چهارراه اقتصادی ایران در نظم نوین جهانی

 سفر پزشکیان به پکن برای اجلاس شانگهای، بیش از یک دیدار دیپلماتیک معمولی است؛ تهران با استفاده از مزیت ژئوپلیتیک و همکاری راهبردی با چین و روسیه، به دنبال نقش‌آفرینی محوری در اتصال شرق و غرب و تضمین توسعه پایدار اقتصادی خود است.
جهان امروز در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود قرار دارد؛ جایی که دو محور منطقه‌ای با هدف تثبیت جایگاه خود در نظم نوظهور جهانی در حال رقابت هستند. محور نخست، محور اقتصادی شرق است که با رهبری چین، روسیه و ایران شکل گرفته و پروژه عظیم «کمربند و جاده» را به عنوان ابزار اصلی خود دنبال می‌کند. این محور بر ایجاد شبکه‌ای گسترده از همکاری‌های اقتصادی و امنیتی متمرکز است تا وابستگی به سیستم‌های غربی را کاهش دهد و ایران می‌تواند با بهره‌گیری از موقعیت ژئوپلیتیک خود، نقش کلیدی در این شبکه ایفا کند. در مقابل، محور عبری-آمریکایی با محوریت اسرائیل و آمریکا  در حال شکل‌گیری است. این محور با پروژه «کریدور هند-خاورمیانه-اروپا» تلاش دارد مسیرهای ترانزیتی و انرژی را از نفوذ ایران دور کند. ایران با ورود هوشمندانه به این رقابت، نه تنها می‌تواند جایگاه خود را تثبیت کند، بلکه امکان کاهش تاثیرات منفی این محور رقیب را نیز فراهم می‌آورد. ایران با مزیت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک منحصر به فرد خود، قادر است پیوندهای عمیق و بلندمدت با چین و روسیه ایجاد کند. مازاد تراز تجاری با چین، ابزار ارزشمندی برای سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌های زیرساختی و صنعتی فراهم می‌کند و وابستگی چین به نفت ایران، ریسک نکول سرمایه‌گذاری‌ها را به حداقل می‌رساند.
این شرایط یک فرصت استثنایی برای ایران است تا نه تنها اقتصاد خود را تقویت کند، بلکه امنیت سیاسی و اقتصادی خود را از طریق درهم‌تنیدگی با شرکای راهبردی تضمین نماید. چنین همکاری‌هایی فراتر از یک اتحاد ساده است؛ یک شبکه ساختاری ایجاد می‌شود که منافع مشترک را به هم پیوند می‌دهد و ایران را به بازیگری محوری در مسیرهای ترانزیتی بین شرق و غرب تبدیل می‌کند.
برای بهره‌برداری حداکثری از فرصت‌های پیش‌رو، ایران باید بر پروژه‌های راهبردی و مگاپروژه‌های ترانزیتی و صنعتی تمرکز کند. توسعه بندر چابهار و سواحل مکران با مشارکت چین می‌تواند این مناطق را به هاب ترانزیتی و صنعتی تبدیل کند. این اقدام، جایگاه ایران در کریدورهای بین‌المللی را ارتقا دهد.
همچنین توسعه کریدور شمال-جنوب (INSTC) با همکاری چین و روسیه، ایران را به مسیر اصلی تجارت میان آسیا و اروپا تبدیل خواهد کرد. سرمایه‌گذاری در کریدورهای نفتی و گازی نیز امنیت انرژی ایران و منطقه را تضمین می‌کند و همزمان پیوندهای اقتصادی با روسیه را مستحکم می‌سازد. توسعه صنایع غذایی منطقه با همکاری روسیه، علاوه بر امنیت غذایی، امکان صادرات غیرنفتی پایدار را فراهم می‌آورد.