انرژی
خجسته مهر گفت: جمع آوري و جلوگيري از سوزانده شدن 500 ميليون فوت مکعب روزانه گازهاي همراه ميادين غرب کارون از مهم ترين اهدف اجراي طرح ان جي ال 3200 است. طرح احداث کارخانه گاز و گاز مايع (NGL 3200)، يکي از بزرگترين طرح‌هاي صنعتي است که علاوه بر آثار اقتصادي قابل توجه، گام بلندي در مسير جمع آوري گازهاي همراه و حفظ محيط زيست خواهد بود. از جمله مزايا و اهداف اجراي اين طرح نيز مي‌توان به کاهش آلودگي زيست محيطي، راندمان بيشتر در تصفيه نفت و گاز در نتيجه افزايش واحدهاي جداساز و شيرين سازي گاز ترش، افزايش چشمگير ظرفيت توليد کاندنسيت و گازهاي سبک و تصفيه شده نظير پروپان، بوتان، متان و … که سهم بزرگي در پيشرفت طرح‌هاي حوزه پتروشيمي دارد، اشاره کرد. اينک در آستانه راه اندازي فاز نخست اين طرح بزرگ، فرصت را مغتنم دانسته و گفت و گويي با محسن خجسته مهر؛ مديرعامل شرکت ملي نفت ايران داشته ايم تا ضمن اطلاع از دستاوردهاي اين طرح بزرگ، فراز و فرودهاي مربوط به اين طرح را از ابتداي تعريف پروژه تا به امروز مورد واکاوي قرار دهيم. به عنوان نخستين سوال، کلياتي از تاريخچه اجراي اين طرح بزرگ در حوزه جمع آوري گازهاي همراه نفت بفرمائيد احداث کارخانه گاز و گاز مايع (3200-NGL) از ابتدا در منطقه غرب کارون و به منظور جمع آوري و فرآورش گازهاي همراه ميادين آن حوزه (آزادگان شمالي و جنوبي، يادآوران، دارخوين، ياران شمالي و جنوبي، سهراب، سپهر، جفير، سوسنگرد و بند کرخه) به ظرفيت روزانه 500 ميليون فوت مکعب تعريف شد. اين کارخانه در دو رديف فرآورشي طراحي شد و در سال 1390 قرارگاه سازندگي خاتم الانبيا به عنوان پيمانکار اجرايي آن انتخاب شد و متعاقب آن، فرآيند تأمين مالي به کنسرسيوم‌هاي قرارگاه سازندگي خاتم الانبيا و پتروشيمي بندر امام خميني واگذار شد. در عين حال با توجه به رويکرد جديد وزارت نفت مبني بر واگذاري تأسيسات NGL و روند کند عمليات اجرايي آن با پيشرفت حدود 45 درصد، طرح مذکور در سال 1396 به شرکت صنايع پتروشيمي خليج فارس واگذار شد. اجراي قرارداد اين طرح در قالب ساخت، تملک و بهره برداري(BOO ) و مشتمل بر فروش خوراک گاز است و فاز نخست آن با هزينه‌اي در حدود 1400 ميليون دلار از سوي سرمايه گذار اجرايي مي‌شود. همانطور که قبلاً اشاره کردم، جمع آوري و جلوگيري از سوزانده شدن 500 ميليون فوت مکعب در روز از گازهاي همراه ميادين غرب کارون و فازهاي توسعه‌اي آتي ميادين آزادگان، يادآوران و… مهمترين هدف اجراي اين طرح است. اين طرح چه کمکي در جمع آوري گازهاي همراه خواهد کرد؟ با راه اندازي رديف اول اين طرح، گازهاي همراه توليدي ميادين آزادگان شمالي، يادآوران و ياران فرآورش خواهد شد و با اجراي رديف دوم اين واحد نيز ظرفيت لازم براي جمع‌آوري تمامي گازهاي همراه ميدان‌هاي غرب کارون در شرايط توسعه کامل فراهم مي‌شود. با اجراي کامل اين طرح همچنين ظرفيت استحصال يک ميليون و 800 هزار تن در سال اتان و ترکيبات سنگين‌تر از آن ايجاد خواهد شد. توليد روزانه 70 ميليون فوت مکعب گاز سبک شيرين و حدود يک‌هزار و 200 تن ميعانات گازي از ديگر مزاياي اين طرح است. اين مقادير در فاز اول شامل ظرفيت فرآورش 250 م‌ف‌م‌ر گاز ترش همراه ميادين حوزه غرب کارون و توليد حدود 180 