تحول در ادبیات حکمرانی نظام اسلامی

 عزیز رسایی - یکی از نیازهای اساسی دولت، جامعه و ارکان نظام اسلامی در گام دوم انقلاب اسلامی، تحول‌خواهی و تحول‌آفرینی است. تحول یک سنت الهی است که از ابتدای زمان خلقت تاکنون، بر جوامع بشری جاری و ساری بوده است. تحول یعنی تغییر و دگرگونی نسبت به وضعیت حال، یعنی از جایی به جایی شدن. این جابه‌جایی هر چند دائمی است اما لزوماً در معنای مثبت کلمه نیست و می‌تواند موجب ضلالت و گمراهی نیز شود. تحول صحیح ملازماتی دارد که هر فرد، جامعه و دولتی که بخواهد تحول یابد بدان نیازمند است. رهبری معظم انقلاب اسلامی از انتهای سال ۱۳۹۷ کلیدواژه تحول را با تأکیدی خاص و ویژه به ادبیات حکمرانی نظام اسلامی اضافه نموده‌اند که آخرین مورد این سخنرانی نوروز ۱۴۰۲ در حرم مطهر رضوی بود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای امسال در مشهد مقدس در بیانات خود با اشاره به شعار «مهار تورم و رشد تولید»، الزاماتی را برای تحقق این شعار مطرح کردند که به‌عنوان نقاط ضعف اقتصاد ایران بوده و باید برای رفع آنها تلاش گسترده شود. ایشان درکنار اشاره به نقاط قوت کشور در حوزه‌های زیرساخت‌ها و تاب‌آوری کشور در مقابله تهدیدات خارجی، به پنج نقطه‌ضعف در حوزه اقتصادی اشاره مستقیم داشته‌اند که دولت و مجلس باید همه منابع کشور را برای رفع این نقاط‌ضعف به کار بگیرند؛ 1- کاهش تصدی‌گری ضدتولید دولت، 2- طراحی هاب ارزی خارج از سلطه آمریکا، 3- ایجاد رشد اقتصادی مستمر و بالا، 4- جبران کم‌تحرکی در تجارت خارجی و 5- ایجاد تحول در قانونگذاری مجلس ازجمله این موارد است.
«تحول» رویکرد اصلی دولت سیزدهم است
 رییس جمهور با اشاره به سخنان نوروزی رهبر انقلاب و ضرورت تحول‌گرایی، «تحول» را رویکرد اصلی دولت سیزدهم خواند.سید ابراهیم رییسی طی سخنانی در دیدار رمضانی مسئولان و کارگزاران نظام با رهبر معظم انقلاب به بیان گزارشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های دولت پرداخت و افزود: قهرمان سال ۱۴۰۱ ملت بزرگ ایران بود که با ایستادگی و ناکام گذاشتن دشمنان در جنگ ترکیبی خوش درخشید.وی با اشاره به سخنان نوروزی رهبر انقلاب و ضرورت تحول‌گرایی، تحول را رویکرد اصلی دولت خواند و ادامه داد: از ابتدای دولت ماموریت خود دانسته‌ایم که نقاط ضعف کشور از جمله کسری بودجه، بالا بودن نرخ تورم، کاهش ذخایر کالاهای اساسی، افت تولید و مخدوش شدن اعتماد مردم در سرمایه‌گذاری را با شیوه‌های درست جبران و نقاط قوت کشور در همه‌ی بخش‌ها را تقویت کنیم.
