ما و همسایگانمان

 میترا الیاسی- منطقه ما در آستانه تحولات اقتصادی مهمی است؛ از گسترش کریدورها تا شکل‌گیری محورهای جدید انرژی و تجارت. ما امروز در نقطه‌ ای قرار داریم که می ‌تواند آغاز مرحله‌ ای جدید در همکاری ‌های منطقه ‌ای باشد؛ آینده ‌ای که در آن افغانستان به ‌عنوان کشوری فعال و متصل به منطقه، به ثبات و توسعه پایدار دست یابد و همه کشورهای همسایه از این ثبات بهره‌ مند شوند. اما تحقق این نقش نیازمند تلاش مشترک کشورهاست. به گفته دکتر عراقچی ، هیچ نسخه فرامنطقه‌ای نمی‌تواند مشکلات و بحران‌های منطقه ای را درمان کند و نسخه‌های وارداتی و تصمیم‌گیری‌های فرامنطقه‌ای بدون اجماع منطقه منجر به ثبات در هیچ کشوری نمی‌شود. در نقطه مقابل راه‌ حل ‌های منطقه ‌محور از قابلیت و ظرفیت بیشتری برای تقویت همگرایی و دستیابی به توسعه و امنیت پایدار برخوردار می‌باشند. در این راستا و بر مبنای این تجربه همسایگان، طبیعی ‌ترین و قابل ‌اعتمادترین شرکا می‌توانند باشند.
گسترش مناسبات سیاسی و تعاملات اقتصادی و تجاری با همسایگان و کشورهای منطقه، یکی از اصول بنیادین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است که از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم، مسعود پزشکیان رئیس جمهور به آن تاکید ویژه داشته است. در این میان، نقش و جایگاه عربستان سعودی اهمیت ویژه دارد و بر تحلیلگران عرصه روابط بین‌الملل پوشیده نیست که این کشور در سال‌های اخیر، سیاست خارجی خود را با تمرکز بر کاهش تنش و دیپلماسی فعال در عرصه جهانی و منطقه‌ای تنظیم کرده است. این کشور بعد از پایان دادن به جنگ یمن و پشت سر گذاشتن بحران قتل خاشقچی، تلاش کرد تا وجهه تخریب شده خود را ترمیم و از این طریق به رشد اقتصاد خود کمک کند. در این راستا مقامات این کشور کوشیدند با تمرکز بر پروژه‌های اقتصادی و فناورانه و تغییر اساسی در رویکردهای سیاست خارجی، نقش عربستان را از یک بازیگر نظامی-امنیتی مداخله‌گر و بدنام، به یک موازنه‌گر منطقه‌ای صح طلب و معتبر تغییر دهند.
در حالی که رابطه ایران و عربستان تا مرز تنش‌های جدی پیش رفته بود و مقامات این کشور به طور علنی از ایجاد شورش و ناامنی در ایران حمایت می‌کردند، مقامات سعودی این سیاست را در تضاد با هدف رشد اقتصادی خود ارزیابی کرده و به سمت رفع تنش با ایران تغییر جهت دادند. این رویکرد که از توافق پکن در سال 2023 آغاز شد، در دو سال اخیر با تبادلات دیپلماتیک مثبت بین طرفین تقویت شده است. هدف عربستان از این سیاست، کاهش تهدیدات احتمالی و ایجاد یک فضای باثبات برای اجرای پروژه‌های اقتصادی بلندپروازانه خود، به ‌ویژه در چارچوب چشم‌انداز 2030 است.
بنابراین در مقطع کنونی، منافع ایران و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان، در یک راستا قرار گرفته است؛ امنیت و ثبات در خلیج فارس! در این راستا لازم است تا رایزنی‌ها و گفتگوهای منطقه‌ای بار دیگر برای ساختن تاب‌آوری و کمک به ایجاد نظم منطقه‌ای پایدارتر از سر گرفته شده و از عربستان سعودی و سایر قدرت‌های متوسط نوظهور این منطقه خواسته شود که نفوذ خود را به ابتکار عمل برای صلح و امنیت تبدیل کنند و در کنار ایران، مانع درگرفتن جنگی دیگر در خلیج فارس شوند.