صفحه آخر
در حالی که حدود دو هفته تا برگزاری جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی باقی مانده است، شرکتکنندگان یکی از بخشهای این جشنواره، بهشکل جمعی از حضور در این رویداد کنارهگیری کردند. همایش پژوهشی یکی از بخشهای جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی است که معمولا در قالب چند پنل با موضوعهای گوناگون و در رابطه با نمایشهای ایرانی برگزار میشود. امسال هشتمین همایش پژوهشی جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی در دوره بیستم این جشنواره برپا میشود که در آن پنلی با موضوع شبیهخوانی تعریف شده بود و رضا کوچکزاده، پژوهشگر و کارگردان هنرهای نمایشی، طراحی و مدیریت آن را به دعوت دبیر علمی همایش بر عهده گرفته بود. این پنل پژوهشی قرار بود با عنوان «شبیهخوانی؛ نگرشی نوین» برگزار شود و در ادامهاش میزگردی هم برای بررسی آیندهی شبیهخوانی برپا شود اما کوچکزاده حدود دو هفته تا برگزاری جشنواره، اعلام کرد که پژوهشگران شرکتکننده در این بخش، با انصراف گروهی و اعتراضی، در این همایش حاضر نمیشوند. کوچکزاده درباره دلایل این انصراف میگوید: چند دورهای هست که در جشنواره نمایشهای آیینی و سنتی و گاه برخی جشنوارههای دیگر دیدهایم مصوبهها و تعهداتی که در فراخوان جشنواره اعلام شده، اجرا نشده یا به کمترین شکل ممکن فروکاسته شده است. بهویژه درباره بخش پژوهش شاهد بودهایم که در فراخوانها مبالغی به عنوان کف و سقف کمکهزینه (پژوهانه) به پژوهشگران شرکتکننده اعلام شده است ولی تجربه من و بسیاری از همکاران نشان میدهد در نهایت، رقم پرداختی بسیار پایینتر از کف تعهد اعلام شده در فراخوان بوده و همان هم با فاصله زمانی زیاد پرداخت شده است. به طوری که دیگر دست آن پژوهشگر به جایی بند نبوده که اعتراضش به چشم آید یا کاری از دستش برآید؛ زیرا مقالهاش را در روزهای همایش ارایه داده و نسخه کامل آن را هم به دبیرخانه همایش تحویل داده است. برای نمونه، همین همایش در سه دوره پیش (شش سال پیش) متعهد شده بود به مقالههایی که برای سخنرانی برگزیده شده بودند، مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان پرداخت کند اما پس از یک ماه و اندی از پایان همایش، فقط ۳۰۰ هزار تومان به حسابم واریز کردند! و اعتراض هر یک از ما به دبیر همایش و حتی دبیر جشنواره راه به جایی نبرد. او با اشاره به موارد مندرج در فراخوان هشتمین همایش جشنواره تئاتر آیینی و سنتی اضافه میکند: در این فراخوان اعلام شده مبلغی بین ۲.۵ تا ۴ میلیون تومان به پژوهشگرانی که آثارشان پذیرفته شود، پرداخت خواهد شد. طبیعی است که پژوهشگران هم همین مبالغ را به عنوان تعهد جشنواره در نظر گرفتهاند. نویسندهی کتابهای «فهرست توصیفی شبیهنامههای قاجار» و «فهرست توصیفی شبیهنامههای ملک» درباره چندوچون حضورش در این دوره از جشنواره توضیح میدهد: امسال هشتمین همایش پژوهشی نمایشهای آیینی و سنتی برگزار میشود. همانطور که اشاره کردم، شش سال پیش در این همایش شرکت داشتم. اما وقتی در آن دوره با بدقولی مدیران جشنواره روبهرو شدم، دبیر بخش همایش وعده داد که حتما در آینده جبران میکند که در شش سال گذشته این اتفاق نیفتاد. حتی مقاله من که به گفته داور همایش بهترین مقاله آن دوره بود، از انتشار در کتاب مجموعه مقالات جا ماند و پس از پرسش من اعلام شد این مساله غیرعمدی بوده و جبران میشود. ولی جالب است که در مجموعه مقالات دو دوره بعدی هم منتشر نشد. کوچکزاده ادامه میدهد: امسال آقای حمیدرضا اردلان، دبیر علمی همایش، در تماسی گفت به جبران آن اشتباه، میخواهد طراحی و مدیریت پنل پژوهشی بخش شبیهخوانی را به من بسپارد و خواست که خودم برای این بخش برنامهریزی کنم. به ایشان گفتم مشکلی نیست ولی نگرانم مثل دورههای گذشته بدقولی شود و شرمنده دوستانم شوم و ایشان اعلام کرد چون این مبالغ مصوب شده و در فراخوان هم قید شده است، تغییری نخواهد داشت و سقف آن مبالغ را به پژوهشگران پنل شما میپردازیم. او میگوید که بر اساس این قول و قرار با چند پژوهشگر گفتگو کرده و آنان را به شرکت در این بخش دعوت کرده است. کارگردان نمایشهای «راشومون» و «جهان انزوا» میافزاید: سیزده یا چهارده چکیده مقاله در آن زمان به دستم رسید و من شش چکیده برتر را انتخاب کردم و برای مدیر بخش پژوهش فرستادم که در صورت تایید، نویسندگان به تکمیل آنها بپردازند. چکیدههای هر شش مقاله امتیاز لازم را به دست آوردند و نویسندگان هم مشغول نگارش و تکمیل آثارشان شدند. ترکیب مقالههای این پنل به این شرح بود: ۱. شبیهخوانی؛ هنری مینوی و دنیوی، رحمان مرتضوی (پسادکترای حکمت هنر و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان) ۲. پیوند میان ادیان در شبیهخوانی اسلامی، رضا کوچکزاده (کارگردان و پژوهشگر هنرهای نمایشی) ۳. سازوکارهای شبیهخوانی در حفظ تداوم نمایشی و احیای نظم آیینی، شهاب پازوکی (دکترای پژوهش هنر) ۴. ماسک و عروسک در شبیهخوانی، امیر سهرابی (کارشناس هنرهای نمایشی و پژوهشگر نمایشهای ایرانی) ۵. بررسی سبکها و مکاتب شبیهخوانی در ایران، مسلم نادعلیزاده (استادیار رشتهی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بینالمللی اهلبیت) ۶. چگونه اپرایی ایرانی داشته باشیم؟، روح الله سمیع (نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر)