انرژی صلح‌آمیز هسته ای

 فرید توکلیان-گرايش روزافزون به استفاده صلح آميز از انرژي اتمي در کنار ترس از گسترش تسليحات هسته اي و وقوع جنگي هسته اي، جامعه بين‌المللي را به انعقاد معاهده منع گسترش سلاح هاي هسته اي (1968) سوق داد. منع گسترش سلاح هاي هسته اي، حق استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي براي همه اعضا و خلع سلاح هسته اي، سه ستون اصلي اين معاهده را شکل مي دهند. با وجود اين، مفهوم، دامنه شمول و حدود حقوق و تعهدات دولت هاي عضو در رابطه با اين ستون ها، همواره از مسائل مورد اختلاف گروه هاي مختلف دولت‌ها، به ويژه کشورهاي دارنده سلاح هسته اي و کشورهاي فاقد سلاح هسته اي بوده است. مناقشه بر سر فعاليت هاي هسته اي ايران، از جمله موضوع حق غني سازي اورانيوم، نمونه بارزي از اين اختلافات است.
علوم و فنون هسته ای جزو فن آوری های پیش رفته و برتر در عصر کنونی است. امروز تاثیر این علوم در گسترش دانش بشری، تسلط بر طبیعت، تامین رفاه و پیشرفت زندگی بشر غیر قابل تردید بوده و به درستی می توان آن را از عناصر و محور‌های اصلی توسعه ی پایدار و از عوامل مهم اقتدار یک کشور به شمار آورد. در واقع، در طول نیم قرن گذشته، در نتیجه تلاش پیگیر پژوهش گران، این فناوری نقش مهمی در رشد صنعت، کشاورزی و پزشکی ایفا کرده است. استفاده از رادیو ایزوتوپ ها در تشخیص و درمان بیماری ها، به کارگیری فن آوری هسته ای در تولید برق و تولید مواد با خواص ویژه و هم چنین تولید گونه های مقاوم محصولات کشاورزی نسبت به آفات و کم آبی، تنها شماری از استفاده های گوناگون این علوم در پزشکی، صنعت و کشاورزی است. جمهوری اسلامی ایران مصمم است، با توجه به تاثیر شگرف علوم و فنون هسته ای در مؤلفه های علمی، اقتصادی و اجتماعی و به طور کلی توسعه پایدار، راه خود را در مسیر پر پیچ و خم استفاده ی صلح آمیز از این فناوری باز کند.
انرژی هسته ای به طور صلح جویانه موارد مصرف گوناگونی دارد . مثلا در بخش پزشکی و بهداشتی:طبق آمار های سازمان بهداشتی، میزان افراد سرطانی در کشور های در حال توسعه تا سال ۲۰۱۵ هر ساله ۱۰ میلیون نفر افزایش می یابد. این در حالی است که شیوه های زندگی در حال تغییر است. اکثر کشور های در حال توسعه، دارای متخصصان کافی در این زمینه یا دستگاه های رادیو تراپی نیستند تا بتوانند به طور موثر و ایمن با بیماران سرطانی خود تعامل کنند. در حدود ۱۵کشور آفریقایی و چند کشور آسیایی، حتی یک دستگاه رادیو تراپی نیز وجود ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی در این زمینه برای کمک به کشور ها، برنامه هایی را تدارک دیده است. هم چنین از تکنیک های هسته ای در ساخت داروهای هسته ای نیز استفاده می شود.
جمهوری اسلامی ایران برنامه گسترده ای در خصوص توسعه ی هسته ای در موارد فوق دارد. در این زمینه، سازمان انرژی اتمی ایران با ایجاد مراکز و آزمایشگاه های مختلف تحقیقاتی، تولیدی و خدماتی در این امر اهتمام کامل ورزیده است. مراکز زیر از جمله مهم ترین تاسیسات هسته ای سازمان، برای اجرایی کردن توسعه ی هسته ای اند:ـ مرکز تحقیقات هسته ایـ مرکز تحقیقات گداخت هسته ایـ مرکز تابش گاماـ مرکز تحقیقات پزشکی و کشاورزی هسته ای مرکز پرتو فرایندـ مرکز علمی و صنعتیـ مرکز تحقیقات لیزر بخشی از مهم ترین فعالیت های مراکز فوق، عبارتند از:ـ تولید رادیو ایزوتوپ هایی مثل: ۱۹۲-Ir و ۶۰-Co و ۱۳۷-Cs و ۲۴۱-Amـ تولید رادیو داروهایی مثل:۹۹-Mo/m۹۹-Tc و ۱۳۱-I و ۳۲-P و ۶۷-Gaـ تولید انواع کیت های رادیو داروییـ تولید گندم موتانت و غیر موتانت، جوموتانت و غیر موتانت و پنبه ی موتانتـ تولید سیستم شمارش هسته ای با آشکارساز گایگرـ تولید مولد پالد هسته ایـ تولید دزیمتر جیبی و دزیمتر دیجیتال دستیـ تولید انواع لیزر هاموارد فوق تنها نمونه های اندکی از فعالیت های سازمان انرژی اتمی در خصوص توسعه ی هسته ای در پزشکی، صنعت و کشاورزی است.در حال حاضر صدها پروژه تحقیقاتی، کاربردی و تولیدی در مراکز مختلف سازمان درحالی انجام است که نشان گر عزم و برنامه ریزی جمهوری اسلامی ایران در توسعه علوم و فن آوری هسته ای است