راه علاج

 منوچهر اسدی- باید توجه داشته باشیم که رشد اقتصادی تنها از طریق عوامل مرسوم؛ مانند سرمایه و نیروی کار، نتایج دقیقی به دست نمی دهد و سرمایه انسانی به عنوان یک متغیر اصلی باید وارد مدل های رشد شود؛ به همین خاطر سیاست گذار باید توجه بیشتری برای جلوگیری از مهاجرت سرمایه انسانی متخصص اختصاص دهد.آمار و ارقام نشان می دهد که نه تنها مهاجرت نخبگان در سال های اخیر افزایش یافته بلکه در این سال ها مهاجرت اساتید نیز روند صعودی به خود گرفته است. بر اساس جدیدترین آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، از تعداد دو هزار و 765 نفر دارندگان مدال المپیاد دانش‌آموزی در بازه زمانی ۸۰ تا ۹۱ بیش از هزار نفر مقیم خارج هستند؛ همچنین حدود هزار نفر از آنها نیز سابقه خروج دارند و تنها ۱۲۲ نفر از مهاجران بازگشتند.
همچنین بیش از پنج هزار و ۶66 نفر تعداد مشمولان بنیاد نخبگان در بازه زمانی 80 تا 94 و از این تعداد نیز حدود هزار و ۵36 نفر مقیم خارج هستند. حدود هزار و 500 نفر نیز سابقه خروج دارند، اما تنها حدود 208 نفر از آنها بازگشتند. در همین بازه زمانی از تعداد حدود 54 هزار نفر از رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری، بیش از هشت هزار و 984 نفر مهاجرت کردند و حدود هزار و 417 نفر از آنها به کشور بازگشتند. همچنین بر اساس گزارش های اخذ در وزارت علوم حدود 900 نفر از اساتید دانشگاه در سال 98 از کشور خارج شده اند. اگر با تامل بیش تری به این گزارش¬ها و آمارها بنگریم وضعیت نابسامان و افزایش رشد خروج نخبگان و نیروی کار متخصص برکسی پوشیده نیست. این موضوع می تواند زنگ خطری برای کشور باشد.
در مباحث اقتصادی نیروی کار به عنوان یکی از عوامل تولید بشمار می رود. فقدان نیروی کار متخصص می تواند آسیب های زیادی را به بخش تولید وارد کند که این امر بر روی رشد اقتصادی تاثیر منفی گذاشته و می تواند منجر به کندی روند توسعه اقتصادی شود.سرمایه انسانی متخصص در واقع مکمل سرمایه فیزیکی است و موجب می شود تا از سرمایه های فیزیکی به صورت مناسبت تری بهره برداری شود. تجربه کشورهای پیشرفته و مطالعات مختلف در زمینه رشد اقتصادی کشورها در طول زمان و یا در میان کشورها، نشان داده است که توضیح نرخ رشد اقتصادی تنها از طریق عوامل مرسوم؛ مانند سرمایه و نیروی کار، نتایج دقیقی به دست نمی دهد و سرمایه انسانی به عنوان یک متغیر اصلی باید وارد مدل های رشد شود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، نخبگان را نور چشمان ملت خواندند و با تاکید بر لزوم تمرکز جامعه علمی و نخبگان برای یافتن راه‌حل‌های علمی مشکلات مختلف تاکید کردند: ظرفیت نخبگی جوانان ملت ایران، می تواند زمینه‌ساز پرکردن شکاف علمی کشور با علم جهانی، عبور از مرزهای جهانی علم، ایجاد تمدن نوین اسلامی و تحقق آینده درخشان کشور باشد.
ایشان با یادآوری سخنان چند سال قبل خود درباره آینده ایران و ضرورت پیشتازی در عرصه علم جهانی فرمودند: باید به‌گونه‌ای حرکت کنیم که در آینده‌ای معقول، ایران منبع علم جهانی بشود و هرکس برای دسترسی به جدیدترین یافته‌های علمی، ناچار از یادگیری زبان فارسی شود، همانگونه که در برهه‌هایی از تاریخ، ایرانیان بر قله‌های دانش جهانی قرار داشتند و کتاب‌های دانشمندان ایران در دانشگاه‌های غرب و شرق مورد تدریس و استناد اهل علم و دانش بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای رسیدن به این آینده روشن و افتخارآمیز، سه مرحله را ضروری دانستند که شامل تلاش فراوان برای پرکردن فاصله کنونی با خطوط مقدم علم جهانی، عبور از مرزهای دانش جهانی و عرضه کشفیات نوین علمی به جامعه بشری و  بناکردن تمدن نوین اسلامی بر پایه علم نافع است.
رهبر انقلاب از «هوش مصنوعی» به‌عنوان یک مسئله مهم و آینده‌ساز نام بردند و تأکید کردند: این مسئله در اداره آینده دنیا نقش دارد و باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که ایران جزو 10 کشور برتر هوش مصنوعی در دنیا قرار بگیرد؛ امروز در کشور جوانان نخبه می‌توانند رشد و پیشرفت کنند ولی همچنانکه قبلاً هم گفته‌ایم تمایل یک نخبه برای مهاجرت به کشوری دیگر با این نگاه و توجه که بدهکار کشور است و پس از تحصیل بازخواهد گشت، مانعی ندارد. اما مهاجرفرستی و اینکه عناصری در بعضی دانشگاه‌ها، جوان نخبه را از آینده مأیوس و او را به ترک میهن تشویق می‌کنند، صریحاً خیانت به کشور و دشمنی با آن است و دوستی با آن جوان هم نیست.