انتظار 15 ساله 250 هزار پرستار

 بهشته علوی -برمبنای تقویم ملی ایران، ۹ آذرماه مصادف با تولد حضرت زینب(س) روز پرستار است. بر این اساس با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان نظام پرستاری، ۵ تا ۱۱ آذر به عنوان هفته پرستار تعیین و روز‌های این هفته نامگذاری شده است.شعار هفته پرستار امسال « ارتقای سلامت مردم، بهبود کیفیت خدمات و رفع موانع خدمتی» اعلام شده است.
فعالیت ۲۵۰ هزار پرستار در کشور
معاون سازمان نظام پرستاری با اشاره به گلایه مندی پرستاران در بخش مطالبات معیشتی اظهارکرد: نسبت پرستار به جمعیت و تخت های بیمارستانی بسیار پایین است و در شهر تهران نیز متأسفانه آمار، کمتر از یک پرستار به یک تخت بیمارستانی است.
حمیدرضا عزیزی با اشاره به وجود ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر دانشجوی پرستاری در کشور گفت: حدود ۲۵۰ هزار نفر پرستار در کشور داریم که در ارگان ها و دستگاه های مختلف کشور هستند و از این تعداد، ۱۵۵ هزار پرستار در وزارت بهداشت مشغول به کار می باشند. وی با بیان اینکه رشته پرستاری جزو پنج رشته اول انتخاب گروه تجربی در کنکور سراسری است گفت: در حال حاضر تقاضا در جامعه برای بخش حرفه ای و غیرحرفه ای پرستاری بسیار زیاد است.
معاون سازمان نظام پرستاری در یک برنامه رادیویی از فعالیت بیش از هزار موسسه و مرکز پرستاری در منزل در کشور سخن گفت و افزود: بخش بزرگی از همکاران ما که بازنشسته شدند و یا تمایل به حضور در بیمارستان ندارند در سطح جامعه موسسه هایی را ایجاد کردند که اشتغالزایی فراوانی به همراه دارد.
مخالفت پرستاران با تصمیم عجولانه وزارت بهداشت
نحوه پرداخت علی الحساب کارانه پرستاری، آن هم بعد از ۱۵ سال انتظار برای اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، با واکنش پرستاران مواجه شده است.
 شاید بتوان قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را، تنها قانون مجلس شورای اسلامی در دو دهه اخیر دانست که به رغم اکثریت قاطع آرای نمایندگان، همچنان بر زمین مانده بود. این قانون در تابستان ۱۳۸۶ به تصویب رسید و از آن روز تا سال ۱۴۰۰، به انحای مختلف امکان اجرایی شدن آن فراهم نشده بود. هر کدام از وزرای بهداشت که از سال ۸۶ بر مسند کار قرار داشته اند، وعده پرداخت تعرفه‌های پرستاری را می‌دادند؛ اما هیچ خبری نمی‌شد و در نهایت، وزیر دیگری بر مسند کار قرار می‌گرفت و همین داستان تکرار می‌شد. قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را می‌توان ام المطالبات جامعه پرستاری کشور دانست که در این سال‌ها برای اجرایی شدن آن، لحظه شماری می‌کردند. نیروهای پرستاری در بیمارستان‌ها، خدماتی را به بیماران ارائه می‌دهند که متأسفانه پول این خدمات به جیب آنها نمی‌رود و همین موضوع، محل انتقاد و شکایت پرستاران بوده است. در واقع، نیروهای پرستاری معتقدند چرا باید پاسخگوی کم و کیف خدماتی باشند که بابت آنها پولی نمی‌گیرند. از همین رو، قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری آمد تا حق و حقوق پرستاران از خدماتی که به بیماران ارائه می‌دهند، وجاهت قانونی بگیرد. سرانجام و بعد از سال‌ها انتظار برای اجرایی شدن قانون خاک خورده تعرفه گذاری خدمات پرستاری، مقرر شد از سه ماهه آخر سال ۱۴۰۰، شرایط پرداخت تعرفه‌های پرستاری فراهم شود و برای آن نیز اعتبار جداگانه ای تخصیص یافت. اما، باز هم خبری از پرداخت تعرفه‌ها نشد. محمد میرزابیگی رئیس کل سازمان نظام پرستاری، با بیان اینکه تعرفه گذاری خدمات پرستاری ۱۵ سال پیگیری شد و الان به ابلاغ و اعتبارات آن رسیده‌ایم، گفت: الان باید به خوب اجرا شدن آن توجه کنیم. تعرفه گذاری خدمات پرستاری یک ستون هویتی است؛ ما تا پیش از این می‌گفتیم در بیمارستان‌ها همه خدمات به جز خدمات پرستاران تعرفه دارد و بنابراین اجرای تعرفه گذاری خدمات پرستاری به بحث هویت شغلی کمک می‌کند؛ بحث دیگر استقلال شغلی است که در حال حاضر پول برخی خدماتی که پرستار انجام می‌دهد را به خودش نمی‌دهند و بنابراین باید پول خدماتی که پرستاران ارائه می‌دهند، برای خود آنها لحاظ شود.
