهى و اخلاقى و حتى رساله‌هاى عملیه، روشن مى‌شود که اسلام با چه وسعت نظرى به بحث از این نهاد پرداخته است. برخلاف بسیارى از مکاتبِ بنام مذهبى و یا فلسفى که به ازدواج با نظرى کراهت‌آمیز مى‌نگرند و آن را مذموم و مختص وقت ضرورت مى‌دانند، و تجرد را مقدّم بر ازدواج و ازدواج را تنها به عنوان راهى براى فرار از بدکارى به رسمیت مى‌شناسند، اسلام با تأکیدهاى فراوان به ازدواج، تشکیل خانواده را مورد تشویق قرار مى‌دهد.
با نگاه به روایات معصومان (ع) و مطالعۀ سیرۀ ایشان می‌توان آیین‌نامه‌ای برای شیوۀ رفتاری در خور انسان مؤمن تدوین کرد. نخست تشکیل خانواده و آیین همسرداری را در سیرۀ معصومان (ع) جست‌وجو می‌کنیم. این موضوع با توجّه به تقدّس‌زدایی آن در فرهنگ غرب و سیطره و نفوذ این فرهنگ بر دیگر اقوام و ادیان جهان، اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از خطرات مهم که امروزه نسل بشر را تهدید می‌کند تنزّل دادنِ اهمیت تشکیل خانواده و جایگاه مقدّس خانواده و همسر تا حدّ بهره‌گیری از مسائل جنسی است که تا حدودی در فرهنگ غرب شایع است. هنگامی که هدف از تشکیل خانواده به ارضای نیازهای جنسی تنزّل یابد طبیعی است که این نیاز را می‌توان از راه‌های ساده‌تری پاسخ داد.
 بر این اساس امروزه در غرب پدیدۀ همجنس‌گرایی و هم خانگی، یعنی زوج‌هایی بدون آن‌که با یکدیگر پیوند زناشویی تشکیل دهند مدّتی را با هم در زیر یک سقف زندگی می‌کنند، و نیز خانوادۀ اشتراکی که در آن‌ها مردان و زنان به یکدیگر اختصاص ندارند، به چشم می‌خورد. در این نظام‌ها خانواده‌ عملاً مجموعه­ای برای تأمین نیازهای جنسی یکدیگر است. این شیوه‌ها رفته‌رفته جایگزین نهاد خانواده می‌شوند که البتّه تهدیدی فوق‌العاده خطرناک برای بشر است. واقع آن‌که با شیوع این نگرش‌ها دیگر خانواده مفهوم خود را از دست می‌دهد و در عمل نهادی به نام خانواده باقی نخواهد ماند. در صورتی که نهادی به استحکام خانواده در اسلام وجود ندارد. پیامبر اکرم (ص) فرمود:ما بُنِیَ فی الإِسلامِ بِناءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزويجِ:هیچ بنیادی در اسلام بنا نهاده نشده است که در نزد خدای عزوجل دوست داشتی‌تر و عزیزتر از ازدواج باشد.
خانواده عهده دار وظایف مهم و فوق العاده ای است که اهم آنها عبارت اند از:
 1- ارضاء و اقناع سائقه جنسی به صورت مشروع و براساس ضوابط مورد تأیید.
 2- تولید نسل و ابقای آن از طریق تولید مثل.
 3- پرورش نسل و مراقبت از آن به خاطر حفظش از خطرات گوناگون.
 4- صمیمیت و نزدیکی شدید با اعضا و همرنگی و همدلی و تعاون و تعاضد.
 5- تکمیل و تکامل و ایجاد زمینه امن و آسایش در یکدیگر به گونه ای که امکان  عبادت خدا  و موجبات رشد از هر حیث فراهم گردد.
 اصولاً ازدواج این وظیفه را عهده دار است، بین دو تن که هیچگونه رابطه ای با هم ندارند انس و الفتی ایجاد کند که یار و غمخوار هم و محرم راز یکدیگر گردند. در قبال رنج ها و مزاحمت ها از یکدیگر حمایت نمایند، حیات خودشان را براساس ضوابط استواری نظام دهند و به کمک همدیگر موجبات رشد خود و اجتماع را فراهم آورند.