خروج آمریکا از منطقه
راهکار اساسی حل مشکلات غرب آسیا
«رئیس جمهور بایدن متعهد است که در خاورمیانه برای ایران، چین و روسیه خلأ باقی نگذارد.»
این جمله «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در اجلاس امنیتی آسپن است که به تازگی بیان کرده و هدف از آن به نوعی انتقال حس آرامش و امنیت به متحدان منطقه ای واشنگتن و البته پیامی برای رقبای منطقه ای خود است.
آنچه مسلم است این است که پس از گذشت یک سال از خروج آمریکا از افغانستان ما شاهد این هستیم که امروز وضعیت افغانستان بیش از گذشته بی ثبات و ناامن تر شده است و این نیست جز دستاور حضور بیست ساله حضور آمریکا در آن کشور.
آمریکا به هر کشوری از منطقه که وارد شده ارمغانی جز تشدید بی ثباتی، ناامنی و البته هرج و مرج بیشتر برای مردم و دولت های آنها نداشته و این را می توان به وضوح در عراق، افغانستان، سوریه و ... مشاهده کرد.
امروز کدام کشور منطقه است که بتواند ادعا کند با ورود و حضور نیروهای نظامی و اطلاعاتی آمریکا در آن کشور، وضعیت مردم به لحاظ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بهبود پیدا کرده یا آنکه دولت آن کشور جایگاه و پرستیژ بالاتری یافته است؟
آنطور که از وضعیت منطقه پر تنش منطقه غرب آسیا بر می آید، تبعات حضور چندین ساله و گسترده نظامی، امنیتی، فرهنگی و سیاسی آمریکا در کشورهای این منطقه به راحتی از بین نخواهد رفت و یادگارهای منفی و نا میمونی از آمریکا در این منطقه برجای خواهد ماند.
با نگاهی به «وضعیت سوریه» می توان دریافت که آمریکا چه به طور مستقیم و چه به صورت نیابتی گروه هایی را در منطقه گمارده باشد، حاصل و دستاوردی جز جنگ، ناامنی و بی ثباتی برای آنها ندارد.
امروز در سوریه، علاوه بر حضور برخی نیروهای نظامی آمریکا، آنها از گروه های کُرد مسلح سوری هم در راستای تامین منافع ملی (به زعم خودشان البته) بهره می برند که باید به این مهم اشاره کرد که حضور سنگین و پر حجم آمریکا در عراق و سوریه در سال های اخیر اهداف و دلایل متعددی را داشته و دارد که یکی از اصلی تری آنها، برخورداری واشنگتن از منابع غنی نفتی و گازی این دو کشور است.
در «کشور عراق» هم وضعیت بهتر از سوریه نیست، در عراق نیروهای آمریکا پس از آنکه رژیم بعث عراق از مسند قدرت کنار گذاشته شد که این نیز البته با تجاوز نظامی و نقض حاکمیت ملی از سوی آمریکا همراه بود و مجوز شورای امنیت ملی را نیز کسب نکردند (در نهایت هم ثابت شد که بهانه آنها برای حمله به رژیم صدام که برخورداری آنها از سلاح های کشتار جمعی بوده، غیر واقعی و بی اساس بوده است)، تمام تلاش سخت و نرم خود را به کار بستند تا سیاستمداران نزدیک به غرب روی کار آیند.
اما واقعیت میدانی عراق با آنچه که آمریکا متصور بود تفاوت های زیادی داشت و آنها تا به امروز نتوانستند که عراق را به سمت و سویی که مد نظرشان بود بکشانند و البته ارمغان ویژه آمریکا برای عراق را می توان حضور چندین ساله گروه های تروریستی افراط گرا از جمله داعش تلقی کرد.
نکته قابل تامل دیگر در خصوص حضور نیروهای آمریکا در منطقه این است که پس از ترور سرداران مقاومت حاج «قاسم سلیمانی» و «ابومهدی المهندس» در فرودگاه بغداد توسط آمریکا که رسما مسئولیت آن ترور را برعهده گرفت، یک مطالبه عمومی در میان ملت ها و برخی دولت های منطقه در راستای خروج نیروهای آمریکا از منطقه شکل گرفته است.
مصوبه پارلمان عراق پس از آن ترور به منظور خروج نیروهای آمریکا از عراق تاییدی بر این مدعاست و البته متعاقب آن نیز دیدیم که میلیون ها نفر از مردم عراق در خیابان های آن کشور به منظور حمایت از این قانون تظاهرات خیابانی انجام دادند و اقدام نمایندگان مجلس خود را مورد تایید و حمایت قرار دادند.
علاوه بر این، مقامات تهران بارها بر این موضوع تاکید کردند که راهکار نهایی حل و فصل مشکلات منطقه ما خروج هرچه سریعتر نیروهای آمریکایی از این منطقه است.
