کشور خیریه‌ها!

 حمیدرضا بالایی- سازمان های مردم نهاد توسط افرادی همفکر که نسبت به یک مساله اجتماعی حساس می شوند و برای حل آن احساس مسئولیت میکنند ایجاد می شوند این مساله اجتماعی می تواند در منطقه ای کوچک، در سطح شهرستان، استان یا کل کشور وجود داشته باشد و توجه انسان هایی همسو را نسبت به آن مساله به خود جلب کند و این افراد را وادار کند برای مداخله در آن موضوع و حل مشکل دست به اقدام بزنند از این جا است که گفت و گوهایی انجام می شود، جلساتی تشکیل می گردد به فکر چاره می افتند وراه برون رفت یا حل آن معضل را ایجاد یک نهاد مدنی وسازمان مردم نهاد غیر دولتی و غیر انتفاعی و خیریه توسط آن گروه همفکر می دانند زیرا در بررسی های شان متوجه می شوند ساختار های دولتی موجود به دلایلی مثل حجم کار دولت، پیچیدگی مقررات و ضوابط، کمبود منابع مالی و دیگر عوامل تاثیر گذار قادر به مداخله موثر در آن موضوع نیست پس باید خودشان با کمک دیگر افراد دلسوز و علاقمند با تشکیل یک موسسه مردم نهاد دست به اقدام بزنند.
در جهانی که با چالش‌های روزافزون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه است، حضور نهادهایی که با انگیزه‌های انسانی و اخلاقی به کمک افراد آسیب‌پذیر و نیازمند می‌شتابند، ضرورتی غیرقابل انکار است. یکی از این نهادهای ارزشمند، مؤسسات خیریه هستند؛ نهادهایی که با تکیه بر اصل نوع‌دوستی، مسئولیت اجتماعی و عدالت‌محوری، تلاش می‌کنند باری از دوش انسان‌هایی که در تنگنای زندگی گرفتار آمده‌اند، بردارند و روزنه‌ای از امید در دل آنان بیفروزند.
از پنج هزار تا 90 هزار
اردیبهشت امسال بود که حجت‌الاسلام احمد شرفخانی در گردهمایی اعضای دبیرخانه‌های استانی دومین جشنواره ملی نشان نیکوکاری اظهار کرد: بر اساس کارهای علمی و پژوهشی، به این نتیجه رسیدیم که یکی از آسیب‌های اصلی حوزه خیریه همین تعدد نهادهای صدور مجوز است و اصلاح آیین‌نامه‌ها و تدوین قانون جامع تشکل‌های خیریه در دستور کار قرار گرفته است. البته آمار دقیق از تعداد این مؤسسات در کشور وجود ندارد و برخی منابع حتی تا ۹۰ هزار مؤسسه را اعلام کرده‌اند اما جشنواره نشان نیکوکاری کمک کرده که بخشی از این آمار شفاف‌سازی شود و اکنون حدود پنج هزار موسسه شناسایی شده‌اند.
۴۰۰۰ مؤسسه خیریه
روز گذشته سید محمدجواد حسینی، رئیس مرکز مشارکت‌های مردمی و توسعه ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی سازمان بهزیستی کشور، درباره فعالیت و نحوه نظارت بر مؤسسات خیریه گفت: مرکز مراجع صدور مجوز مؤسسات خیریه تا امروز مجوز فعالیت حدود ۴۰۰۰ مؤسسه خیریه را در سراسر کشور صادر کرده است. تعداد فعالیت‌هایی که این مؤسسات دارند مشخص است و بهزیستی نظارت خود را بر فعالیت‌های آن‌ها اعمال می‌کند.  وی افزود: این مؤسسات در قالب ۱۳ ماده از بند ۲۶ قانون مربوط به مقررات مالی دولت، مجوزهای لازم را از سازمان مربوطه دریافت می‌کنند. فعالیت‌های تخصصی این سازمان شامل خدمات به افراد دارای معلولیت، توانبخشی، خدمات اجتماعی، کاهش آسیب‌های اجتماعی، نگهداری کودکان و خدمات اشتغال در بخش‌های مختلف است. آن‌ها می‌توانند در قالب‌های مختلف پروانه فعالیت اخذ کرده و خدمات خود را ارائه دهند. ما در ذیل مؤسسات خیریه، خدمات متنوعی را به جامعه هدف خود ارائه می‌دهیم.