به نظر می‌رسد برخی‌ها دوست ندارند که پرستاران بابت خدماتی که ارائه می‌دهند، پولی دریافت کنند. از همین رو، به دنبال بهانه تراشی و سنگ اندازی در مسیر اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری هستند. به طوری که هر بار که شرایط پرداخت تعرفه‌های پرستاری فراهم می‌شود، به یکباره همه معادلات به هم می‌ریزد. درست مثل همین مورد آخر که قرار شد کارانه پرستاران به صورت علی الحساب پرداخت شود تا شرایط اجرای کامل آن در سراسر کشور فراهم شود. اما، جامعه پرستاری نسبت به خلف وعده وزارت بهداشت، به شدت دلخور و رنجور است. جامعه پرستاری معتقد است که وزارت بهداشت می‌خواهد در آستانه روز پرستار، هر طور شده روند اجرای پرداخت کارانه پرستاران آغاز شود. اما، جامعه پرستاری از نحوه اجرای قانون گلایه مند است.
رئیس کل سازمان نظام پرستاری، با عنوان این مطلب که پرداخت‌های اخیر وزارت بهداشت به هیچ وجه مورد تأیید ما نیست، گفت: پرداختی‌های اخیر و علی الحساب وزارت بهداشت، بسیار ناچیز است و نه تنها قابل پذیرش نیست بلکه واریزی انجام شده برای سطوحی از دریافت کنندگان توهین آمیز است.
وی افزود: این رفتارها مبتنی بر کج سلیقگی و ناشی از اجتهادات شخصی و خلق الساعه برخی از مدیران است. عدم عمل به مشورت‌های توافق شده، فقط سبب نارضایتی بیشتر پرستاران و عدم اعتماد آنها به قول و عمل مسئولان شده است.
رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اظهار تأسف از اینکه وزارت بهداشت حتی به دستورالعمل‌های ابلاغی خود هم پایبند نیست، خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت باید هر چه زودتر اصل قانون را طبق توافقات و مستندات قانونی اجرا کند و نباید پرداخت علی الحساب هر پرستار در ماه کمتر از سه میلیون تومان باشد.
یرزابیگی با تاکید بر اینکه باید کل بودجه تعرفه‌های پرستاری در مسیر خودش هزینه شود، گفت: از پرستارانی که ماهانه کمتر از سه میلیون تومان دریافت کرده اند، می‌خواهیم این مبالغ را قبول نکنند تا اصلاح شود. در همین حال، شمس الدین شمسی رئیس شورای عالی نظام پرستاری، گفت: برای اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری بودجه در نظر گرفته شده اما سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌کند که بودجه ندارد و آن را تخصیص نمی‌دهد. مسئولیت عدم اجرای قوانین در حوزه پرستاری، برعهده وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور اداری و استخدامی است و این دستگاه‌ها باید پاسخگوی نارضایتی پرستاران از وضعیت موجود باشند.
وی افزود: اگر التهاب و اعتراضی در جامعه پرستاری رخ بدهد مسئولین این سه دستگاه باید پاسخگوی این اعتراضات باشند. رئیس شورای عالی نظام پرستاری خاطرنشان کرد: ما خواستار اجرای سریع، کامل و بدون چون و چرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری هستیم زیرا جامعه پرستاری از وعده‌هایی که شنیده، خسته است.
در نامه‌ای هم که رئیس کل سازمان نظام پرستاری به وزیر بهداشت نوشته بود؛ به این موضوع اشاره شده که پرستاران از نحوه پرداخت علی الحساب کارانه پرستاری، آن هم بعد از گذشت ۱۵ سال از تصویب قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری، گلایه دارند.
