مشارکت مردمی

 تهمینه فولادی - مشارکت مردم در برگزاری مهمانی 10 کیلومتری غدیر می تواند الگوی مناسبی برای سایر حرکت ها باشد. مشارکت عملی جمعی، آگاهانه و داوطلبانه است که دربردارنده دخالت شهروندان در امور عمومی و در سطوح مختلف تصمیم‌گیری­های اداری و سیاسی و انداختن رأی به صندوق تا مساعدت مستقیم به ارضای نیازهای اجتماعی و همچنین دخالت مردم در کارکرد سازمان­هایی است که حیات کاریشان به آن بستگی دارد.علاوه‌بر این مفهوم مشارکت درگیری مردم در سازمان‌های مذهبی و غیرمذهبی، انجمن‌ها و جنبش­هایی از همه نوع که حیات اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما مستقیماً به توزیع قدرت مربوط نمی‌شوند و جنبش‌هایی که زندگی خصوصی را متأثر می‌سازد ولی به‌طور مستقیم با اهداف اقتصادی مرتبط نیستند را دربر می‌گیرد.
مشارکت اجتماعی؛ مفهومی گسترده است که متضمن انواع فعالیت های فردی یا اجتماعی تأثیرگذار بر تصمیم گیری ها و سیاست های دستگاه های عمومی است.مشارکت اجتماعی در بردارنده انواع کنش های فردی و گروهی به منظور دخالت در تعیین سرنوشت خود و جامعه و تأثیرگذاری بر فرآیندهای تصمیم گیری درباره امور عمومی است.مشارکت اجتماعی دلالت بر گروه هایی مانند انجمن های داوطلبانه، باشگاه ها، اتحادیه ها و گروه های غیر دولتی دارد.تعداد و حوزه نفوذ سازمان های غیردولتی نشانه میزان مشارکت اجتماعی در جامعه است.اتحادیه های صنفی، احزاب سیاسی، بنگاه های اقتصادی خصوصی، شرکت های تعاونی، گروه های هنری، مطبوعات، موسسات خیریه از آن جمله است.می توان گفت مشارکت اجتماعی، مشارکتی است که از متن مردم می آید و عرصه های مختلف حیات اجتماعی را شامل می شود.
مشارکت مردمی بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر، به معنای این است که هر انسان علاوه بر کمک به ایجاد تغییر مثبت در زندگی دیگر انسان‌ها، در تعیین سرنوشت خود نیز مشارکت دارد. مشارکت در درجه اول در ابعاد کوچک محلی در مناطق مختلف اتفاق می‌افتد و سپس به جمعیت‌های بزرگتر با وسعت بیشتر در سطح کشوری یا جهانی منتقل می‌شود.ابتدا در مورد مسائل و مشکلات موجود در منطقه، بررسی و بحث شده، سپس لیستی از این مسائل تهیه می‌‌شود. پس از آن به دنبال یافتن راه ‌حل بوده و راهکار ارائه می‌شود. تمامی راهکارها به منظور توانمند‌سازی مردم یک جامعه و در نهایت، تقویت آن جامعه است. چرا که مردمی توانمند، جامعه را توانمند می‌سازند.در صورتی که نیازمندان یک منطقه شناسایی شوند و اقدامی توسط مردم منطقه صورت پذیرد، این اقدام یا اقدامات را مشارکت مردمی می‌نامند. مشارکت مردمی نقش بسیار حیاتی در تقویت و رشد یک جامعه دارد. اگر مردم یک جامعه نسبت به نیازمندان احساس مسئولیت‌پذیری نداشته باشند، به جرات می‌توان گفت، آن جامعه بسیار ضعیف بوده و نه تنها مردم آن از فقر مالی بلکه از فقر فرهنگی نیز رنج می‌برند. چنین جامعه‌ای بدون وجود مشارکت مردمی، هرگز پیشرفت نخواهد کرد.
مشارکت در یک اجتماع محلی از حساس شدن آغاز می‌شود که نخستین پله مشارکت است. پله بعدی آگاه شدن و دانستن است. مردم در یک جامعه محلی حق دارند که از اتفاقاتی که در اجتماع آنها می‌افتد با خبر باشند. پله بعدی، مشاوره و ارائه نظر از سوی مردم است. افراد در یک جامعه محلی در جلسات گروهی شرکت می‌کنند و نظرات خود را مطرح می‌کنند. آنان در این مرحله نیازهای خود را در اجتماع محلی فهرست می‌کنند و در باره اولویت‌ها سخن می‌گویند. گاه در این مرحله کمیته‌ها یا ساختارهایی شکل می‌گیرد. پله بعدی، نقش پذیری و مشارکت در فعالیت‌های اجرایی است. بعد از آن وارد پله‌ای می‌شود که می‌توان آن را «درگیر شدن فرد در جریان کار» نامید، به گونه‌ای که دیگر جزیی از فرایند محسوب می‌شود و نمی‌توان او را از این فرایند جدا کرد. وارد شدن در این فرایند، به معنای توانمند شدن مردم در جامعه محلی است.
اگر شناسایی نیاز مردم در سطح محلی توسط خود آنان به اقدام محلی بینجامد منجر به مشارکت برای برآورده شدن نیاز می‌گردد در عین حال که ممکن است نیاز منجر به تقاضا یا مطالبه شود اما مشارکتی را به وجود نیاورد. در تمام جریان مشارکت، تلاش تسهیل‌گر این است که مردم محلی نیازهای خود را بشناسند، اولویت بندی کنند و خود برنامه‌ای را برای تحقق آن نیاز طراحی کنند بدون اینکه نیازهای تبدیل به مطالبات شود. در واقع نتیجه فعالیت‌های توانمندسازی محلی، باید اقدام محلی برای رفع نیازهای محلی باشد.