الزامات تحول‌خواهی و تحول‌آفرینی در دولت مردمی
به گفته محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ،تحول در اداره جامعه، بی‌مشارکت مردم معنایی ندارد. مردمی‌بودن شعار ظاهری دولت نیست، باور دولت است. هر جا مشارکت مردم بوده، ایران پیشرفت کرده است. نظام جمهوری اسلامی ایران دو لنگر و تکیه‌گاه از ابتدای تأسیس خود داشته است؛ ولایت‌فقیه و مردم. این دو تکیه‌گاه بوده‌اند که باعث شده‌اند در بیش از ۴۴ سال گذشته، نظام جمهوری اسلامی در برابر بزرگ‌ترین تجاوزات، تهدیدات، فشارها و دشمنی‌ها، نه تنها از پای درنیاید،بلکه پیشرفت کند و تبدیل به قدرتی شود که ملجأ بسیاری از مظلومان منطقه و جهان باشد. با اتکا به الزامات ۸ گانه فوق و زیرساخت ها و تغییرات فراهم شده در ۱۹ ماه گذشته، مدیریت فرهنگی دولت، تحول جدی در ساختار، منابع انسانی، بودجه و مهم‌تر از همه بازسازی انقلابی ساختار فرهنگ و بازآرایی رسانه تکمیل خواهد کرد. تحولات مثبت در برنامه و بودجه ۱۴۰۲ که با همکاری نزدیک دولت و مجلس محترم ایجاد شد و احکام مهمی که در برنامه هفتم پیش‌بینی شده است، مسیر تحقق کامل این تحولات را ممکن ساخته است. تحول صحیح و در مسیر انقلاب اسلامی بر پایه تمدن درخشان ایرانی اسلامی برنامه اصلی دولت مردمی است و با تکیه به مردم، رهنمودهای مقام معظم رهبری و تلاش‌های شبانه‌روزی، ساختن ایرانِ قوی نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است.
عزم رییس جمهور برای ایجاد تحول، جدی است
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، اراده محکم برای تغییر سیاست‌ها را سبب ایجاد تحول در بخش‌های مختلف کشور عنوان کرد و گفت: عزم رییس جمهور برای ایجاد تحول جدی است.
روح الله ایزدخواه درباره اینکه ایجاد تحول در دولت سیزدهم برای پیشبرد اهداف کلان نظام تا چه میزان ضروری است، گفت: به نظرم در مرحله نخست باید دولت اراده تحول را در نظر گرفته و در گام نخست در سیاست‌های کلان این موضوع را عملیاتی کند.
نماینده مردم تهران در مجلس خواستار اصلاح سیاست های کلان اقتصادی شد و اظهار داشت: همانطور که رهبر معظم انقلاب در سخنان خود فرمودند، باید بر حاکمیت دلار بر اقتصاد کشور خاتمه داد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تاکید بر اینکه در هرجا دولت نیاز به اصلاح سیاست‌ها دارد، مجلس همراهی خواهد کرد، یادآور شد: مجلس در سه سال گذشته نشان داده که لایحه دولت را در اولویت بررسی قرار داده است و در این شرایط برای تغییر سیاست‌ها نباید مماشات نشان داد و تعارف کرد.
وی درباره اینکه تغییرات در کابینه دولت و برخی از مدیران دستگاه‌ها تا چه میزان برای ایجاد تحول در سیاست های دولت اثرگذار است، عنوان کرد: تغییر مدیران بخش کوچکی از کار است که با بهره بردن از افراد متخصص و متعهد می‌توان به اهداف مورد نظر دست یافت اما بخش مهم و عمده تغییر به سیاست‌های کلان در بخش‌های مختلف از جمله سیاست‌های پولی و ارزی مربوط است که این بخش‌ها به خانه تکانی اساسی نیاز دارد.
حمایت از بخش خصوصی در ایجاد تحول اثرگذار است
ایزدخواه با بیان اینکه مجلس از سیاست‌های دولت برای تحول در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و سایر حوزه ها حمایت می‌کند، گفت: تولیدات بخش خصوصی از جمله حوزه‌هایی است که همچنان حبس شده و لازم است مردمی سازی واقعی در اقتصاد رخ دهد تا تحول حقیقی صورت گرفته و مجلس هم این آمادگی را دارد در همراه دولت در این حوزه ها شود. این نماینده مجلس درباره اینکه تحول در شرایط فعلی کشور تا چه میزان ضروری است، اظهار داشت: اکنون در بخش‌های مختلف کشور به ویژه حوزه اقتصاد شاهد یک پیچ تاریخی هستیم و تحول در این حوزه‌ها به نگرش سیاست‌ها و مدیران ما بازمی‌گردد.
نماینده مردم تهران در مجلس انجام سیاست های غلط گذشته را قابل توجیح ندانست و گفت: باید اراده واقعی در دولت برای تغییر این سیاست‌ها شکل گرفته و اتاق فرمانی برای آن ایجاد شود و همراه با برنامه این تحول را رصد کرده و به مردم گزارش دهند.