م‌ف‌م‌ر گاز شيرين و سالانه 900 هزارتن ترکيبات سنگين‌تر از اتان خواهد بود. در عين حال، هم اکنون به ميزان روزانه 20 ميليون فوت مکعب از گازهاي فلر آزادگان شمالي به سمت NGL 3200 منتقل مي‌شود و به تدريج دبي گاز ارسالي به 30 ميليون فوت مکعب در روز خواهد رسيد که با توقف گازسوزي در اين کارخانه و همه ميادين غرب کارون ضمن مولد سازي، حفظ سرمايه ملي و توليد ثروت، شاهد صنعت نفتي بيش از پيش سبز در غرب کارون و پايان آلودگي‌هاي محيط زيستي مشعل‌هاي نفتي استان‌هاي نفتخير به ويژه استان‌هاي خوزستان، کهکيلويه و بويراحمد، بوشهر و ايلام خواهيم بود. مقصد اصلي گازهاي فرآورش شده کجاست؟ اين مجتمع در مجموع با ظرفيت استحصال يک ميليون و 800 هزار تن در سال اتان و ترکيبات سنگين‌تر، تأمين بخشي از خوراک واحدهاي پتروشيمي بندر امام خميني (ره) را بر عهده دارد و در جبران کمبود خوراک فعلي و آتي اين مجتمع پتروشيمي بسيار مؤثر خواهد بود. علاوه بر اين گازهاي سبک و تصفيه شده در حدود 80 ميليون فوت مکعب در روز نيز براي تأمين گاز کشور به شبکه سراسري گاز ارسال مي‌شود. گوگرد گرانول شده نيز از توليدات کارخانه‌اي خواهد بود که مي‌تواند در صنايع شيميايي و کشاورزي مورد استفاده قرار گيرد. در اجراي اين طرح تا چه ميزان از توان داخلي استفاده شده است؟ يکي از موارد قابل توجه در راه اندازي طرح NGL 3200، بومي سازي بيش از 60 درصد تجهيزات کاربردي در اين طرح بزرگ، (از طراحي تا ساخت و راه اندازي) است که با توجه به پيچيدگي فرآورش گاز و استحصال ترکيبات و محصولات گازي و تحريم‌هاي غرب که عملاً دستيابي به اين تکنولوژي‌ها را غيرممکن ساخته است، بسيار با اهميت است. در عين حال با اجراي اين طرح، براي حدود 1500 نفر به صورت مستقيم و حدود 3500 نفر به صورت غيرمستقيم شغل مي‌شود که با اولويت به کارگيري نيروهاي بومي منطقه دشت آزادگان انجام مي‌شود. کمي درباره وضعيت پيشرفت و جريان‌هاي خوراک و محصولات اين طرح بگوييد همانطور که گفتم، با اجراي کامل اين طرح، امکان پالايش روزانه 500 ميليون فوت مکعب گاز ترش ميادين غرب کارون فراهم مي‌شود. در اين ميان حدود 80 ميليون فوت مکعب در روز گاز ترش از ميدان نفتي يادآوران تأمين مي‌شود که در قالب خط لوله‌اي به طول 22 کيلومتر به اين واحد فرآورشي ارسال مي‌شود. در عين حال 30 ميليون فوت مکعب در روز گاز ترش از واحد CTEP ميدان آزادگان شمالي با يک خط لوله 44 کيلومتري و گاز ترش مرکز تفکيک ياران در خط لوله‌اي به طول 47 کيلومتر به اين مجتمع منتقل مي‌شود. حدود 170 ميليون فوت مکعب در روز گاز ترش CTEP ميدان نفتي آزادگان جنوبي با يک خط لوله 16 کيلومتري و 70 ميليون فوت مکعب در روز گاز ترش استحصالي ميدان نفتي دارخوين با يک خط لوله 70 کيلومتري و همچنين 110 ميليون فوت مکعب در روز گاز ترش از ايستگاه جمع آوري گازهاي همراه غرب کارون (فاز اول 35 و فاز دوم 75 ميليون فوت مکعب در روز) در قالب خط لوله‌اي به طول 12 کيلومتر به NGL 3200 منتقل مي‌شود. زمانبندي مورد نظرتان براي تحقق کامل اين طرح چيست؟ رديف 1 کارخانه NGL 3200 تا پايان اين هفته به بهره برداري مي‌رسد و بنا شده است تا راه اندازي واحد بهره برداري آزادگان جنوبي و راه اندازي رديف دوم اين طرح نيز تا پايان سال به انجام برسد. در سال آينده برنامه راه اندازي خط انتقال گاز دارخوين و در سال 1404 نيز احداث ايستگاه تقويت فشار گاز غرب کارون به سرانجام مي‌رسد و با توسعه ساير ميادين غرب کارون تا پايان سال 1405، عملاً اجراي اين طرح بزرگ نيز به اتمام مي‌رسد. شما قبلاً در بخشي از صحبت‌هايتان به سهم 50 درصدي NGL 3200 در جمع آوري گازهاي همراه غرب کارون اشاره کرده بوديد. کمي درباره اين فرآيند بگوييد بنابر برنامه ريزي انجام شده، مقرر شده تا پايان امسال، چيزي نزديک به 50 درصد گازهاي مشعل همراه نفت جمع‌آوري شود که طرح NGL 3200 يکي از مهمترين طرح‌هاي تعريف شده در اين بازه زماني است. در واقع تا پايان امسال به طور ميانگين معادل 26.4 ميليون مترمکعب گاز به‌صورت روزانه از مشعل‌ها جمع‌آوري خواهد شد که خود به معناي جمع آوري 50 درصدي گازهاي مشعل است. در عين حال با توجه به اهميت جمع آوري گازهاي همراه نفت، مقرر شده تا ميزان گازهاي حاصل از جمع آوري مشعل‌ها در سال 1403، روزانه 17 ميليون مترمکعب و در سال 1404 نيز حدود 7 ميليون مترمکعب در روز افزايش يابد و در پايان افق 1404، باقي‌مانده اين گازها نيز جمع‌آوري خواهد شد. مساله جمع آوري گازهاي همراه نفت، از دغدغه‌هاي هميشگي شرکت ملي نفت ايران و وزارت نفت بوده است. در اين حوزه از چه اهرم‌هاي سياستي استفاده شده است؟ همانطور که گفتيد اين موضوع همواره در برنامه شرکت ملي نفت ايران بوده است و توجه ويژه اي بدان شده است. با اين وجود اتخاذ برخي از سياست‌هاي راهبردي و اهتمام دولت سيزدهم به اجراي اين طرح‌ها، باعث شتاب بخشي به فعاليت‌هاي تعريف شده ذيل اين طرح شده است که نمونه عملي آن را در افتتاح فاز نخست NGL 3200 تا پايان اين هفته شاهد خواهيم بود. مي‌توانيد به صورت دقيق‌تر به اين موارد قانوني اشاره کنيد؟ بله. بند (15) سياست‌هاي کلي برنامه ششم توسعه از سوي مقام معظم رهبري (مدظله العالي) که در 9 تيرماه 1394 ابلاغ شد و در آن به صراحت به واگذاري طرح‌هاي جمع‌آوري، مهار، کنترل و بهره‌برداري از گازهاي همراه توليد در کليه‌ي ميادين نفتي و تأسيسات صنعت نفت به مردم اشاره شده است، يکي از اين سياست‌هاي راهبردي است. در عين حال، بند (الف) ماده (48) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه مصوب سال 1395 جهت واگذاري حداقل نود درصدگازهاي مشعل و مهار و کنترل آنها توسط بخش خصوصي تا پايان برنامه ششم و همچنين بند (د) تبصره (4) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 جهت بازيابي اتان، پروپان و بوتان (ال‌پي‌جي) و ميعانات گازي (ان‌جي‌ال) حداقل به ميزان يک ميليون تن در سال از ديگر راهبردهاي قانوني است که مورد توجه بوده است. به افتتاح اين طرح تا پايان اين هفته اشاره کرديد. آيا طرح‌هاي ديگري نيز در حوزه جمع آوري گازهاي همراه در اين مدت تعريف شده است؟ بله. احداث ايستگاه پيش تراکم کارخانه گاز و گازمايع 900 و کارخانه گاز و گازمايع 1000 از ديگر طرح‌هاي تعريف شده در اين حوزه است که تا پايان هفته و در قالب سفر مقام محترم رياست جمهوري به صورت رسمي افتتاح مي‌شود. در اجراي اين دو طرح نيز به ترتيب در حدود 1,773 ميليارد ريال + 3/4 ميليون يورو و 1,687 ميليارد ريال + 4/95 ميليون يورو سرمايه گذاري صورت گرفته است