جامعه
معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه حدود ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور ما در معرض تخریب سرزمین است، گفت: سدسازی غیر اصولی یکی از عوامل مهم بیابانزایی در کشور است. بر اساس آخرین اطلاعات سازمان جنگلها وسعت بیابانهای کشور ۳۲ میلیون هکتار است که البته طی سالهای اخیر به دلیل تغییر اقلیم و دخالتهای انسانی حدود یک میلیون هکتار کانون گرد و غبار فعال به آمار بیابانهای کشور افزود شده است. پرویز گرشاسبی - معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور - پیش از این گفته بود که چنانچه تغییری در سیاستهای فعلی رخ ندهد و ما همچنان با گسترش سدسازیها، افزایش سطح زیر کشت و عدم مدیریت آب در کشور مواجه باشیم، در آیندهای نزدیک نه تنها به سمت بیابانی شدن حرکت خواهیم کرد بلکه دشتهای بزرگ و تولیدی کشور نیز از چرخه خارج خواهند شد. او در گفت و گویی با یک برنامه رادیویی ضمن بیان اینکه متوسط فرسایش خاک در ایران سالانه ۱۶.۴ تن در هکتار و متوسط فرسایش بادی نیز سالانه ۳۰ تن در هکتار است، اظهار میکند: از اینرو متوسط فرسایش خاک در ایران بیشتر از میانگین جهانی است. گرشاسبی در ادامه درباره چرایی این موضوع توضیح میدهد: یکی از عوامل مهم فرسایش خاک در ایران این است که سرزمین ما سرزمین مرتفعی است و متوسط ارتفاع کشور ۱۲۵۰ متر از سطح دریاهای آزاد است. از سویی دیگر شیب تند و عوامل انسانی بهویژه بهرهبرداری بیش از حد از سرزمین در مراتع، جنگلها، اراضی کشاورزی آبی و دیمی و بیابان از دیگر دلایل فرسایش بالای خاک در ایران هستند. معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در ادامه ضمن اشاره به موضوع بیابانزایی در کشور تصریح میکند: یکی از عوامل مهم بیابانزایی سدسازیهای بیرویه است. به گفته گرشاسبی طبق برنامه ششم توسعه باید در دو هکتار از بیابانهای کشور اقدامات بیابانزدایی صورت میگرفت اما تاکنون فقط ۳۵۰ هزار هکتار آن محقق شده است. او پیش از این نیز به ایسنا گفته بود که حدود ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور ما در معرض تخریب سرزمین است که در این بین ۷۵ میلیون هکتار در معرض فرسایش آبی و ۲۵ میلیون هکتار در معرض فرسایش بادی قرار دارد. از سویی دیگر ما در کشور ۳۲ میلیون هکتار بیابان داریم که هم منشا زمینشناسی دارند و هم منشا اقلیمی. به گفته معاون آبخیزداری، امور مراتع و بیابان سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری متاسفانه طی دهه اخیر به دلیل اعمال سیاستهای اشتباه در زمینه مدیریت منابع آب و کشاورزی و در مجموع به دلیل تغییر اقلیم و دخالتهای انسانی حدود یک میلیون هکتار کانون گرد و غبار فعال به آمار بیابانهای کشور افزود شده است. از سویی دیگر جهانگیر پرهمت - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری - در گفت و گو با یک برنامه رادیویی درباره بیابانزدایی با اشاره به اینکه بیابانزایی ناشی از فعالیتهای انسانی در محیط بدون توجه به توزیع منابع آبی است، تصریح میکند: اگر مناطق دارای جریانات سطحی مانند تالابها و دریاچهها بهدلیل استفاده از منابع آبی دچار کاهش سطح آبی شوند تبدیل به مناطق بیابانی خواهند شد. پرهمت در ادامه ضمن انتقاد از از مدیریت بخشی در حوزه محیط زیست اظهار میکند: اگر مدیریت یکپارچه آمایش سرزمین در مقیاس حوضه آبخیز رخ دهد، شاهد اتفاقاتی چون بیابانزایی نخواهیم بود. انجام اقداماتی مانند تعادل بخشی در آبخوانها، مدیریت سیلاب و... ضروری و لازم هستند اما مدیریت بخشی باعث شده که بخشهای مختلفی از کشور در مواردی در تخریب سرزمین با هم رقابت کنند.