به معنای دیگر، جمهوری اسلامی ایران یکی از راهبردهای کلانی که در سیاست خارجی خود (در مذاکرات و تعاملات رسمی و غیر رسمی با کشورهای مختلف منطقه ای و فرامنطقه ای دستگاه دیپلماسی و برخی دیگر از دستگاه های مرتبط این موضوع را با جدیت پیگیر هستند) دنبال می کند موضوع خروج نیروهای آمریکا از منطقه است و گام اول آن را هم عراق می داند.
بر اساس این برنامه، ابتدا بهتر است که نیروهای آمریکا از عراق که محل ترور سردار سلیمانی بوده و مصوبه مجلس نیز در این خصوص وجود دارد و زمینه به نحوی مهیاست، خارج شوند و سپس از دیگر کشورها هم با برنامه ریزی و هدایت دولت های آن کشورها، خارج گردند.
از سوی دیگر، آمریکا در راهبرد امنیت ملی خود رویکرد اصلی و اولویت اول خود را کنترل چین و روسیه در نظر گرفته است و این بدان معناست که حضور و نفوذ بیشتر در منطقه غرب آسیا دیگر برای آنها مساله اول به حساب نمی آید.
اما این صحبت آقای «سالیوان» به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید همانطور که در ابتدای گفتار هم آمد به منظور انتقال حس آرامش امنیت به متحدان منطقه ای آمریکاست که از نفوذ و قدرت گرفتن بیشتر ایران، روسیه و چین در منطقه احساس نگرانی دارند و البته به نوعی انتقال این پیام که آمریکا همچنان در منطقه قدرتمند است و اوست که تعیین می کند کدام کشورها بتوانند عمق نفوذ خود را گسترده تر کنند یا محدود بمانند!
کشورهای عربی خواهان روابط خوب با تهران هستند
پادشاه اردن: منطقه نیاز به تنش و درگیری ندارد
پادشاه اردن با اشاره به اینکه منطقه نیاز به تنش و درگیری ندارد گفت که کشورش و تمام کشورهای عربی خواهان روابط خوب با ایران هستند و معتقد است که گفت وگو تنها راه حل اختلافات است.
ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن در گفت وگو با روزنامه الرای در پاسخ به سوالی درخصوص اظهارات وی درمورد تشکیل ناتوی عربی و تحلیل‌های منتشر شده در رسانه ها گفت: این موضوع را پیگیری کردم و تحلیل های منتشر شده در خصوص پاسخ من در یک مصاحبه را خواندم، سوال اینگونه بود که ایده چنین ائتلافی در منطقه عربی چقدر مناسب است، بگذارید اینجا توضیح بدهم که اردن به دنبال تقویت همکاری های مشترک عربی و فعال کردن آن است زیرا این امر در راستای خدمت به مسائل و منافع ما است.
وی تاکید کرد: بار دیگر می گویم، اردن تنها با ائتلاف های امت عربی و منافع و قضایای آن بوده و هست. از نظر تاریخی اردن همواره در صدر شرکت کنندگان در مقابله با تهدیدات تروریستی و امنیتی است که کشورها و ملت های عربی را مورد هدف قرار می دهند. پادشاه اردن خاطرنشان کرد: ما درخصوص نیاز به یک سیستم دفاعی عربی صحبت می کنیم و این امر نیازمند مشورت و هماهنگی و تلاش فراوان به همراه برادرانمان است و باید اهداف آن نیز روشن باشد. اجازه دهید یادآوری کنم که این طرح یکی از بخش های اساسی است که اتحادیه عرب برپایه آن بنا شد اما با این حال موضوع ائتلاف تا به امروز مورد بحث قرار نگرفته است.
ملک عبدالله دوم در پاسخ به این سوال که برخی ها این موضوع را به ایران ربط دادند تاکید کرد: منطقه نیاز به بحران و درگیری های بیشتر ندارد بلکه نیازمند همکاری هماهنگی است. اردن همواره دعوت به ایجاد پل های همکاری به جای دیوارها و موانع می کند و این کشور به امنیت منطقه اهمیت می دهد زیرا امنیت برادران عرب بخشی از امنیت ما است. وی خاطرنشان کرد: ما خواهان تنش در منطقه نیستیم، اردن و تمام کشورهای عربی خواهان روابط خوب با ایران هستند؛ روابطی که بر احترام متقابل، حسن همجواری، احترام به حاکمیت کشورها و عدم دخالت در امور داخلی مبتنی باشد.
پادشاه اردن در ادامه گفت: ما بر این باوریم که گفت وگو تنها راه حل اختلافات است اما من همانند همیشه و در مناسبات متعدد تاکید کردم که ایران در برخی کشورهای عربی دخالت می کند و ما امروز در مرزهایمان به طور منظم با حمله هایی از سوی برخی شبه نظامیان مرتبط با ایران مواجه هستیم بنابراین امیدواریم که تغییراتی در رفتار ایران شاهد باشیم و این امر باید در واقعیت محقق شود زیرا منافعی برای تمام کشور های منطقه از جمله ایران و مردم این کشور به همراه دارد.