حسینی در ادامه خاطرنشان کرد: هر مؤسسه خیریه که از سوی سازمان مربوطه مجوز دریافت می‌کند، صلاحیت و دسترسی اعضای تخصصی آن بررسی می‌شود. پس از انجام این بررسی‌ها و تایید صلاحیت، بر اساس اساس‌نامه مشخص و با هیئت امنای مشخص، پروانه فعالیت مؤسسه صادر می‌شود.
وی ادامه داد: در پروانه فعالیت، اطلاعاتی شامل اعضا، آدرس مؤسسه، تلفن مؤسسه و حساب مشارکتی مؤسسه که قصد دارد با مشارکت مردم فعالیت‌های خیریه انجام دهد، ثبت می‌شود. تمامی مؤسسات خیریه موظف هستند از افرادی که به عنوان مؤسسه خیریه از آن‌ها کمک مالی دریافت می‌کنند، درخواست کنند تا اسناد و مدارک مرتبط خود را ارائه دهند. بنابراین، اگر فردی به مؤسسه‌ای مراجعه کند، ممکن است برای او سوالاتی پیش بیاید که آیا این مؤسسه دارای مجوز رسمی است و آیا واقعاً در زمینه کار خیر فعالیت می‌کند یا خیر.
به گفته وی مؤسسات خیریه‌ای که از سازمان مجوز دریافت کرده‌اند، باید تمامی مدارک لازم را در اختیار داشته باشند. اعضای مؤسسه، اهداف آن و آدرس مؤسسه باید به‌صورت مشخص تعیین شده باشند، به این معنا که هر یک از این ۴۰۰۰ مؤسسه دارای یک دفتر مشخص هستند که می‌توان به آن مراجعه کرد و مدارک آن‌ها را بررسی کرده و به صحت آن‌ها رسیدگی کرد.
رییس امور مشارکت‌های مردمی بهزیستی تصریح کرد: همچنین این احتمال وجود دارد که مانند هر حوزه دیگری، برخی مؤسسات خیریه از فرصتی که معافیت‌های مالیاتی ارائه می‌کند، سوءاستفاده کنند. در این خصوص، نظارت بر این موضوع بر عهده دستگاه‌های نظارتی مالی است.
وی افزود: حوزه‌های مالی، علمی و محاسبات، و همچنین نهادهای مربوط به حسابرسی کشور می‌توانند به‌طور جدی به این موضوع ورود کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهند تا مشخص شود که آیا تخلفات احتمالی مالی مانند پولشویی، در این حوزه اتفاق می‌افتد یا خیر؟
حسینی با بیان اینکه میزان مشارکت‌کنندگان به‌طور کمی کاهش نیافته است، گفت: اما قاعدتاً با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ممکن است میزان تراکنش‌ها و مشارکت‌های مالی کمی کاهش یافته باشد. به ویژه در وضعیت اقتصادی کنونی، برخی افراد ممکن است با مشکلات بیشتری مواجه شده باشند و تأمین نیازهای انسانی مانند مسکن برای آن‌ها دشوارتر شده باشد. با این حال، این‌طور نیست که بگوییم وضعیت اقتصادی به‌طور کلی باعث کاهش مشارکت مردم می‌شود، زیرا مردم ما معمولاً با نیتی خیرخواهانه مشارکت خود را انجام می‌دهند.
حسینی در پایان گفت: در سازمان بهزیستی در چند روز گذشته رونمایی از درگاه رسمی مشارکت مردمی را نیز داشته‌ایم. این درگاه الکترونیکی به‌طور قابل توجهی دغدغه‌های مطروحه را رفع می‌کند. مردم می‌توانند به‌صورت شفاف وارد این درگاه شده و استان و شهرستان خود را انتخاب کرده و نیت خود برای مشارکت در حوزه‌های مختلفی همچون معیشت، مسکن یا پویش‌های مختلف را مشخص کنند و کمک‌های خود را واریز کنند. همچنین، این درگاه از طریق پیامک با مشارکت‌کنندگان در ارتباط است. آدرس این درگاه، مشارکت بهزیستی دات آی آر است.