آماده باش برای تنش آبی

کتایون خرم آبادی- کم آبی یعنی نبود منابع آب شیرین برای تأمین تقاضای آب متعارف. کم آبی، به علت خشکسالی، فقدان بارندگی و آلودگی نیز ایجاد می شود. کم آبی، از نظر تأثیر بالقوه ای که در طی دهه آینده می تواند داشته باشد، در سال 2019 توسط مجمع جهانی اقتصاد به عنوان یکی از بزرگترین خطرات جهانی ذکر شده است. کم آبی از برآورده نشدن جزئی یا کامل تقاضا، رقابت اقتصادی بر سر کیفیت و کمیت آب، اختلافات بین کاربران، تخلیه و کاهش غیرقابل برگشت آب زیرزمینی و اثرات منفی بر روی محیط زیست، تجلی می یابد. دو-سوم جمعیت جهان (4 میلیارد نفر)، حداقل یک ماه از سال را در شرایط کم آبی شدید، به سر می برند. 500 میلیون نفر در جهان، در تمام طول سال با کم آبی شدید مواجه هستند. نیمی از بزرگترین شهرهای جهان، کم آبی را تجربه می کنند.
تنش آبی در مناطقی مانند چین، هند و صحرای آفریقا که تعداد زیادی کشور با تنش آبی وجود دارد و حدود یک چهارم جمعیت در مناطقی با تنش آبی زندگی می کنند، در حال افزایش است.
منطقه خاورمیانه با میانگین 1200 متر مکعب آب برای هر نفر، بیشترین تنش آبی را تجربه می کند. در کشور چین بیش از 540 میلیون نفر در مناطق تحت تنش آبی زندگی می کنند.
در حال حاضر بیشتر جمعیت تحت تنش آبی در حوزه های رودخانه زندگی می کنند. جایی که استفاده از منابع آب بطور چشمگیری از تجدید منابع آب است.
در ایران به دلیل کاهش بارش و تغییر اقلیم، برخی از شهر ها در تابستان با تنش آبی مواجه خواهند شد. در حال حاضر حدود 30 درصد از جمعیت کشور در تنش آبی قرمز قرار دارند. قریب به 300 شهر کشور تحت تنش آبی قرار دارند که جمعیت ساکن در این تعداد شهر نزدیک به 17 میلیون نفر است.
برخی از شهرهایی که تحت تنش آبی قرار دارند عبارتند از بوشهر، کرمان، شیراز، اضفهان، مشهد و بندر عباس. این شهر ها در تابستان با مشکلات جدی آبی مواجه خواهند شد.
در ایران، سه درجه تنش آبی برای مناطق مختلف تعیین شده است. مناطق قرمز، شهرهایی هستند که بیش از ۲۰ درصد نسبت به آب مورد نیاز خود با کمبود مواجه هستند. در مناطق نارنجی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد نسبت به آب مورد نیاز کمبود منابع آبی وجود دارد و مناطق زرد نیز به شهرهایی گفته می‌شود که کمتر از ۱۰ درصد نسبت به نیاز خود با کمبود منابع آبی مواجه‌اند.
با شدید شدن تنش آبی، بهداشت و سلامت، امنیت غذایی، تولید و در نهایت امنیت اجتماعی به‌خطر می‌افتد. راهکارهای متنوعی برای مقابله و متوقف کردن تنش آبی قابل توصیه هستند که از زمینه‌های فرهنگی مانند آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی آغاز می‌شوند تا زمینه‌های اقتصادی مانند قیمت‌گذاری ادامه پیدا می‌کنند و در زمینه‌های فناوری مانند استفاده از هوش مصنوعی به اوج می‌رسند.
تنش آبی تنها مساله ایران نیست؛ بلکه یک مشکل جهانی است که متخصصان نسبت به آن هشدار داده‌اند تا جایی که یک پژوهش علمی پیش‌بینی کرده در صورتی که فکری برای گرم‌شدن دمای زمین نشود تا سال ۲۰۵۰ / ۱۴۲۹ تعداد افرادی که در معرض تنش آبی قرار دارند، در مقایسه با سال ۲۰۱۰ / ۱۳۸۹، دو برابر خواهد شد؛ یعنی در این فاصله، ۳۸۰ میلیون نفر در سراسر جهان در معرض تنش آبی قرار خواهند گرفت.
