ارزش‌های دائمی

منوچهر دادستان - رزمنده- ارزش‌هاي دفاع مقدس با توجه به جاذبه و عمق خاصي كه دارند مي‌توانند در فضاي جديد با القابي مناسب وارد عرصه گفتمان فرهنگي بشوند و اين ارزش ها بدليل عناصر قدرتمند و قابل جذبي كه دارند وارد فرآيند اشاعه فرهنگي بشوند.
از ویژگی های بارز حماسه ی دفاع مقدس، مشارکت همگانی است. یکی از رموز پیروزی رزمندگان اسلام و ناکامی رژیم بعث عراق و قدرت های حامی آن، حضور یکپارچه و هماهنگ مردم غیرت مند ایران در جبهه ها بوده است. بی گمان در تاریخ جنگ های دفاعی و تهاجمی این مرز و بوم، دفاع مقدس به لحاظ گستره ی مدافعان و مشارکت همگانی اقشار مختلف مردم و نیز هماهنگی نیروهای مسلح با یک دیگر و با مردم کم نظیر است. «مردم مسلمان ایران که زمانی نه چندان دور، پیش از جنگ، مشارکت جمعی را در جریان انقلاب اسلامی در برابر رژیمی تا دندان مسلح و حامیان استکباری آن تجربه کرده بودند، بار دیگر در جنگ تحمیلی به خوبی از آن سود جستند، در منظر دید ملت های دیگر نیز نهاده اند». امام خمینی فرمانده ی کل قوا، شکوه حماسه ی حضور هماهنگ و هم گرایی مردم در جنگ را چنین وصف می کنند: «ما مواجه هستیم با یک ملتی که همه چیز خودش را در طبق اخلاص گذاشته است و برای اسلام دارد صرف می کند. جوان ها را می دهد. جوان ها جان خودشان را می دهند. زن ها، جوان های عزیز خودشان را می هند و با آن شور و شعف، آن ‎ها به میدان می روند و مردم با آن شور و شعف، در جبهه و خارج جبهه، دارند فداکاری می کنند» .
در خلال جنگ پیر و جوان با شور و شوق به صحنه آمدند و داوطلبانه با فداکاری، سینه را سپر گلوله و خمپاره کردند و مشتاقانه به استقبال شهادت رفتند. پیر و جوان و نوجوان و حتی زنان گاهی برای حضور و مشارکت در جبهه التماس می کردند. کمک های مالی مردم در دفاع مقدس غیر قابل اندازه گیری است؛ زیرا بسیاری از این کمک ها، به طور دقیق در جایی ضبط نشده است و شاید ثبت شدنی هم نبود.
اتحاد و حضور یک پارچه و هماهنگ مردم، از دیگر ارزش های معنوی و رمز بزرگ پیروزی ایران اسلامی و ناکامی رژیم بعث عراق و قدرت های پشتیبان آن در هشت سال جنگ تحمیلی است. تجربه ی جنگ هشت ساله نشان داد آن جا که مردم، دست در دست هم دهند و جامه ی رزم بر تن کنند و به حمایت از نیروهای مسلح خود برخیزند، می توانند شگفتی ها بیافرینند و از نشدنی ‎های ظاهری، شدنی ها فراهم آورند؛ زیرا نیروی مردم با ایمان و متحد، بسی افزون تر و شگفتی سازتر از توان قدرت های برتر مادی است.
آموزه های متعالی دین مبین اسلام، بر اهمیت هم گرایی مسلمانان تأکید دارد و آن را از سطح متعارف عامیانه به سطح برادری و اخوت میان مسلمانان ارتقاء داده است. «پیامبر، هنگام تشکیل حکومت اسلامی در مدینه نیز این قرارداد را امضاء کردند و بدین وسیله آیین، جان و مال شان نزد مسلمانان محترم شمرده شد. این پیمان که بزرگ ترین سند تاریخی پیامبر اعظم لقب گرفت، از اهمیت و ضرورت حفظ اتحاد در جامعه حکایت دارد» (سبحانی، ج1، 462- 465). دفاع مقدس بهترین فرصت را برای حاکمیت ارزش های مطلوب و ارائه ی معیارهای متعالی جهت راهنمایی و هدایت رفتار و کردار آحاد جامعه فراهم ساخت و هم چون نیرویی قوی، تکامل بخش ارزش های فرامادی و معنوی بود؛ ارزش هایی که تحمیلی و اجباری نبودند، بلکه به واسطه ی اعتقادی شمردن امر دفاع، تولد یافته و بالنده شدند تا زندگی فردی و اجتماعی را سامانی معنوی بخشند و وحدت همگانی را به وجود آورند.
ارزش های دفاع مقدس بخشی از ارزش های اجتماعی در جامعه ی اسلامی ایران هستند که در مقطع زمانی خاصی به عنوان ارزش مطرح شده و حال با گذشت زمان، اهمیت و حفظ آن ها بر همه ی گروه ها واجب می گردد. امید است که در جامعه ی امروز ارزش های معنوی و فرهنگی دفاع مقدس به سطح ارزش اجتماعی ارتقا یابد.