روزنامه کائنات
8

صفحه آخر

۱۳۹۹ دوشنبه ۲۸ مهر - شماره 3766

فارسی را پاس بداریم

 زبان فارسی همه قابلیت‌های زبان‌های زنده و مهم دنیا را دارد و در صورت نگهبانی از این زبان که روزگاری از بالکان تا جنوب هند را مسخر کرده بود و بخش عظیمی از آسیا از جنوب چین تا خلیج فارس میدان جلوه این زبان بود می‌تواند به همه نیازهای امروز ما پاسخ دهد. ما در این ستون برای پاسداری از این زبان کوشش می کنیم؛
اشتباه گرفتن ترکیب اضافی با ترکیب وصفی
باید دانست که صفات چهار دسته است: یک دسته آن هایی که تنها به انسان اختصاص دارد مانند: عاقل، احمق، عاشق، فقیر، بداخلاق، شاد که همه صفت های انسان است که البته به مجاز می توان آن ها را به برخی از جان داران دیگر و با رعایت قاعده ای به اسم معنا نیز نسبت داد (که این قاعده را در پایین تر توضیح می دهم). دسته ی دیگر آن هایی است که مختص جاندار است مانند: هار، وحشی، تیزپا، رام. دسته ی سوم نیز ویژه ی بی جان و شی مانند: خشک، سفت، سرد، نرم، و دسته چهارم که هم شامل جان دار و هم بی جان می گردد مانند: سریع که آن را می توان هم برای انسان و حیوان و هم برای دوچرخه و اتوموبیل به کار برد.
نسبت دادن صفتی که ویژه ی انسان است به بی جان ممکن نیست و سنگ نمی تواند نادان و کتاب نمی تواند عاشق باشد. به همین علت نویسنده ای که می نویسد: « نگاه غمگینی به من انداخت» صفت «غمگین» را که صفتی ویژه ی انسان است برای نگاه که انسان نیست ( بلکه اسم معنا است) به کار برده است ولی قاعده ی این کار را رعایت نکرده است. پیش از توضیح این قاعده نخست باید دانست که صفت گاه ممکن است که جانشین اسم شود و جای موصوف را بگیرد. مثلن هنگامی که می گوییم جوانی را دیدم، شنونده ی فارسی زبان درمی یابد که مراد، یک «مرد جوان» است. به همین شکل هنگام استفاده از صفاتی که تنها مختص انسان است، اگر مثلن بگوییم «خانه ی فقیر» یا  «نگاه غمگین» شنونده فکر می کند منظور از «خانه ی فقیر» خانه ی یک شخص فقیر و منظور از «نگاه غمگین» نگاه یک شخص غمگین است. در حالی که «فقیر» و «غمگین» در واقع صفات توصیف کننده ی وضعیت و حالت «خانه» و  «نگاه» بوده است. یعنی شنونده، این ترکیب ها را نه یک ترکیب وصفی (یعنی صفت و موصوف)، بلکه یک ترکیب اضافی (یعنی مضاف و مضاف الیه) می فهمد. به همین ترتیب عبارت « لحن طلبکار» هم به معنی لحن شخص طلبکار دریافت می‌شود.

 

ارسال دیدگاه شما

عنوان صفحه‌ها
30 شماره آخر
بالای صفحه