این موضوع می‌تواند ایران را نیز تحت تأثیر قرار دهد. حدود ۱۱۷ هزار کیلومتر مربع از مساحت کشور را آب فرا گرفته است. بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۷ / ۱۳۹۶ رتبه جهانی ایران از نظر سرانه منابع آبی تجدیدپذیر برابر با ۹۶ است؛ یعنی به ازای هر ایرانی به‌طور متوسط حدود ۳ هزار و ۵۶۷ مترمکعب منابع آبی تجدیدپذیر وجود دارد. منابع آبی تجدیدپذیر با بارش‌های سالانه دوباره به منابع آب سطحی و زیرزمینی باز می‌گردد. این در حالی است که منابع آبی تجدیدناپذیر مانند سفره‌های عمیق آب زیرزمینی به زمان بسیار بیشتری برای بازیابی منابع خود نیاز دارند. با این حال ایران در همین سال در فهرست ۱۰ کشور با بیشترین میزان هدررفت آب قرار داشت. میزان کل هدر رفت آب در سال ۲۰۱۷ / ۱۳۹۶ برابر با ۹۳ میلیارد مترمکعب بوده و از این نظر پس از هند، چین، آمریکا، اندونزی و پاکستان در رتبه ششم جهان قرار دارد.
تجهیز صد در صدی شهرک‌ها و برج‌های پایتخت  به مخازن پسماند خشک و تر
 مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران از تجهیز کامل آپارتمان‌ها،  شهرک‌ها و برج‌های پایتخت به مخازن پسماند خشک و تر خبر داد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان مدیریت پسماند، صدرالدین علیپور مدیر عامل سازمان درخصوص انتقال مخازن جمع‌آوری پسماند به داخل شهرک‌ها و برج‌های پایتخت در راستای اجرای طرح کاپ گفت: اجرای طرح کاپ (الگوی نوین کاهش پسماند) به عنوان طرحی جامع و نوآورانه که از 2 سال پیش تاکنون آغاز شده است مسیر خود را گام به گام طی کرده و با هدف کاهش تولید پسماند، کاهش یا حذف پدیده مذموم زباله گردی و تشویق شهروندان به آبگیری پسماند در نحوه جمع آوری و انتقال هم تغییراتی ایجاد کرده است.
وی افزود: با توجه به مشاهده رفتارهای نادرست از قبیل ریختن پسماند‌های حجیم مانند کارتن، مقوا و یا نخاله‌های ساختمانی به مخازن سطح شهر و همچنین تخلیه پسماندهای تر آبگیری نشده به همراه پسماندهای خشک در ساعات مختلف روز، بخشی از مخازن پسماند 1100 لیتری واقع در سطح شهر جمع آوری و به روشی جدید و در ابعاد مختلف 120 ،240 و 360 لیتری به داخل منازل و برج‌ها منتقل می‌شود. علیپور با اشاره به آموزش و فرهنگ سازی به شهروندان ساکن شهرک‌ها و برج های واقع در مناطق 22 گانه نیز گفت: در ماه‌های اخیر این طرح با تحویل مخازن پسماند تر و خشک به آپارتمان‌ها، برج‌ها و شهرک‌ها شروع شده  و با توجه به اینکه در آپارتمان‌ها تعداد افراد محدود است، مسئولیت نگهداری از مخازن و تفکیک و آبگیری پسماند بهتر انجام خواهند شد.  وی افزود: در حال حاضر با توجه به تعداد افراد ساکن در برج‌ها و شهرک‌های واقع در سطح مناطق 22 گانه مخازن پسماند پلاستیکی و کارتن پلاست پس از عقد تفاهم نامه همکاری به مدیر برج‌ها و آپارتمان‌ها تحوبل داده شده است. علیپور با تاکید بر وجود برج‌های مسکونی متعدد در منطقه 22 خاطر نشان کرد: با تلاش و پیگیری‌های انجام شده از سوی این سازمان بالغ بر ۷۱ مجتمع مسکونی بلندمرتبه به صورت صد در صد تحت پوشش طرح کاپ قرار گرفته‌اند و تعداد ۵۸ مخزن غیر قابل استفاده پسماند تر ۱۱۰۰ لیتری نیز از سطح معابر حذف شده است. مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند در خاتمه با اشاره به اجرای موفق گام‌های ششگانه طرح کاپ گفت: حذف مخازن بزرگ فعلی پسماند و جایگزینی آن با مخازنی که پسماند به صورت تفکیکی در آن‌ها ریخته می شود از مراحل  تکمیلی کاپ است که نهایتا” سبب می شود پسماند کمتری تولید شده، دفن زباله  به حداقل برسد، بازیافت و تفکیک  پسماند از مبدا افزایش یافته و باقی مانده پسماندهای شهروندان با تمهیدات در نظر گرفته شده  تبدیل به انرژی شود.