با توجه به اعتبار مصوب مجلس، منابع حاصل از اجرای تعرفه‌ها در سال ۱۴۰۱ و نیز معوقات مربوط به سه ماه پایانی سال ۱۴۰۰ و ابلاغ تمامی دستورالعمل‌های قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به معنای واقعی و کامل اجرایی می‌شد یا حداقل بر اساس توافق با معاونت توسعه وزارت بهداشت، به میزان ۸ ماه از مطالبات مربوط به قانون تعرفه گذاری، به صورت یکجا پرداخت می‌شد. این در حالی است که اعلام محاسبه ضریب اشغال تخت برای پرداختی علی الحساب، از طرف یکی از مسئولین حوزه مالی وزارت بهداشت و مبنا قرار گرفتن آن توسط مراکز تشخیصی درمانی سبب نارضایتی شدید و گلایه کادر پرستاری شده است. به نظر می‌رسد در آستانه فرا رسیدن روز پرستار، وزارت بهداشت می‌خواهد به طریق ممکن این قانون را اجرایی کند، حتی به قیمت نارضایتی پرستاران از نحوه اجرای آن و همین موضوع موجب شده تا کادر پرستاری از وزیر بهداشت بخواهند عجولانه برای آنها تصمیم گیری نشود.
انتظار ۱۵ ساله برای اجرای قانونی که کام «پرستاران» را شیرین کند
در این راستا و در آستانه روز پرستار حمیدرضا عزیزی _ معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری ، ضمن انتقاد از سخنان اخیر وزیر بهداشت درباره پرداخت‌های وزارت بهداشت در قالب قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، گفت: ما شدیدا نسبت به این اظهارات که وزیر بهداشت اعلام کردند یک ماه است طبق قانون تعرفه گذاری به پرستاران پرداخت‌هایی انجام داده‌اند، انتقاد داریم و این موضوع به هیچ وجه از جانب ما پذیرفته نیست؛ زیرا این پرداخت‌هایی که ایشان اعلام کردند در حدود هفته چهارم آبان‌ماه آغاز شده است که همان هم به شکل علی‌الحساب و نامنظم بوده است.
وی افزود: طبق اخباری که به دست ما رسیده است سازمان برنامه و بودجه از مبلغ ۵ هزار میلیارد تومانی که باید بابت قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پرداخت می‌کرده است، تاکنون کمتر از ۱۰۰۰ میلیارد تومان پرداخت کرده است و این در حالی است که ۹ ماه از سال ۱۴۰۱ سپری شده است و این پذیرفته شده نیست که سازمان برنامه و بودجه، میزان بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی برای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را که ۱۵ سال هم بر زمین مانده بود و اکنون یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری است، را به درستی تخصیص ندهند. گویی برخی قصد دارند با بدسلیقگی محض و رفتارهای ناصواب به گونه‌ای برخورد کنند که قشر نجیب، ‌ صبور و زحمتکش پرستار را از عملکرد خود ناراضی نگه دارند. او درباره پرداخت‌هایی که اخیرا در قالب قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به برخی پرستاران صورت گرفته است، تصریح کرد: از طرفی همان مبلغ نه چندان قابل توجهی که تاکنون وزارت بهداشت در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی گذاشته است متاسفانه علی‌رغم اینکه باید ظرف ۷۲ ساعت پرداخت می‌شد، اما هنوز در خیلی از دانشگاه‌ها پرداختی صورت نگرفته است.
عزیزی با انتقاد از روش پرداخت در نظر گرفته شده، ‌ اظهار کرد: در این روش پرداخت که دکتر عین‌اللهی آن را تعرفه گذاری نام نهاده است و ما اصلا آن را قبول نداریم، ‌ روش محاسبه مبلغ و پرداخت علی‌الحساب تعرفه‌ها از نظر ما کاملا اشتباه است و معیارهای نادرستی مانند ضریب ۲.۲ و ضریب اشغال تخت که از سوی مسئولین وزارت بهداشت اعلام شده است و در محاسبات منظور شده از نظر ما کاملا مردود است.
وی افزود: علی‌رغم اینکه قرار بوده است که مبالغ به شکل علی‌الحساب پرداخت شود اما بر اساس پایش‌های میدانی که ما انجام دادیم در برخی نقاط میزان پرداختی بسیار کم بوده است و در برخی دانشگاه‌ها حتی کارانه‌های ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومانی را دیدیم که اگر این مبلغ اصلا به اسم قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پرداخت نمی‌شد بهتر بود تا اینکه بیایند به پرستاری که بیش از ۲ سال درگیر کرونا بوده و این روزها هم درگیر ناآرامی‌های اخیر است به اسم قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری ماهی ۳۰۰ هزارتومان پرداخت کنند. وی با اشاره به اینکه پرداخت‌های اخیر با تمام قول و قرارهای قبلی مسئولین و محاسبات ما کاملا ناخوانا است، بیان کرد: در این امر مسئولین سازمان برنامه و بودجه شدیدا کم کاری می‌کنند و پرسنل وزارت بهداشت هم در این موضوع کم گذاشتند و در عین حال روش‌های ناصحیح را اجرا کردند. حدود نیمی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم با این که همین بودجه کم به آنها تخصیص داده شده است اما پرداختی به پرستاران خود نداشتند و در آستانه روز پرستار این یک شرمندگی است.