ایزدخواه با اشاره به تلاش دولت و شخص رییس جمهور برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور در ارزیابی خود در این خصوص گفت: عزم دولت به ویژه شخص رییس جمهور در این باره جدی است اما هنوز دولت از ریلی که ۳۰ سال پیش برای اقتصاد کشور تعبیه شد، خارج نشده و لازم است دولت ابتدا تغییر ریل مربوطه را انجام دهد.
پیشبرد اهداف کلان نظام در گرو تحول در دولت است
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رییس‌جمهور با جدیت مشکلات معیشتی جامعه را پیگیری می‌کند و نسبت به مطالبات مردم دغدغه جدی دارد، پیشبرد اهداف کلان نظام را در گرو تحول در بدنه دولت دانست.
اصغر سلیمی درباره سخنان نوروزی رییس جمهور گفت: آیت‌الله رییسی در پیام نوروزی خود تاکید کرد که هیچ‌ کدام از مدیران دولتی چک سفید دریافت نکردند که به صورت مستمر در دولت و در دستگاه‌ها حضور داشته باشند، بلکه دائما در معرض ارزیابی هستند. اگر ببینم فردی توان یا صلاحیت خدمت جهادی به مردم را ندارد، طبیعی است که با نیروی با انگیزه و متخصص دیگری جابجا ‌شود.
نماینده مردم سمیرم در مجلس شورای اسلامی افزود: این روحیه رییس جمهور برای استفاده از نیروهای متخصص و با انگیزه در بدنه دولت نشان می‌دهد که وی در خدمت جهادی به مردم با کسی تعارف ندارد.
سلیمی پیشبرد اهداف کلان نظام را در گرو تحول در دولت عنوان کرد و افزود: شخص رییس جمهور با جدیت مشکلات معیشتی جامعه را پیگیری می‌کند و نسبت به مطالبات مردم دغدغه جدی دارد و در موضوع تاخیر در پرداخت حقوق فرهنگیان هم نشان داد که نسبت به حفظ جایگاه معلمان و ارتقای تعلیم و تربیت حساس است و با کسی تعارف ندارد. وی با اشاره به بیانات رهبر انقلاب درباره همراهی قوای سه گانه برای حل مشکلات کشور گفت: دولت و مجلس با تعامل و هماهنگی می‌توانند گام‌های بلندی برای برطرف کردن مشکلات مناطق مختلف کشور بردارند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: مجلس چون گذشته آمادگی دارد برای تامین نیازهای مردم و رفع مشکلات کشور به دولت کمک کند و به یقین این همسویی برای برون رفت از وضعیت فعلی و مهار تورم تاثیرگذار است.
سلیمی با قدردانی از تلاش‌های آیت‌الله رییسی برای حل مشکلات مردم، ادامه داد: حضور میدانی شخص ریس جمهور و اعضای کابینه در سفرهای استانی و دیدار چهره به چهره با مردم نمونه‌ای از تلاش آیت الله رییسی برای حل مشکلات است و این حضور باعث امیدبخشی در جامعه می‌شود و می‌تواند در رفع چالش‌های کشور موثر باشد.
وی افزود: امسال برای تحقق «مهار تورم و رشد تولید» باید قوای سه گانه کنار هم و با تعامل این مسیر را طی کنند؛ خوشبختانه هر سه قوه با جدیت و همکاری به دنبال حل مشکلات کشور هستند و دولت نیز شعار سال را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است.
نماینده مردم سمیرم در مجلس درباره تغییرات احتمالی در کابینه سیزدهم که با استعفای یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش رقم خورد، گفت: انتخاب مدیر توانمند باید همراه با شاخص‌های مدیریتی، تحصیلی، تجربی، انگیزه و روحیه جهادی همراه باشد.
سلیمی با یادآوری این نکته که نباید انتظار داشته باشیم با تغییر یک مدیر همه مشکلات یکجا حل و فصل شود، تاکید کرد: باید از مدیرانی استفاده کنیم که تخصص و تجربه کافی داشته و بر حوزه کاری خود مسلط باشند و با هماهنگی در مجموعه دولت کار کنند.
سلیمی تصریح کرد: امروز دوران آزمون و خطا گذشته است و اگر فردی که صلاحیت‌های مدیریتی و کاری ندارد، به عنوان مدیر در یک دستگاه یا سازمان انتخاب کنند این کار در ابتدا ظلم به همان فرد و سپس ظلم به جامعه و آن دستگاه و در سطح کلان ظلم به نظام و ملت ایران است.
رویکرد رییس جمهور انتخاب افراد شایسته برای خدمت به مردم است
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه رویکرد رییس جمهور انتخاب افراد شایسته با روحیه جهادی برای خدمت به مردم است، گفت: آیت الله رییسی در سخنان نوروزی خود این پیام را به دولتمردان خود داد که در صورت کم کاری یا سهل نگاری در انجام امور کنار گذاشته می‌شوند.
حسن محمدیاری درباره سخنان نوروزی رییس جمهور مبنی بر اینکه هیچکدام از مدیران چک سفید امضاء برای حضور مستمر در دولت دریافت نکردند، گفت: رکن اصلی خدمتگزاری برای دولت سیزدهم، توجه به مردم و نیازها و معیشت آنهاست.
وی ایجاد تحول را با بهره بردن از نیروهای کارآمد و متخصص بدون نگاه سیاسی میسر دانست و گفت: رویکرد رییس جمهور انتخاب افراد شایسته با روحیه جهادی برای خدمت به مردم است.
این نماینده مجلس تاکید کرد: رییس جمهور در سخنان نوروزی خود این پیام را به دولتمردان خود داد که در صورت کم کاری یا سهل نگاری در انجام امور کنار گذاشته می‌شوند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس افزود: رییس جمهور پس از اتفاقات تلخی که در پرداخت حق و حقوق معلمان رخ داد، دستورات مهمی را صادر کرد که در نهایت به استعفای وزیر آموزش و پرورش منجر شد و این رویه نشان می دهد که رییس دولت سیزدهم بدون تعارف بودن با مسوولان ناکارآمد برخورد می کند.
تغییرات احتمالی به بهبود کارآمدی دولت منجر می شود
نماینده مردم تالش و رضوان شهر در مجلس درباره ارزیابی خود از برنامه رییس جمهور برای ایجاد هماهنگی بیشتر در دولت اظهار داشت: با رویکردی که رییس جمهور برای رفع مشکلات فرهنگیان جامعه در پیش گرفت، به نظر می‌رسد شیوه حکمرانی جدیدی را شاهد باشیم و شاید سایر مدیران دولت هم از حاشیه امنی برخوردار نباشند.
محمدیاری یادآور شد: شایسته سالاری موضوعی است که نباید از آن غافل شد و رویکرد رییس جمهور هم انتخاب افراد شایسته با روحیه جهادی برای خدمت به مردم است. این نماینده مجلس ادامه داد: با نوع برخوردی که با مقصران در وزارت آموزش و پرورش صورت گرفت، شاید سایر مدیران برخی از وزارتخانه‌ها نیز دستخوش تغییر شوند که این روش می‌تواند جان دوباره‌ای به بهبود کارآمدی دولت بدهد.
تعامل مجلس با دولت برای پیشبرد اهداف کلان نظام
محمدیاری درباره اینکه ایجاد تحول در دولت برای پیشبرد اهداف کلان نظام تا چه میزان ضروری است، تاکید کرد: دولت بازوی اجرایی نظام است و برای اینکه اهداف خود را عملیاتی کند، باید مجلس را در کنار خود همراه و همسو ببیند که تاکنون این تعامل وجود داشته است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خاطرنشان کرد: تحول در ارکان مختلف نظام سبب بروز خلاقیت‌ها و ایده‌های جدید برای رفع چالش‌ها و حل مسائل خواهد شد و برای تحقق آن باید از نیروهای جوان، جهادی، متخصص و با انگیزه فارغ از دیدگاه‌های سیاسی که زیر پرچم مقدس جمهوری اسلامی هستند، استفاده کرد تا به بهبود شرایط کشور و رفع برخی از نابسامانی‌ها منجر شود.