شرط تزریق واکسن «پاستوکووک» به کودکان
 مدیر پروژه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن کرونای مشترک ایران و کوبا ضمن تشریح آخرین وضعیت مطالعاتی بر روی واکسن پاستوکووک، درباره میزان اثربخشی این واکسن، تاثیر آن بر روی واریانت های شایع کرونا و همچنین وضعیت تزریق آن در سنین زیر 18 سال توضیح داد.  دکتر احسان مصطفوی درباره آخرین وضعیت مطالعه بالینی واکسن پاستوکووک، گفت: در مطالعه فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن مشترک کوبا و ایران که از ششم اردیبهشت ماه در ایران آغاز شده است، تاکنون از ۲۴ هزار داوطلبی که وارد مطالعه شده‌اند، همگی تزریق اول و دوم این واکسن را انجام داده‌اند.وی افزود: قرار بود که در شهر زنجان و یزد علاوه بر تزریق دو دوز واکسن، یک دوز هم به عنوان دوز یادآور یا بوستر تزریق شود. بر این اساس از ابتدای هفته جاری تزریق دوز یادآور در شهر زنجان آغاز شده و در شهر یزد هم از ابتدای هفته آینده آغاز خواهد شد. مصطفوی تاکید کرد: خوشبتانه تاکنون عوارض گزارش شده این واکسن بسیار خفیف و کم بوده و عوارض جدی منتسب به واکسن گزارش نشده است.
عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران درباره آخرین نتایج از مطالعه واکسن پاستوکووک بر روی کودکان و جمعیت زیر ۱۸ سال، گفت:  کشور کوبا هم کارآزمایی بالینی را در فاز یک و دو برای کودکان سه تا ۱۸ سال آغاز کرده و در صورتیکه نتایج آن مطالعات فاز ۳ آن ها نهایتا مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار گیرد و گویای اثربخشی و بی خطری واکسن در این گروه باشد، امکان استفاده از این واکسن در گروه سنی زیر ۱۸ سال در ایران هم وجود خواهد داشت.  
مصطفوی گفت: البته هنوز گزارشی از نتایج مطالعه این واکسن بر روی کودکان در کوبا منتشر نشده است. وی درباره تاثیرگذاری واکسن پاستوکووک بر روی جهش‌های شایع کرونا، گفت: نتایج مطالعاتی که در کشور کوبا انجام شده، گویای این است که واکسن همچنان ایمنی‌زایی خودش را بر روی واریانت‌های شایع حفظ کرده است. به طوری که در مطالعه فاز سوم در کشور کوبا که واریانت شایع در گردش آنجا واریانت آفریقای جنوبی بوده که یک واریانت واکسن‌گریز محسوب می‌شود، همچنان نتایج مطالعه اثربخش و امیدوارکننده بوده است. اپیدمیولوژیست انستیتو پاستور ایران گفت: نتایج اولیه فاز سوم کارآزمایی بالینی در کشور کوبا، گویای اثربخشی بالای ۶۰ درصد رژیم دو دوزه، با وجود گردش بالای واریانت آفریقای جنوبی در این کشور است که امیدوار کننده است ولی با این وجود باید منتظر نتایج نهایی کارآزمایی های بالینی فاز ۳ کوبا و مراحل میانی و نهایی مطالعه در ایران هم باشیم.   در ارزیابی اثربخشی واکسن های کووید- ۱۹، علاوه بر پیامدهای شدید ابتلا و مرگ، سایر پیامدهای مهم مانند پیشگیری از عفونت، پیشگیری از بیماری و پیشگیری از انتقال بیماری بدنبال دریافت واکسن نیز مدنظر قرار می گیرد.