تابستان فراغت

 مهشید اولیایی- بار دیگر امتحانات تمام شد و تابستان از راه رسید. فصل، فصل اوقات فراغت است. اوقات فراغت زمان‌هایی است که فرد آن را طبق تمایل شخصی خود و برای خود تنظیم می‌کند و برنامه آن در مورد هرکس متفاوت است و به سلیقه، نیازهای روحی، سن و توان مالی فرد بستگی دارد.
اوقات فراغت از لحاظ تاریخی امتیازات طبقه بالا بوده است. فرصت های اوقات فراغت با پول بیشتر، یا سازماندهی و زمان کمتری درآمد، در اواسط تا اواخر قرن نوزدهم افزایش چشمگیری داشت و در انگلیس شروع شد و به سایر کشورهای ثروتمند اروپا گسترش یافت. این کشور همچنین در ایالات متحده گسترش یافت ، اگرچه آن کشور با وجود داشتن ثروتش ، اوقات فراغت کمتری را در اروپا فراهم کرد. مهاجران به ایالات متحده دریافتند که آنها باید سخت‌تر از آنچه در اروپا کار می کردند کار کنند. اقتصاددانان همچنان تحقیق می کنند که چرا آمریکایی ها ساعتی طولانی‌تر کار می کنند. اوقات فراغت در قرن نوزدهم به وجود نيامده است ، بلكه از ابتداي تاريخ در دنياي غيرفعال نقش بسته است.
اوقات فراغت بستر مناسبی برای شکل گیری و ظهور رضایت و انتخاب‌گری هر فرد است، امری که لازمه احساس استقلال و خود شکوفایی و تعالی انسان است و این امر به نوبه خود در پیشرفت و کاکرد هر چه بیشتر اجتماع نیز مؤثر است. اگر برنامه‌های اوقات فراغت با جهت‌گیری صحیح و سالم انتخاب شود، بسیاری از نابسامانی‌های روحی و جسمی و اجتماعی درمان یافته و خلاقیت‌های فردی و اجتماعی را به بار خواهد آورد.
اما کارکردهای مثبت اوقات فراغت چیست؟۱ـ فهم مسئولیت‌پذیری و نقش فرد در سازندگی و اعتلای خویش و نیز شناخت نقاط ضعف و محدودیت‌های خود دانست. افراد خلاق، علاوه بر این که از هوش سرشار، صداقت، صراحت و انعطاف‌پذیری برخوردار هستند از اوقات فراغت خود حداکثر استفاده را کرده‌اند و با آزاد‌ اندیشی و تفکر مسائل مختلف را ارزیابی می‌کنند.۲ـ سلامت روانی فشارها و خستگی‌های جسمی و روحی ناشی از اشتغال مستمر و بدون وقفه به کارهای الزامی و اجباری به تدریج زمینه نشاط و شادابی و سرزندگی و تعادل حیاتی فرد را سلب کرده و چه بسا باعث اختلالات روانی همچون افسردگی، اضطراب و بیماری‌های روان تنی می‌گردد. در این میان تفریحات سالم عامل مهم مقابله با این اختلالات است.۳ـ شکل‌دهی شخصیت سالم: ساعات فراغت فرصتی است که انسان می‌تواند به ارزیابی عملکرد گذشته خویش بپردازد. عادت‌های ناپسند و زشت گذشته خویش را با رضایت و انگیزه باطنی ترک کند و فارغ از فشارهای روانی و خستگی‌های روحی و جسمی که در غیر اوقات فراغت همیشه با آن مواجه بوده، و با نشاط و سروری باطنی و روحیه‌ای عالی با کسب عادات خوب و شخصیت سالم بپردازد.
اوقات فراغت برای نوجوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا ساعت فراغت آنها فرصتی برای کشف محیط پیرامون و پیدا کردن هویت منحصر به فرد خود می باشد. نوجوانان در ساعات آزاد خود بیشتر به ایجاد روابط دوستانه می پردازند و خود را درگیر فعالیت هایی می کنند که به کمک آن بتوانند به تعریف بهتری از خود دست یابند و خود را در جامعه و خانواده نشان دهند.
تحقیقات زیاد درباره نحوه سپری کردن اوقات فراغت نشان می دهد اگر برای تفریحات سالم نوجوانان و جوانان، امکانات مناسب وجود داشته باشد آنها گرایشی به سمت تفریحات ناسالم نخواهند داشت، زیرا همه افراد از آسیب هایی که ممکن است از راه اوقات فراغت بی برنامه بر جامعه وارد شود اطلاع کافی دارند.
ورود و برنامه ریزی مسئولان فرهنگی کشور در برنامه های فراغت و شکل دادن به نحوه گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان اهمیت بسیاری دارد چرا که اغلب مردم، برای سپری کردن اوقات فراغت خود، برنامه مفیدی ندارند این امر می تواند به دلیل نداشتن تخصص، عدم دسترسی به امکانات، داشتن اهداف مشخص و صحیح، نداشتن سواد لازم و... باشد، بنابراین مسئولان موظفند برای گذراندن اوقات فراغت نوجونان و جوانان به طور صحیح، امکانات و وسائل لازم را فراهم نمایند.