فلسفه احسان

 میترا نافعی- امروز روز احسانونیکوکاری است.اما آیا به راستی در معنای این دو واژه تا کنونتعمق کرده اید؟احسان برگرفته از ریشه حُسن است که در دو معنای نعمت بخشیدن به دیگری و احسان در کار و عمل، کاربرد دارد و کسی که علم نیکویی را بیاموزد یا عمل نیکی را انجام دهد، از جمله نیکوکاران به حساب می‌آید.
احسان، یعنی نفع و نیکی رساندن به دیگران، بدون انتظار پاداش متقابل و جبران نیکی، به طوری‌که در نیکی، بهتر عمل کرده و به بدی در مرتبه‌ای پایین‌تر پاسخ دهیم، یا اینکه به دیگران خدمت کنیم بدون ‌آنکه در انتظار پاداش باشیم.
آنچه از آیات قرآن به دست می‌آید که احسان، نوعی گذشت از حق شخصی و ایثار است و به همین دلیل مولای متقیان، علی علیه‌السلام می‌فرماید: «مهم‌ترین جزء ایمان، احسان به مردم است».
کسی که عمل نیکویی را انجام دهد می‌تواند آن عمل نیک خود را به دیگران بیاموزد و بر این اساس سخن امیرمؤمنان علیه السلام که می‌فرمایند «مردم به آنچه از کارهای شایسته و نیک می‌آموزند یا به آن عمل می‌کنند، نسبت داده می‌شوند.
واژه احسان به معنای انجام دادن کار نیک است و تمامی انسان‌ها باید با انجام کار نیک رضایت خداوند را جلب کنند و به دنبال جلب توجه برای خود نباشند.
در سخنان امامان معصوم علیهم السلام، کمک به برادر دینی، با صد مرتبه طواف واجب خانه خدا، برابری می‌کند.
پس از اجرای حکم خدا و پیاده کردن احکام الهی، خدمت به محرومان، از شیرین‌ترین عبادت‌‌ها و سنت پیامبر و معصومان علیهم السلام است.
احسان و نیکی به دیگران، مانند دیگر اعمال نیکو آثار و برکاتی چون ایمنی از خطرات، خشنودی خداوند و ثواب معادل جایگاه رزمندگان و شهیدان بدر و احد به همراه دارد.
احسان و نیکوکاری باعث تعدیل ثروت در جامعه شده و نظام طبقاتی را از بین می‌برد، دوستی و صمیمیت را بین افراد جامعه، ایجاد کرده و آمرزش گناهان انسان را موجب می‌شود.
سعادت و عاقبت به خیری انسان‌های نیکوکار در دنیا و آخرت تضمین شده است و موجب محبوبیت‌شان در پیشگاه خداوند می‌شود.
نباید صاحبان ثروت و نعمت درباره خویشاوندان خود و در حق مسکینان و مهاجران راه خدا از بخشش و انفاق کوتاهی کنند، بلکه باید با خَلقْ عفو و صلح پیشه کنند و از بدی‏ها آسان درگذرند. آیا دوست نمی‏دارید که خدا هم در حق شما مغفرت و احسان کند که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
بدین ترتیب مفهوم آن گستره وسیعی را در بر می‏‌گیرد. نیکی ریشه درسرشت و فطرت الهی آدمی دارد. نیکوکاری بهره‏ای ماندنی و غنیمتی پایدار است. نیکی به دیگران اصل و محور همه خوبی‏هاست. دژ استوار و زکات نعمت‏هاست. بالاترین زراعت و سودآورترین سرمایه که ضرر در آن راه ندارد، لبیک گفتن به نیروی ذاتی و درونی است؛ زیرا تمایل به خوبی و انجام دادن کارهای نیک از جمله ویژگی‏هایی است که خداوند حکیم در نهاد انسان قرار داده است. نیکی کردن پاسخ گفتن به ندای «اللّه» است؛ خداوندی که هیچ عملی را بی‏جواب نمی‏گذارد و بارها نیکوکاران را وعده داده است که پاداش نیکی را در دنیا و آخرت ضایع نمی‏کند.
احسان مانند نیروی مغناطیسی است که جاذبه قوی آن، سرسخت‏ترین انسان‏ها را به سمت خود می‏کشاند. نیکی بواسطه نیروی خارق‏العاده‏اش، نور صفا و صمیمیّت را بر قلب‏های تیره و تار می‏تاباند. دل‏های سخت و سنگی در آسیاب مهر و مودت نیکوکاری خرد می‏شوند. احسان، پیوند دوستی و رفاقت را مستحکم می‏سازد و علایق و وابستگی‏های عاطفی را پررنگ‏تر می‏کند.
رسانه‌ها می‌توانند نقش به سزایی در ایجاد روحیه احسان و نیکو کاری در جامعه ایفا کنند.
” همبستگی و وفاق ملّی به عنوان پدیده‏ای اجتماعی، از لوازم و نتایج قطعی و حتمی توسعه همه جانبه و امنیت ملّی است. در مجموع، کار رسانه‏ها در حفظ و تحکیم وفاق ملّی، افزایش مشارکت، رقابت و پویایی شهروندان، درونی و نهادی کردن نظام ارزشی و باورهای اعتقادی و معرفی ساز و کارهای حل و فصل تعارض‌ها و چندگانگی‌های فرهنگی و اجتماعی است.”
رسانه‌‏ها قدرت آن را دارند که با تقویت همبستگی در بین مردم و ایجاد هماهنگی میان بخش‌های مختلف جامعه به نوعی یک همدلی ملی ایجاد کنند، به عنوان مثال در همین ارتباط می‌توان به نقش صدا و سیما در ایجاد این همدلی دربین آحاد مردم جامعه در برگزاری هرچه باشکوه‌تر جشن نیکوکاری و تشویق مردم به احسان و نیکو کاری اشاره کرد.