او درباره مبالغی که اخیرا در قالب قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به برخی پرستاران پرداخت شده است، تصریح کرد: ظاهرا هر چه از تهران و کلانشهرها دورتر می‌شویم مبالغ پرداختی هم کمتر شده است. به عبارتی این فرمولی که وزارت بهداشت برای پرداخت علی‌الحساب‌ها چیده است که کارانه‌های قبلی را ضرب در ۲.۲ کرده است سبب شده است که این شکاف پرداختی ضرب در ۲.۲ شده و حتی بیشتر شود.
وی افزود: منظور از پرداخت علی‌الحساب فعلی برای ۳ ماه است. اینکه دانشگاه مبنای پرداخت را میانگین پرداخت‌های کدام سه ماه در نظر بگیرد (سه ماهه پایانی ۱۴۰۰ یا سه ماه از سال جاری) متفاوت بوده است و چون میزان معوقات دانشگاهی متفاوت بوده است، میزان پرداخت فعلی هم متفاوت بوده است. معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری، تاکید کرد: با مشاهده این روند اعمال سلیقه در محاسبات پرداختی باید بگوییم که خود وزارت بهداشت به آیین‌نامه و دستورالعمل‌هایی که در هیئت دولت، ‌ شواری عالی بیمه، ‌سازمان برنامه و بودجه و... تدوین شده است، پایبند نبوده و رفتار سلیقه‌ای داشته است. پیشنهاد ما در سازمان نظام پرستاری این بود که اول علی‌الحساب ۸ ماه امسال به پرستاران پرداخت شود و کف پرداختی هم ۳ میلیون تومان باشد که نه سازمان برنامه و بودجه این مبلغ را تخصیص داد و نه وزارت بهداشت این بودجه مورد نیاز را از محل منابع خود تامین کرد. وی افزود: از سوی دیگر در مراکز محدودی هم کارانه بیشتری پرداخت شده است که برخی پرداختی بالاتر به این تعداد محدود را بزرگنمایی می‌کنند؛ درحالی که این مبلغ علی‌الحساب است و ممکن است به آنها در پرداخت بعدی مبلغ کمی پرداخت کنند؛ اما عمده پرداخت‌ها مبالغ کمی بوده است. اینکه یک مسئول وزارتی بیاید بگوید فلان مبلغ را ضرب در ضریب اشغال تخت کنید و عدد پرداخت را به دست آورید یعنی یک مبلغ حداقلی گوشت قربانی شود و نگذارند شیرینی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری که از تاکیدات مقام معظم رهبری بوده است به کام پرستاران بنشیند و این برای مملکت ما زیبنده نیست. هیچکس متوجه نشده که عدد ۲.۲ که وزارت بهداشت در محاسبات پرداخت‌های اخیر خود آورده، از کجا آمده است و هیچکس هم نپرسید اعمال ضریب اشغال تخت در محاسبه پرداختی‌ها که به شکل شفاهی هم اعلام شد از کجا و با چه معیاری اعلام شده است؟
او درخاتمه بیان کرد: بهتر است مسئولین در آستانه روز پرستار صادقانه اعلام کنند با چه محاسباتی این پرداخت‌های اخیر را با عنوان قانون تعرفه گذاری به پرستاران پرداخت کرده‌اند و خدشه به قانون وارد نکنند. جامعه ۲۵۰ هزارنفره پرستاری از همه بهتر درک می‌کند که این پرداختی‌ها به چه شکل بوده است و اگر مسئولین با صداقت در مورد پرداختی‌ها صحبت نکنند قطعا این سبب بی‌اعتمادی جامعه خواهد شد و ما به عنوان کسانی که دغدغه‌مند نظام و مملکت اسلامی خود هستیم قطعا این مشکلات را با صدای بلند اعلام می‌کنیم و نمی‌گذاریم این مبالغ کم پرداختی که خیلی جاها باعث نارضایتی شده است، هم به پای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نوشته شود.